Του Paul Iddon
Η Ρωσία φέρεται να έχει αρχίσει να παραδίδει ραντάρ και εξοπλισμό αεράμυνας στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν εν μέσω της κλιμακούμενης αντιπαράθεσης Τεχεράνης - Τελ Αβίβ. Η κίνηση αυτή θα μπορούσε δυνητικά να αποκαλύψει τρωτά σημεία και αδυναμίες των προηγμένων ρωσικών συστημάτων, δεδομένου ότι το Ισραήλ έχει ήδη αποδείξει πως μπορεί να διασπάσει τη ρωσική αεράμυνα στο Ιράν.
Ιρανοί αξιωματούχοι ζήτησαν τον εξοπλισμό και η Μόσχα έχει ξεκινήσει τις παραδόσεις, ανέφεραν οι New York Times τη Δευτέρα. Το δημοσίευμα επικαλέστηκε δύο ανώνυμους Ιρανούς αξιωματούχους, ένας εκ των οποίων είναι μέλος των Φρουρών της Επανάστασης.
Το δημοσίευμα δεν διευκρίνισε τον ακριβή τύπο εξοπλισμού που παραδίδει η Ρωσία. Το Ιράν ενδιαφέρεται για την απόκτηση του μεγάλου βεληνεκούς πυραυλικού συστήματος αεράμυνας S-400 Triumf. Η Τεχεράνη απέκτησε προηγμένα συστήματα S-300 PMU-2 από τη Μόσχα το 2016 και διαθέτει επίσης ρωσικά συστήματα μικρού και μεσαίου βεληνεκούς Buk και Tor.
Το Ιράν πιέζει τη Ρωσία να του παραδώσει τα μαχητικά αεροσκάφη Su-35 Flanker που τα είχε παραγγείλει το 2021, σύμφωνα με υψηλόβαθμες ιρανικές πηγές που επικαλείται το Reuters. Το Ιράν αναμένει περίπου 25 αεροσκάφη, ενώ προηγούμενες αναφορές ότι είχαν παραδοθεί δεν ισχύουν.
Οποιαδήποτε παράδοση προηγμένου ρωσικού στρατιωτικού εξοπλισμού στο Ιράν θα μπορούσε πλέον να αποδειχθεί επικίνδυνη για τη Μόσχα. Το Ιράν έχει δεσμευθεί να επιτεθεί στο Ισραήλ μετά τη δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια στις 31 Ιουλίου στην Τεχεράνη. Ιρανική επίθεση θα προκαλέσει πιθανότατα ισραηλινή απάντηση και ενδεχομένως τη στόχευση προηγμένου ιρανικού στρατιωτικού υλικού, συμπεριλαμβανομένων και των ρωσικής κατασκευής συστημάτων.
Το σενάριο δεν είναι υποθετικό. Όταν τον Απρίλιο το Ιράν εξαπέλυσε επίθεση εναντίον του Ισραήλ με drones και πυραύλους, το Τελ Αβίβ απάντησε καταστρέφοντας το ραντάρ ενός ιρανικού S-300 PMU-2 στην κεντρική περιοχή Ισφαχάν, κοντά στην κύρια εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου στη Νατάνζ.
(Παρεμπιπτόντως, τα ραντάρ που παραδίδει η Ρωσία θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν ένα επισκευασμένο ή προς αντικατάσταση ραντάρ 30N6E2 "Tombstone" στη θέση αυτού που καταστράφηκε σε εκείνο το ισραηλινό πλήγμα).
Το Ισραήλ εκπαιδεύτηκε για να χτυπήσει τους S-300 τουλάχιστον μια δεκαετία πριν από το χτύπημα στο Ισφαχάν. Η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία εκπαιδεύτηκε το 2013 εναντίον του ελληνικού S-300 PMU-1 στην Κρήτη, αποκτώντας πολύτιμες γνώσεις σχετικά με τις δυνατότητές του και τα πιθανά τρωτά σημεία που θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί στο μέλλον εναντίον ενός συριακού ή ιρανικού συστήματος.
Την ίδια χρονιά, το Ισραήλ δεν επέτρεψε την παράδοση μιας συστοιχίας S-300 από τη Ρωσία στη Δαμασκό, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα κατέστρεφε προληπτικά οποιονδήποτε S-300 στη Συρία, προτού καν τεθεί σε λειτουργία.
