Του Paul Iddon
Η πρωτοφανής αεροπορική επίθεση του Ισραήλ κατά της πολιτικής ηγεσίας της Χαμάς στην Ντόχα την Τρίτη σηματοδότησε τη δεύτερη φορά που το έδαφος του Κατάρ δέχθηκε επίθεση από μια περιφερειακή δύναμη σε λιγότερο από τρεις μήνες. Εδώ και μια δεκαετία η Ντόχα ενισχύει τις ένοπλες δυνάμεις της με αγορές προηγμένων μαχητικών αεροσκαφών, συστημάτων αεράμυνας και άλλων όπλων για αποτροπή και άμυνα έναντι τέτοιων επιθέσεων.
Ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι εκτέλεσε μια "επίθεση με ακρίβεια" εναντίον στελεχών της ανώτερης ηγετικής ομάδας της Χαμάς στην πρωτεύουσα του Κατάρ. Τουλάχιστον 15 ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη έπληξαν έναν μόνο στόχο. Τα ισραηλινά ΜΜΕ μετέδωσαν πως στην επιχείρηση, με την κωδική ονομασία "Fire Summit", που πραγματοποιήθηκε σε απόσταση άνω των 1.000 μιλίων από το Ισραήλ, συμμετείχαν και drones.
Η Χαμάς επιβεβαίωσε τον θάνατο πέντε μελών της, ανάμεσά τους ο γιος του Χαλίλ αλ-Χάγια. Ωστόσο, το Ισραήλ δεν κατάφερε να εξοντώσει ηγετικές προσωπικότητες της Χαμάς όπως ο Ζαχέρ Τζαμπάριν, ο Χαλέντ Μεσάλ και ο ίδιος ο αλ-Χάγια. Το Κατάρ ανακοίνωσε πως από την επίθεση σκοτώθηκε ένα μέλος της Εσωτερικής Δύναμης Ασφαλείας του. Ο Ισραηλινός πρέσβης στις ΗΠΑ δήλωσε στο Fox News ότι το Ισραήλ θα σκοτώσει την ηγεσία της Χαμας που δεν σκότωσε σε αυτή την επίθεση "την επόμενη φορά".
Όπως ήταν αναμενόμενο, η ηγεσία του Κατάρ εξέφρασε την οργή της για την επίθεση. Ο σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ-Θάνι, πρωθυπουργός της χώρας, καταδίκασε την επίθεση ως "κρατική τρομοκρατία" και δήλωσε ότι η Ντόχα "διατηρεί το δικαίωμα να απαντήσει σε αυτή την επίθεση".
"Πιστεύουμε ότι έχουμε φτάσει σε ένα κρίσιμο σημείο", επισήμανε σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Τρίτη το βράδυ. "Πρέπει να υπάρξει αντίδραση από ολόκληρη την περιοχή σε τέτοιες βάρβαρες ενέργειες".
"Συγκροτείται νομική επιτροπή, καθώς το Κατάρ δηλώνει ότι θα απαντήσει στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και θα συμβουλευτεί τους συμμάχους του τόσο στην περιοχή όσο και εκτός αυτής", ανέφερε το Al Jazeera.
Είναι απίθανο το Κατάρ να επιχειρήσει να αντιδράσει στρατιωτικά ή να προχωρήσει σε αντίποινα. Αν και η Ντόχα έχει συγκροτήσει μια μεγάλη αεροπορική δύναμη -ειδικά για τόσο μικρό κράτος- εξοπλισμένη με προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη 4-5ης γενιάς, το Ισραήλ μπορεί να τα αναχαιτίσει προτού καν εισέλθουν στον εναέριο χώρο του.
Το Κατάρ διαθέτει κινεζικούς βαλλιστικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς SY-400, που δεν μπορούν να φτάσουν ως το Ισραήλ.
Αυτή ήταν η δεύτερη επίθεση που δέχθηκε το Κατάρ σε τρεις μήνες – προηγήθηκε η επίθεση του Ιράν με βαλλιστικούς πυραύλους στην αεροπορική βάση Al-Udeid στο τέλος του "Πολέμου των 12 Ημερών" μεταξύ Ισραήλ και Ιράν τον Ιούνιο – το Κατάρ πλέον μάλλον νιώθει αβεβαιότητα για τον αμυντικό εξοπλισμό που έχει προμηθευθεί και την αποτρεπτική του στρατηγική.
Το 2017 που η Σαουδική Αραβία ηγήθηκε του αποκλεισμού κατά του Κατάρ, η Ντόχα βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση. Εκείνη την εποχή, διέθετε μόλις 12 μαχητικά Mirage 2000 γαλλικής κατασκευής και έξι ελαφρά αεροσκάφη Alpha. Επί εδάφους διέθετε 30 παλιά άρματα μάχης AMX-30, επίσης γαλλικής κατασκευής. Εάν ο μεγαλύτερος και πιο προηγμένος στρατός της Σαουδικής Αραβίας εισέβαλε στο Κατάρ, η Ντόχα δεν θα μπορούσε να αντισταθεί ούτε καν σαν το Κουβέιτ απέναντι στην εισβολή του Σαντάμ Χουσεΐν τον Αύγουστο του 1990.
Όταν ο αποκλεισμός τερματίστηκε το 2020, πολλά είχαν αλλάξει. Το Κατάρ είχε ξεκινήσει να αγοράζει στρατιωτικό εξοπλισμό από τη Δύση. Παρήγγειλε περίπου 100 μαχητικά αεροσκάφη 4,5ης γενιάς τριών τύπων —F-15QA, Dassault Rafale και Eurofighter Typhoon— και τα γερμανικά άρματα μάχης Leopard 2A7+. Διαθέτει επίσης ελικόπτερα AH-64E Apache και συστήματα πυραυλικής άμυνας Patriot.
