Του Paul Iddon
Ο "Άξονας της Αντίστασης" που υποστηρίζεται από το Ιράν προχώρησε τελευταία σε τολμηρούς ισχυρισμούς σχετικά με τα συστήματα αεράμυνας που διαθέτει.
Πρόσφατα η Χεζμπολάχ παρουσίασε στον Τύπο ισραηλινό οπλισμό που κατέσχεσε από παλαιότερες ένοπλες συρράξεις στον νότιο Λίβανο.
Δείχνοντας ένα παλαιό σοβιετικό SA-6 "Gainful" (έτσι αναφέρεται το ΝΑΤΟ στο σοβιετικό σύστημα πυραύλων εδάφους-αέρος 2K12 "Kub"), ένας μέλος της Χεζμπολάχ είπε ότι η οργάνωση θα μπορούσε σύντομα να αποκτήσει τους πιο προηγμένους S-300.
"Νομίζετε ότι δεν έχουμε S-300;" έκανε το ρητορικό ερώτημα ο άνθρωπος της Χεζμπολάχ, για να προσθέσει: "Αν το Ιράν έχει S-300, τότε και η Χεζμπολάχ θα έχει S-300".
Όντως, το Ιράν απέκτησε τους σύγχρονους πυραύλους S-300 PMU-2 από τη Ρωσία το 2016, αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι παρέδωσε κάποιους εξ αυτών στη Χεζμπολάχ.
Και αυτή δεν είναι η μόνη δήλωση των οργανώσεων και πολιτοφυλακών που απαρτίζουν τον "Άξονα της Αντίστασης" για τον οπλισμό τους που αμφισβητείται
Τον Ιούνιο, ανώτερος διοικητής της ιρακινής παραστρατιωτικής οργάνωσης Λαϊκές Δυνάμεις Κινητοποίησης (PMF) δήλωσε στο Middle East Eye ότι η ομάδα του είχε παραλάβει νέο ρωσικό οπλισμό, μεταξύ άλλων το πυραυλικό σύστημα S-400. Πιο προηγμένοι από τους S-300, οι S-400 πρωτοεμφανίστηκαν στο πεδίο το 2007 και είναι από τις ισχυρότερες συστοιχίες αεράμυνας του ρωσικού στρατού. Το Ιράν δεν διαθέτει S-400.
Στις αρχές του πολέμου στην Ουκρανία, δημοσίευμα του Guardian -που δεν επιβεβαιώθηκε- υποστήριξε ότι το Ιράν μετέφερε ένα αντιαεροπορικό σύστημα Bavar-373, το αντίστοιχο του S-300, στη Μόσχα, μαζί με εκτοξευτήρες ρουκετών και αντιαρματικούς πυραύλους που ανήκαν στην PMF.
Τα τελευταία χρόνια, το Ιράκ εξέταζε το ενδεχόμενο να αγοράσει είτε πυραύλους S-300 είτε πυραύλους S-400, αλλά τελικά δεν τους παρήγγειλε ποτέ. Η πιο προηγμένη αεράμυνά του είναι τα ρωσικά Pantsir-S1 μεσαίου βεληνεκούς (το ΝΑΤΟ τα αναφέρει ως SA-22 "Greyhound") που αποκτήθηκαν τη δεκαετία του 2010. Δεν υπάρχει ένδειξη ότι η PMF έχει πρόσβαση σε αυτά τα συστήματα.
Η PMF θα ήθελε κάποιο αντάλλαγμα αν έχει παραδώσει αυτό τον οπλισμό. Μια συστοιχία S-400 δεν ήταν ρεαλιστική προσδοκία. Άλλωστε, η Τουρκία κατέβαλε πάνω από 2,5 δισ. δολάρια για να αγοράσει δύο συστήματα αεράμυνας S-400 και 120 πυραύλους αναχαίτισης. Και επιπλέον, η παράδοση ενός τόσο ισχυρού συστήματος αεράμυνας σε μια παραστρατιωτική οργάνωση στο Ιράκ θα γινόταν αντιληπτή, ιδίως εάν αυτή δοκίμαζε να το αναπτύξει.
Στο παρελθόν η PMF έχει εκφράσει την πρόθεσή της να αναπτύξει κάποιο σύστημα αεράμυνας. Στα μέσα του 2019 ένα μπαράζ αεροπορικών επιδρομών είχε ως στόχο τις βάσεις της PMF στο Ιράκ - κάποιοι πιστεύουν ότι βρισκόταν το Ισραήλ πίσω από αυτές τις επιθέσεις. Έπειτα από λίγο καιρό, ιρακινά ΜΜΕ αποκάλυψαν ένα έγγραφο -που φέρεται να ανήκε στην PMF και να διέρρευσε- με την απόφαση της οργάνωσης να συγκροτήσει "αεροπορική δύναμη". Πόσο προχώρησαν αυτοί οι σχεδιασμοί στα χρόνια που μεσολάβησαν δεν είναι σαφές, αλλά η όποια πρόοδος φαίνεται πως δεν περιλαμβάνει τους S-400.
