Του Craig Hooper
Ενώ η Μόσχα συναντάει σθεναρή αντίσταση στην Ουκρανία, μη μπορώντας να ξεδιπλώσει αστραπιαία τα κατακτητικά –και καταστροφικά– της σχέδια, η κατάσταση για τους άμαχους Ουκρανούς παραμένει ζοφερή. Οι προσωρινές εκεχειρίες για να απομακρυνθούν πολίτες από τη Μαριούπολη και τη Βολνοβάκα κατέρρευσαν. Καθώς δεν διαφαίνονται ευοίωνες εξελίξεις στον ορίζοντα, πρέπει να εξεταστεί η δημιουργία ασφαλών εναέριων διαδρόμων που θα σώσουν ζωές.
Δεν υπάρχει χρόνος. Εντός των επόμενων λίγων ημερών, η ανθρωπιστική κρίση στην Ουκρανία θα είναι αβάσταχτη.
Στην Ευρώπη, ασφαλείς εναέριοι διάδρομοι έχουν χρησιμοποιηθεί και στο παρελθόν για ανθρωπιστικούς σκοπούς. Οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γαλλία χρησιμοποίησαν ανθρωπιστικούς εναέριους διαδρόμους το 1948 και το 1949, όταν η Σοβιετική Ένωση προχώρησε στον αποκλεισμό του δυτικού Βερολίνου. Η αερογέφυρα προς το Βερολίνο στήθηκε μέσω τριών εναέριων διαδρόμων για τον ανεφοδιασμό της γερμανικής πόλης.
Μια παρόμοια προσέγγιση μπορεί να εφαρμοστεί σήμερα για το Κίεβο και, ενδεχομένως, για την υποστήριξη ανθρωπιστικών επιχειρήσεων και σε άλλες ουκρανικές πόλεις.
Σε αντίθεση με τη δημιουργία μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία, για την οποία ο Βλαντίμιρ Πούτιν προειδοποίησε ότι θα αποτελούσε "άμεση ανάμειξη στις πολεμικές δραστηριότητες", οι πτήσεις ανθρωπιστικής βοήθειας μπορούν να προγραμματιστούν κατά τρόπο ώστε να μην συμπίπτουν με εναέριες περιοχές όπου εκτυλίσσονται πιθανόν στρατιωτικές αεροπορικές επιχειρήσεις. Οι ανθρωπιστικοί αεροδιάδρομοι χρειάζεται μόνο περιπολία και επιτήρηση για το χρονικό διάστημα που τα αεροσκάφη βρίσκονται στους αιθέρες, μεταφέροντας τρόφιμα και χρειώδη αγαθά σε πόλεις υπό πολιορκία ή απομακρύνοντας πρόσφυγες από την εμπόλεμη ζώνη.
Για να τηρηθεί η ασφάλεια επί του έδαφος, τα αερομεταφερόμενα στρατεύματα του ΝΑΤΟ μπορούν να αναλάβουν τον έλεγχο του –ακόμα– λειτουργικού διεθνούς αεροδρομίου "Boryspil" του Κιέβου ή άλλων πολιτικών αεροδρομίων στη δυτική ή νότια Ουκρανία, μετατρέποντάς τα σε ασφαλείς χώρους υποδοχής προσφύγων. Με τα αεροδρόμια ασφαλή, τα πολιτικά αεροσκάφη ή τα στρατιωτικά μεταγωγικά μπορούν ακολούθως να μεταφέρουν τρόφιμα και εξοπλισμό, καθώς και να απομακρύνουν τους πρόσφυγες που κινδυνεύουν από τις εχθροπραξίες.
Το ΝΑΤΟ έχει ακόμα νωπές τις μνήμες από την επική αερογέφυρα που έστησε το 2021 στην Καμπούλ, ενώ διαθέτει εμπειρία και στη δημιουργία μιας ασφαλούς περιμέτρου σε περιοχές με ένταση. Με τη συναίνεση –και, ενδεχομένως, τη συνεργασία– των αρμόδιων επιτελών στις ουκρανικές και ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις, μια ανθρωπιστική επιχείρηση είναι εφικτή αποστολή για το έμπειρο –υλικοτεχνικά– δυναμικό του ΝΑΤΟ.
