Του Daniel Markind
Ο Ταγίπ Ερντογάν τάχθηκε ξεκάθαρα υπέρ της Χαμάς στη στρατιωτική σύγκρουσή της με το Ισραήλ την περασμένη εβδομάδα. Με τον τρόπο αυτό, ο Τούρκο πρόεδρος τορπίλισε την από κοινού έρευνα Τουρκίας-Ισραήλ για φυσικό αέριο και την κατασκευή αγωγών στην Ανατολική Μεσόγειο, τουλάχιστον στο εγγύς μέλλον.
Αν και σε πρώτο επίπεδο η ματαίωση των ενεργειακών σχεδιασμών λειτουργεί σε βάρος του Ισραήλ, εντέλει ενδέχεται να έχει πιο αρνητικό αντίκτυπο στην Άγκυρα παρά στο Τελ Αβίβ. Το Ισραήλ έχει συνάψει ήδη συμφωνίες με την Ευρωπαϊκή Ένωση και μεμονωμένες χώρες της περιοχής, καθώς και με τον Λίβανο (παραδόξως), για την ανάπτυξη πόρων φυσικού αερίου και την κατασκευή αγωγών προς την Ευρώπη, εν μέρει για να αντισταθμίσει τις ρωσικές προμήθειες που έχουν περικοπεί λόγω των κυρώσεων ως αντίποινα για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η Τουρκία έχει συνάψει μια ιδιόμορφη συμφωνία με μια εκ των δύο αντιπαρατιθέμενων πλευρών για την εξουσία στη Λιβυή, για να εκμεταλλευθούν τον ενεργειακό πλούτο της Ανατολικής Μεσογείου - συμφωνία που έχει απορριφθεί κατηγορηματικά από ενδιαφερόμενους "παίχτες" στην περιοχή.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση και ότι το Ισραήλ διαπράττει εγκλήματα πολέμου στη Γάζα. Άφησε μάλιστα να εννοηθεί ότι μπορεί να στείλει και στρατιωτικές δυνάμεις στον παλαιστινιακό θύλακα.
Λίγοι τον πίστεψαν. Η Τουρκία έχει τεράστια εσωτερικά προβλήματα και είναι κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ. Το Ισραήλ δεν ανήκει στη Βορειο-Ατλαντική Συμμαχία, αλλά έχει στενές επαφές και τρέχει αρκετά προγράμματα μαζί της. Επομένως μια απρόκλητη επίθεση της Τουρκίας εναντίον του Ισραήλ δεν θα την δουν με καλό μάτι στο ΝΑΤΟ. Επιπλέον, στα ανατολικά σύνορα της Τουρκίας υπάρχουν οι Κούρδοι αντάρτες. Η μεταφορά τουρκικών στρατευμάτων στο Ισραήλ μέσω αυτής της περιοχής, θα ήταν μια εντελώς ανόητη ενέργεια.
Όμως ο Ερντογάν δεν μπορεί να συγκρατηθεί. Όπως και άλλοι δευτεροκλασάτοι -και πιο χαμηλού επιπέδου- παγκόσμιοι ηγέτες, έτσι και αυτός θέλει συνέχεια τα φώτα της δημοσιότητας επάνω του. Κάπως έτσι, ο Τούρκος πρόεδρος εκμηδένισε τις πιθανότητες για συνεργασία Άγκυρας - Τελ Αβίβ όσον αφορά την εξόρυξη ή τη μεταφορά ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο. Το Ισραήλ ενδέχεται να ξεκινήσει πάλι τις συζητήσεις με την Ελλάδα και την Κύπρο για την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο - ουσιαστικά να βγάλει από το συρτάρι τον EastMed. Σε αυτή την περίπτωση, η Τουρκία θα μείνει εκτός παιχνιδιού και το σαμποτάζ του Ερντογάν θα έχει αποτύχει.
Λαμβάνοντας υπόψη τους κλυδωνισμούς στην αγορά ενέργειας και το αβέβαιο μέλλον με τις ρωσικές προμήθειες, η Μέση Ανατολή μπορεί να αναδειχθεί σε εναλλακτική πηγή ενέργειας για Ευρώπη. Το Ισραήλ διαθέτει αποθέματα φυσικού αερίου που εκτιμώνται στα 750 δισ. κυβικά μέτρα. Παρά τον πόλεμο με τη Χαμάς, το Ισραήλ προωθεί τους ενεργειακούς του σχεδιασμούς. Την Κυριακή, χορήγησε 12 άδειες σε έξι εταιρείες για έρευνες φυσικού αερίου στα ανοικτά των ακτών της χώρας. Ανάμεσά τους η ιταλική Eni, η New Med από το Αζερμπαϊτζάν και η BP.
Ένα παλιό ρητό λέει ότι "οι πόλεμοι γίνονται με ασημένιες σφαίρες", που σημαίνει ότι για να διεξαχθεί σωστά ένας πόλεμος, ένα κράτος πρέπει να διασφαλίσει ότι η οικονομία του παραμένει ισχυρή. Το Ισραήλ φαίνεται πως κινείται με αυτό τον σκοπό, ενώ η Τουρκία δείχνει πως θέλει να πυροβολήσει τα πόδια της. Όταν τελειώσουν οι πολεμικές συγκρούσεις με τη Χαμάς και με τη Χεζμπολάχ, όποια και αν είναι η έκβασή τους, το φυσικό αέριο μπορεί να αποδειχθεί οικονομική σανίδα σωτηρίας για το Ισραήλ και τον λαό του. Αντιθέτως, η Τουρκία δεν θα έχει αντίστοιχα οφέλη, αν και με λίγη περισσότερη προνοητικότητα και διακυβέρνηση επί της ουσίας από τον Ερντογάν θα μπορούσε να πετύχει καλύτερα αποτελέσματα.