Το 2013... κουβεντιαζόταν πότε τελικά θα παραδώσει η Ρωσία στη Συρία τους S-300 που είχε παραγγείλει η Δαμασκός από το 2010, έναν χρόνο πριν ξεσπάσει ο συριακός εμφύλιος πόλεμος. Το Ισραήλ ανησυχούσε γι' αυτήν τη συναλλαγή: μόλις είχε ξεκινήσει τη μυστική επιχείρησή του "Πόλεμος μεταξύ των πολέμων" στους αιθέρες της Συρίας προκειμένου να εμποδίσει το Ιράν να παραδώσει προηγμένα πυραυλικά συστήματα στη Χεζμπολάχ στον Λίβανο μέσω Συρίας. Αυτή η ισραηλινή επιχείρηση συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Την περίοδο εκείνη, ο Ρώσος δημοσιογράφος Ιγκόρ Κοροτσένκο σχολίαζε πως είναι αδύνατον να παραδώσει η Μόσχα ένα τόσο ογκώδες σύστημα αεράμυνας χωρίς να το αντιληφθούν οι αμερικανικές και ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες μέσω δορυφόρου.
"Δεν κρύβεις στην τσέπη σου τους S-300. Αν τους είχε παραδώσει η Ρωσία, οι μυστικές υπηρεσίες της Δύσης θα το είχαν ανακοινώσει", δήλωσε τότε στον Guardian ο Ρώσος δημοσιογράφος.
Ο ίδιος κανόνας λογικά ισχύει και σήμερα για τους τολμηρούς -και μη διασταυρωμένους- ισχυρισμούς της Χεζμπολάχ και της PMF ως προς τον οπλισμό τους.
Παρεμπιπτόντως, η Συρία παρέλαβε τελικά ένα σύστημα S-300 το 2018. Ωστόσο, το σύστημα παρέμεινε υπό τον έλεγχο του ρωσικού στρατιωτικού προσωπικού και εντέλει αποσύρθηκε από τη χώρα το 2022, με την "επισήμανση" πως ποτέ δεν ανήκε στο συριακό καθεστώς.
Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν εκφράσει τις ανησυχίες τους για την αεράμυνα που "χτίζει" η Χεζμπολάχ. Η ισραηλινή εφημερίδα Maariv επικαλέστηκε τον Ιούνιο πηγές από τη Διοίκηση του Ισραηλινού Στρατού που έβλεπαν με προβληματισμό "την απόφαση της Χεζμπολάχ να περιορίσει την ισραηλινή αεροπορία με τα ρωσικά συστήματα αεράμυνας, SA-8 και SA-22".
Η απόφαση αυτή, ανέφεραν, "αποτελεί θεμελιώδη αλλαγή στη στρατηγική αντίληψη της Χεζμπολάχ, στο πλαίσιο της οποίας επιχειρείται να περιοριστεί η ελευθερία της ισραηλινής αεροπορίας να επιχειρεί σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα".
SA-8 "Gecko" είναι η ονομασία αναφοράς του ΝΑΤΟ για το σοβιετικής κατασκευής 9K33 Osa, ένα σύστημα αεράμυνας μικρού βεληνεκούς.
Οι εν λόγω πηγές ανέφεραν ακόμη ότι το Ισραήλ εκτιμά πως η Χεζμπολάχ "διπλασίασε τον αριθμό των συστημάτων αεράμυνας που έχει στην κατοχή της τα τελευταία πέντε χρόνια, παραλαμβάνοντας σύγχρονα αμυντικά συστήματα ως επί το πλείστον από το Ιράν".
Μιλώντας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 2015, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επισήμανε ότι η Χεζμπολάχ είχε περάσει Pantsir-S1 -κρυφά- στον Λίβανο "για να καταρρίψει τα αεροπλάνα μας".
Επιπλέον, το Ιράν δεν έχει κρύψει ποτέ την πρόθεσή του να ενισχύσει την αεράμυνα της Συρίας.
"Είναι πολύ πιθανό το Ιράν να προμηθεύσει τη Συρία με ραντάρ και αμυντικούς πυραύλους, όπως το σύστημα Khordad 15, για να ενισχύσει την αεράμυνά της", μετέδωσε τον Φεβρουάριο η ιρανική κρατική τηλεόραση.
Το Ιράν εκμεταλλεύθηκε τον καταστροφικό σεισμό που έπληξε τη βορειοδυτική Συρία τον περασμένο Φεβρουάριο, για να περάσει στη χώρα στρατιωτικό υλικό, με καμουφλάζ τις πτήσεις ανθρωπιστικής βοήθειας. Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Reuters, οι προμήθειες αυτές περιλάμβαναν "προηγμένο εξοπλισμό επικοινωνιών και μπαταρίες ραντάρ καθώς και ανταλλακτικά που απαιτούνται για την αναβάθμιση του συστήματος αεράμυνας της Συρίας".
Ενδέχεται το Ιράν να μεταφέρει λαθραία στη Συρία για τους πληρεξουσίους του εξοπλισμό αεράμυνας -κομμάτι κομμάτι- για να συναρμολογηθούν τοπικά. Αυτή την πρακτική την έχει εφαρμόσει και για άλλον πολεμικό εξοπλισμό, όπως οπλισμένα drones μεγάλου βεληνεκούς και βαλλιστικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς, τα οποία έχουν στο οπλοστάσιό τους η Χεζμπολάχ, η PMF και οι αντάρτες Χούθι στην Υεμένη.
Χεζμπολάχ και PMF ίσως υπερβάλλουν στις αναφορές για τον οπλισμό τους ή απλώς "θολώνουν" την εικόνα. Από την άλλη, θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως μια όχι και τόσο διακριτική προειδοποίηση προς το Ισραήλ να μην υποτιμά τις δυνατότητες αυτών των οργανώσεων.