Η Ρωσία παρέδωσε μια συστοιχία S-300 στη Συρία το 2018 υπό διαφορετικές συνθήκες, αλλά όχι στον συριακό στρατό. Αυτό σήμαινε ότι η Συρία δεν είχε την άδεια να χρησιμοποιήσει το σύστημα -το οποίο παρέμεινε υπό τον έλεγχο του ρωσικού στρατιωτικού προσωπικού- για να αντιμετωπίσει τις εκατοντάδες ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές στη χώρα. Ο "συριακός" S-300 εκτοξεύθηκε μία φορά το 2022 και ακολούθως αποσύρθηκε με συνοπτικές διαδικασίες από τη χώρα, αποδεικνύοντας ότι η Συρία ουσιαστικά ούτε κατείχε ούτε ήλεγχε ποτέ το σύστημα αεράμυνας.
Η Ρωσία δεν ήθελε η Συρία να χρησιμοποιήσει τους S-300, όχι μόνο για να αποφύγει τυχόν σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Συρίας, αλλά από φόβο ότι δεν θα πετύχαινε τους στόχους του ή και ότι μπορεί να κατεστρεφόταν από εχθρική επίθεση. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν πρότεινε το 2019 στη Σαουδική Αραβία να αγοράσει ρωσικά συστήματα S-300 ή S-400, όπως έκαναν το Ιράν και η Τουρκία, αντί για δυτικά συστήματα, για να υπερασπιστεί τις υποδομές της, οι οποίες είχαν δεχθεί μια άνευ προηγουμένου επίθεση από drones.
Όλα αυτά πριν η Ρωσία ξεκινήσει την εισβολή της στην Ουκρανία. Έκτοτε, οι επιθέσεις στην Ουκρανία κατέστρεψαν πολλά ρωσικά συστήματα υψηλής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των S-400 στην Κριμαία. Η καταστροφή του πιο εξελιγμένου ρωσικού εξοπλισμού στην Ουκρανία είναι ένας λόγος που μείωσε το ενδιαφέρον της παγκόσμιας αγοράς όπλων για το στρατιωτικό υλικό της Μόσχας από το 2022 και μετά.
Η παράδοση προηγμένου οπλισμού στο Ιράν εν μέσω αντιπαράθεσης με το Ισραήλ θα μπορούσε να έχει αρνητικές συνέπειες για τη Ρωσία εάν υπάρξει σημαντική κλιμάκωση. Ο Πούτιν δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο, επειδή θα μπορούσε να σταματήσει η προμήθεια ιρανικών drones και άλλου εξοπλισμού στον ρωσικό στρατό. Ο Ρώσος πρόεδρος έχει προειδοποιήσει την Τεχεράνη να αποφύγει να στοχεύσει Ισραηλινούς πολίτες, γνωρίζοντας ότι αυτό όχι θα αύξανε την πιθανότητα κλιμάκωσης αλλά μπορεί και να οδηγούσε σε ολοκληρωτική σύρραξη.
Αν και δεν είναι γνωστό τι ακριβώς παραδίδει η Ρωσία στο Ιράν, είναι απίθανο να πρόκειται για εξοπλισμό που αναβαθμίζει ουσιαστικά και άμεσα την άμυνά του - όπως έναν S-400 ή μια μοίρα Su-35. Παρ' όλα αυτά, ακόμη και αν παραδίδει προηγμένα εξαρτήματα για ιρανικά συστήματα, το Ισραήλ θα μπορούσε να τα καταστρέψει ή να τα σαμποτάρει ενώ βρίσκονται ακόμη στην αποθήκη. Μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε και να εμποδίσει το Ιράν να εκσυγχρονίσει τις ένοπλες δυνάμεις του και να επισημάνει τη σταθερή αντίθεση του Ισραήλ στη Μόσχα που προμηθεύει όπλα στην Τεχεράνη.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες δείχνουν ότι η Ρωσία διακινδυνεύει για άλλη μια φορά τη φήμη της αμυντικής της βιομηχανίας, η οποία έχει ήδη πληγεί από την Ουκρανία. Σε αυτή την περίπτωση, η προθυμία της να το πράξει ίσως δείχνει πόσο εξαρτημένη από την ιρανική καλή θέληση είναι τα τελευταία δυόμισι χρόνια η Μόσχα.
