Του Paul Iddon
Οι χώρες της Κεντρικής Ασίας εισάγουν έναν άνευ προηγουμένου αριθμό οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών από τις αρχές της δεκαετίας του 2020.
Τον Μάιο, το Ιράν εγκαινίασε ένα εργοστάσιο στο Τατζικιστάν για την κατασκευή των μη επανδρωμένων αεροσκαφών Ababil-2, με πυρομαχικά "loitering" (που περιφέρονται γύρω από το στόχο τους πριν επιτεθούν). Στα τέλη του 2021, το Κιργιστάν παρήγγειλε επίσης από τη Ρωσία μη επανδρωμένα αεροσκάφη μεσαίου βεληνεκούς Orlan-10, που χρησιμοποιούνται κυρίως για αναγνώριση και ηλεκτρονικό πόλεμο.
Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία έχει εξάγει το γνωστό μη επανδρωμένο αεροσκάφος Bayraktar TB2 στο Κιργιστάν και το Τουρκμενιστάν και έχει καταλήξει σε συμφωνία με το Καζακστάν για την κατασκευή τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών Anka-S στη χώρα της Κεντρικής Ασίας, ένα πολύ πιο εξελιγμένο μη επανδρωμένο αεροσκάφος από το Ababil-2. Το Τατζικιστάν σκέφτηκε επίσης για λίγο να αγοράσει τα τουρκικά TB2. Τα TB2 του Κιργιστάν του έχουν ήδη δώσει το πάνω χέρι στη συνοριακή σύγκρουση με το Τατζικιστάν.
Η Τουρκία έχει εξάγει το μη επανδρωμένο αεροσκάφος TB2 σε δεκάδες χώρες, αφήνοντας πίσω της τους Ρώσους και Κινέζους ανταγωνιστές της. Θα μπορούσε να έχει παρόμοια επιτυχία στην Κεντρική Ασία για διάφορους λόγους.
Ο Suleyman Ozeren, καθηγητής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο και ανώτερος συνεργάτης στο Orion Policy Institute, πιστεύει ότι "η Τουρκία θα αποκτήσει πιθανότατα το πάνω χέρι έναντι άλλων ανταγωνιστών στην Κεντρική Ασία για δύο λόγους".
"Πρώτον, η τεχνολογία μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Τουρκίας είναι αποδεδειγμένα καλύτερη από την τεχνολογία μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Ρωσίας και του Ιράν", μου είπε. "Δεύτερον, για την Τουρκία, η πώληση μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε χώρες της Κεντρικής Ασίας είναι κάτι περισσότερο από στρατιωτική συνεργασία".
"Μέσω της "διπλωματίας των μη επανδρωμένων αεροσκαφών", η Τουρκία στοχεύει να προσθέσει ένα ακόμη επίπεδο στην πολιτική, οικονομική και στρατιωτική συνεργασία της με τα μέλη του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών (OTS)", είπε. "Για παράδειγμα, τα TB2 γέρνουν την πλάστιγγα υπέρ του Κιργιστάν στη σύγκρουση των συνόρων Κιργιστάν-Τατζικιστάν".
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία βοήθησε άθελά της την Τουρκία να επεκτείνει το ήδη σημαντικό μερίδιό της στην αγορά μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Κεντρικής Ασίας.
"Η στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας δημιούργησε βαθιές ανησυχίες μεταξύ των κρατών της Κεντρικής Ασίας σχετικά με τις περιφερειακές προθέσεις της Μόσχας", δήλωσε ο Ozeren. "Για παράδειγμα, η συμφωνία μεταξύ του Καζακστάν και της Τουρκίας είναι μία από τις εξωτερικότητες του πολέμου στην Ουκρανία".
"Για τον ίδιο λόγο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ θα μπορούσαν να θεωρήσουν την αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας στην Κεντρική Ασία ως θετική εξέλιξη προς το παρόν", πρόσθεσε.
Παρ' όλα αυτά, η "διπλωματία των μη επανδρωμένων αεροσκαφών" δεν στερείται "κινδύνων και ελαττωμάτων", τα οποία θα μπορούσαν να προκαλέσουν "αντίμετρα" από την Κίνα, τη Ρωσία και το Ιράν.