Δεδομένου ότι είχε προειδοποιηθεί για την ιρανική επίθεση τον Ιούνιο, το Κατάρ έστειλε F-15QA και Apache σε συνεχείς περιπολίες, αναζητώντας drones, και ενεργοποίησε τους Patriot σε ολόκληρη την επικράτειά του. Αν και δεν εμφανίστηκαν drones εκείνη τη νύχτα, οι Patriot του Κατάρ και των ΗΠΑ κατάφεραν να αναχαιτίσουν την περιορισμένη και σε μεγάλο βαθμό συμβολική ιρανική πυραυλική επίθεση στη βάση Al-Udeid.
Αυτό δεν συνέβη την Τρίτη, καθώς η ισραηλινή επίθεση φαίνεται να αιφνιδίασε το Κατάρ και το βρήκε απροετοίμαστο. Παραμένει ασαφές από ποια κατεύθυνση ήρθαν τα ισραηλινά αεροσκάφη και τα drones. Πιθανόν να χρησιμοποίησαν ξανά τον εναέριο χώρο του Ιράκ, όπως έκαναν κατά τον "Πόλεμο των 12 Ημερών".
Παρόλο που διαθέτει ένα μεγάλο και προηγμένο οπλοστάσιο, το Κατάρ δεν κατάφερε να αποτρέψει ή να εμποδίσει την ισραηλινή επίθεση, όπως και οι ξένες στρατιωτικές δυνάμεις που φιλοξενεί στο έδαφός του.
Η Ντόχα εκτιμούσε ότι ο ρόλος της ως μεσολαβήτριας στον πόλεμο της Γάζας αλλά και η μεγαλύτερη αμερικανική βάση στη Μ. Ανατολή που φιλοξενείται στα εδάφη την προστάτευαν από ισραηλινές επιθέσεις κατά της πολιτικής ηγεσίας της Χαμάς. Την Τρίτη το Ισραήλ διέλυσε τις ψευδαισθήσεις του Κατάρ.
Το κρατικό Press TV του Ιράν ρώτησε γιατί οι ΗΠΑ δεν έριξαν "ούτε έναν πυροβολισμό για να υπερασπιστούν το Κατάρ" χρησιμοποιώντας τα αμυντικά συστήματα που έχουν στη χώρα.
Οι κάτοικοι του Κατάρ μπορεί να αμφισβητούν τώρα την αξία της στρατιωτικής τους συνεργασίας με τις ΗΠΑ και τον χαρακτηρισμό του Κατάρ ως σημαντικού συμμάχου εκτός ΝΑΤΟ, αλλά και η στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στη χώρα δεν κατάφερε να αποτρέψει την επίθεση του Ισραήλ.
Τα έξι τουρκικά F-16 που σταθμεύουν στο Κατάρ από τον Ιούλιο του 2024 ξεπέρασαν πρόσφατα τις 1.000 ώρες πτήσης σε κοινές ασκήσεις με τον στόλο μαχητικών αεροσκαφών του Κατάρ.
"Τα τουρκικά F-16 συμμετέχουν σε κοινές ασκήσεις με τα αεροσκάφη του Κατάρ, συμβάλλοντας άμεσα στην ανάπτυξη των αμυντικών δυνατοτήτων της Πολεμικής Αεροπορίας του", επισήμανε η Turkiye Today την 1η Ιουνίου.
"Η επιτυχημένη επιχείρηση του Ισραήλ στην Ντόχα έδειξε εμμέσως ότι η τουρκική παρουσία στο Κατάρ ενδέχεται να είναι ανεπαρκής για την υπεράσπιση του εναέριου χώρου του", ανέφερε ο γεωπολιτικός αναλυτής Ceng Sagnic σε ανάρτησή του στο X.
"Ανεξάρτητα από το αν η Τουρκία απέφυγε την εμπλοκή με τα ισραηλινά αεροσκάφη, ή δεν κατάφερε να τα εντοπίσει ή το Κατάρ απαίτησε ουδετερότητα, αυτή η εξέλιξη θα έχει αντίκτυπο στην Ουάσινγκτον λόγω μιας δυνητικά σοβαρής μεταβολής στην ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, πρόσθεσε ο ίδιος".
Και πάλι, το Κατάρ είναι απίθανο να απαντήσει στρατιωτικά στο Ισραήλ για πολιτικούς και υλικοτεχνικούς λόγους. Πιθανότερο είναι να συντονίσει μια πολυμερή διπλωματική απάντηση στο Ισραήλ.
Μακροπρόθεσμα, η Ντόχα μάλλον θα μεταφέρει τη δυσαρέσκειά της προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους δυτικούς συμμάχους για αυτή την επίθεση, και ίσως στραφεί στην Κίνα για την προμήθεια ορισμένων όπλων. Μια τέτοια κίνηση θα υπονόμευε τον στόχο των ΗΠΑ να περιορίσουν τις πωλήσεις όπλων της Κίνας προς τα αραβικά κράτη Η Ντόχα θα μπορούσε να ζητήσει τα συστήματα HQ-22 ή HQ-9B από το Πεκίνο για να ενισχύσει και να διαφοροποιήσει την αεράμυνά της. Μια τέτοια κίνηση δεν θα ήταν πρωτοφανής, δεδομένου ότι το Κατάρ είχε εξετάσει την αγορά ρωσικών πυραύλων S-400 κατά την περίοδο του αποκλεισμού του.