Εάν η Βορειο-Ατλαντική Συμμαχία μπορεί να μεταφέρει 6.000 ετοιμοπόλεμους στρατιώτες σε απόσταση χιλιάδων χιλιομέτρων, για να αναπτυχθούν σε μια χώρα που επικρατεί απόλυτο χάος και στη συνέχεια να απεγκλωβίσουν περίπου 122.000 ανθρώπους, τότε σίγουρα μπορεί να αναλάβει την ευθύνη για τη λειτουργίας ενός ή δύο αεροδρομίων σε μια χώρα που, μέχρι στιγμής, δεν έχει ισοπεδωθεί, όπως συνέβη κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ένα τέτοιο εγχείρημα ασφαλώς και ενέχει ρίσκο. Όμως το ΝΑΤΟ έχει αναλάβει δράση επανειλημμένα υπό επικίνδυνες συνθήκες. Οι αμερικανικές και ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις έχουν λειτουργήσει αεροδρόμια σε κοντινή απόσταση από το ρωσικό "στρατόπεδο" ή σε εμπόλεμες ζώνες όπως ο Λίβανος κ.ά.
Ορισμένοι φοβούνται ότι η Ρωσία θα μπορούσε να δοκιμάσει χημικά ή πυρηνικά όπλα στο πεδίο, εάν η εισβολή στις ουκρανικές μεγαλουπόλεις δεν εξελιχθεί ευνοϊκά για τον Πούτιν. Παρουσία του ΝΑΤΟ σε κάποιο κοντινό αεροδρόμιο σχεδόν θα απέκλειε αυτό το ενδεχόμενο.
Ασφαλώς και οι ανθρωπιστικές επιχειρήσεις εγκυμονούν κινδύνους. Στην αερογέφυρα του Βερολίνου χάθηκαν 17 αμερικανικά και οκτώ βρετανικά αεροσκάφη. Ετοιμοπόλεμα μαχητικά ήρθαν "μούρη με μούρη". Όμως, με τη σύγχρονη αποκλιμάκωση και τις αερο-περιπολίες του ΝΑΤΟ που μπορούν να τιθασεύσουν τους υπέρ το δέον "θερμοκέφαλους" πιλότους ή να πρέπει να αποφύγουν πυρά από το έδαφος, οι προγραμματισμένες ανθρωπιστικές πτήσεις μέσω καθορισμένων διαδρόμων μπορούν να υλοποιηθούν, συμβάλλοντας στην αποτροπή μιας ανθρωπιστικής κρίσης που απειλεί να αμαυρώσει δια παντός τη στρατιωτική φήμη της Ρωσίας.
Σίγουρα, ο Πούτιν δεν θα ήθελε το ΝΑΤΟ να οργανώσει μια δεύτερη "αερογέφυρα του Βερολίνου". Αλλά αυτήν τη στιγμή, ο Ρώσος πρόεδρος δεν έχει μεγάλα περιθώρια ελιγμών απέναντι στο ΝΑΤΟ. Το "γάβγισμα" του Πούτιν είναι χειρότερο από το "δάγκωμά" του – έχει δηλώσει ήδη πως τα πάντα, από τις οικονομικές κυρώσεις μέχρι την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, αποτελούν "κήρυξη πολέμου" και πως οι συνέπειες για τους Δυτικούς θα είναι πρωτόγνωρες στην Ιστορία τους. Αυτές οι απειλές αποδεικνύονται μέχρι στιγμής κούφιες.
Το ΝΑΤΟ είναι καιρός να επιδείξει τόλμη ως προς την επίτευξη των ανθρωπιστικών στόχων. Αντί να σπαταλά χρόνο προσπαθώντας να μεταπείσει τον πρόεδρο της Ρωσίας –μια σύγχρονη εκδοχή του τελευταίου αυτοκράτορα της Ρωσίας, Νικόλαου Β'–, η Ευρώπη πρέπει να ακολουθήσει διαφορετική προσέγγιση. Το ΝΑΤΟ μπορεί να απευθυνθεί σε όσους σωστούς επαγγελματίες έχουν απομείνει στον ρωσικό στρατό, ενημερώνοντάς τους για το τι σκοπεύει να κάνει ώστε να απαλύνει τον ανθρώπινο πόνο στην Ουκρανία και στη συνέχεια να κάνει πράξη τα λόγια. Μια τέτοια κίνηση μοιάζει επικίνδυνη, αλλά, καθώς αυξάνεται η πίεση στα πολιτισμένα κράτη να επιλύσουν μια ανθρωπιστική κρίση εφάμιλλη των πολιορκιών του Λένινγκραντ και του Στάλινγκραντ, είναι και η μόνη επιλογή που μπορεί να εμποδίσει μια ολοκληρωτική σύγκρουση. Και ποιος ξέρει; Με τις αποδυναμωμένες ρωσικές μονάδες να επιβιώνουν με ληγμένα κρύα συσσίτια, ίσως και ο ανοργάνωτος στρατός της Ρωσίας να χρειαστεί εντέλει ανθρωπιστική βοήθεια από το ΝΑΤΟ.
Διαβάστε ακόμη:
* Στο φως ρωσικά έγγραφα: Ο Πούτιν σχεδίαζε να εισβάλει στην Ουκρανία πολλούς μήνες νωρίτερα