"Αντιμετωπίζοντας ισχυρές αντιρρήσεις από το Κιργιστάν, η Τουρκία δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει την πώληση μη επανδρωμένων αεροσκαφών στο Τατζικιστάν, το οποίο στη συνέχεια στράφηκε προς το Ιράν και υπέγραψε συμφωνία με την Τεχεράνη", δήλωσε ο Ozeren. "Άθελά της η Τουρκία επέτρεψε στην ιρανική επιρροή να αναπτυχθεί στο Τατζικιστάν".
"Το πιο σημαντικό είναι ότι, ενώ βραχυπρόθεσμα είναι επωφελής, η διπλωματία της Τουρκίας για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη θα μπορούσε να εμβαθύνει τις αντιπαλότητες και τις συγκρούσεις στην Κεντρική Ασία, όπου η θετική επιρροή της Άγκυρας βασίζεται στα μέτρα ήπιας ισχύος της", πρόσθεσε.
Στη συνέχεια, υπάρχει η Κίνα, η οποία ήδη αντιλαμβάνεται την Τουρκία ως "σοβαρή πρόκληση για την ασφάλεια".
"Ο εμφύλιος πόλεμος στη Λιβύη έγινε ένα σημαντικό πεδίο επίδειξης για το Bayraktar TB2, το οποίο είχε καλύτερες επιδόσεις από τα κινεζικά Wing Loongs", δήλωσε ο Ozeren. "Αντίστοιχα, η Κίνα βλέπει τη διπλωματία των μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Τουρκίας στην Κεντρική Ασία ως απειλή, υπονομεύοντας τον ρόλο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης στην παύση των εχθροπραξιών Κιργιστάν-Τατζικιστάν και την περιφερειακή επιρροή του Πεκίνου".
Ο Samuel Bendett, ερευνητής-αναλυτής του Center for Naval Analyses, σημείωσε ότι οι πωλήσεις TB2 στο Κιργιστάν και το Τουρκμενιστάν αποτελούν σαφή ένδειξη ότι "οι χώρες αυτές προσβλέπουν στην Τουρκία για ένα μερίδιο της αγοράς MALE (drone μεσαίου υψομέτρου και μεγάλης αντοχής)".
"Τα άλλα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ανήκουν στην κατηγορία των πυρομαχικών μικρού βεληνεκούς και των πυρομαχικών "loitering", οπότε είναι επίσης σαφές ότι τα κράτη αυτά αναζητούν μια καλύτερη επιλογή για διαφορετικές κατηγορίες μη επανδρωμένων αεροσκαφών", μου είπε.
"Είναι πιθανό ότι οι χώρες της Κεντρικής Ασίας θα κρατήσουν τις επιλογές τους ανοιχτές και θα προμηθεύονται μη επανδρωμένα αεροσκάφη από διάφορα κράτη, μαζί με τις εγχώριες επενδύσεις σε UAV (μη επανδρωμένα αεροσκάφη), όπως το Καζακστάν σήμερα", είπε. "Και είναι απίθανο ότι οποιαδήποτε χώρα της Κεντρικής Ασίας θα προμηθεύεται όλα τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της από το ίδιο κράτος για να διασφαλίσει ότι δεν θα εξαρτάται από έναν μόνο προμηθευτή για όλες τις ανάγκες της".
"Ως εκ τούτου, δεν είναι σαφές αν η Κίνα και η Τουρκία θα είναι οι μόνοι βασικοί προμηθευτές τεχνολογίας μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην περιοχή - με ρωσικά, αμερικανικά, ισραηλινά και ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη να βρίσκονται ήδη στην περιοχή στην υπηρεσία αυτών των κρατών", πρόσθεσε. "Τα κράτη της Κεντρικής Ασίας θα επιδιώξουν να διαφοροποιήσουν τις προμήθειές τους, ειδικά αν οι χώρες είναι εγκλωβισμένες σε έναν γεωπολιτικό ανταγωνισμό, όπως το Τατζικιστάν και το Κιργιστάν".
"Στο τέλος, πιστεύω επίσης ότι οι περισσότερες από αυτές τις χώρες θα αρχίσουν επίσης να επενδύουν σε εγχώριες λύσεις για μη επανδρωμένα αεροσκάφη, απευθυνόμενες στους σημαντικότερους κατασκευαστές των μη επανδρωμένων αεροσκαφών για τεχνολογία UAV που είτε δεν μπορούν να κατασκευάσουν οι ίδιες είτε με το να έχει νόημα από γεωπολιτική άποψη".
