Του David Axe
Για πολλούς παρατηρητές, η πολυαναμενόμενη αντεπίθεση της Ουκρανίας στα νότια ξεκίνησε με δυσκολίες στις 8 Ιουνίου, όταν μια ομάδα από την 33η και την 47η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία του ουκρανικού στρατού επιτέθηκε σε ρωσικές θέσεις νότια της Μάλα Τοκμάτσκα στην περιοχή Ζαπορίζια, αλλά αμέσως έμπλεξε σε ένα πυκνό ναρκοπέδιο.
Οι Ουκρανοί υποχώρησαν τελικά από το ναρκοπέδιο, αφήνοντας πίσω τους πάνω από περίπου 20 από τα καλύτερα οχήματά τους, συμπεριλαμβανομένων των γερμανικών τανκ Leopard 2A6 και των M-2.
Οι ουκρανικές δυνάμεις, έχοντας υποστεί απώλειες, άλλαξαν την τακτική τους. Αντί να αναπτύσσουν μεγάλους σχηματισμούς τεθωρακισμένων οχημάτων σε κατά μέτωπο επιθέσεις κατά των ρωσικών οχυρώσεων με την ελπίδα να πετύχουν σημαντική πρόοδο, οι Ουκρανοί επιβράδυναν, κατέβηκαν από τα οχήματά τους και συνέχισαν τις επιθέσεις τους μόνο εκεί από όπου μπορούσαν να πλαγιοκοπήσουν τους Ρώσους.
Αλλά η αποτυχία της Μάλα Τοκμάτσκα δεν ήταν η μόνη, ή έστω η πρώτη, επιχείρηση στην οποία οι Ουκρανοί διοικητές έμαθαν αυτό το σκληρό μάθημα. Μια μικρότερη επίθεση στις ρωσικές θέσεις στη Νοβονταρίβκα, στη Ζαπορίζια ανατολικά της Μάλα Τοκμάτσκα, έληξε εξίσου καταστροφικά, αναγκάζοντας τις ουκρανικές δυνάμεις να στραφούν σε πιο μελετημένες και πολύ πιο αργές πλευρικές επιθέσεις.
Σε όλο το μέτωπο κατά την πρώτη εβδομάδα της αντεπίθεσης, οι Ουκρανοί έμαθαν το ίδιο πράγμα: οι κατά μέτωπο επιθέσεις στις ρωσικές άμυνες είχαν πολύ μεγάλο κόστος. Αν η αντεπίθεση επρόκειτο να πετύχει, θα πετύχαινε αργά και επί ποδός.
Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα μιας νέας μελέτης από τους αναλυτές Jack Watling και Nick Reynolds του Royal United Services Institute του Λονδίνου. Μετά την αποτυχία των αρχικών επιθέσεων, "η εστίαση για τα ουκρανικά στρατεύματα μεταφέρθηκε στην κατάληψη εδάφους με ταυτόχρονη εξοικονόμηση εξοπλισμού και προσωπικού", ανέφεραν οι Watling και Reynolds.
Η απόφαση να επιτεθεί στις ρωσικές δυνάμεις στη Νοβονταρίβκα λήφθηκε αργά στις 3 Ιουνίου, μετά από εβδομάδες επιθέσεων με πυροβολικό και drones κατά ρωσικών θέσεων σε όλη τη νότια Ουκρανία. Τέσσερις ουκρανικές ταξιαρχίες προετοιμάστηκαν για την επίθεση.
Η Νοβονταρίβκα ήταν ο πρώτος στόχος των Ουκρανών- ο δεύτερος, η Ρίβνοπιλ, στα σύνορα με την περιφέρεια του Ντονέτσκ.
Στις 4 Ιουνίου, οι Ουκρανοί χρησιμοποίησαν ένα ζεύγος UR-77, ανατινάζοντας μια λωρίδα 100 μέτρων μέσα από το ναρκοπέδιο βόρεια της Νοβονταρίβκα. Τα άρματα μάχης T-64BV των μηχανοκίνητων ταξιαρχιών μετακινήθηκαν μαζί με φάλαγγες θωρακισμένων οχημάτων MaxxPro κατά μήκος της λωρίδας προς τον οικισμό.
"Δυστυχώς, τα οχήματα αυτά δυσκολεύτηκαν στο βαλτώδες έδαφος, ειδικά μετά το πέρασμα των αρμάτων μάχης", ανέφεραν οι Watling και Reynolds. "Αρκετά από τα οχήματα κόλλησαν, ενώ η λωρίδα που καθαρίστηκε δεν ήταν αρκετά φαρδιά για να περάσουν άλλα οχήματα. Σε αυτό το σημείο, με τη φάλαγγα πλήρως αφοσιωμένη στο ρήγμα, ένα ζεύγος ρωσικών αρμάτων μάχης αποκαλύφθηκε και άνοιξε πυρ", πρόσθεσαν.
Αρκετά ουκρανικά οχήματα δέχθηκαν χτυπήματα και η επίθεση κατέρρευσε. Το πεζικό που επέζησε εγκατέλειψε τα MaxxPros. Κάποιοι υποχώρησαν βόρεια, άλλοι έτρεξαν νότια προς τη Νοβονταρίβκα. Απεγνωσμένοι να υποστηρίξουν τους στρατιώτες που κατευθύνονταν νότια, οι Ουκρανοί διοικητές διέταξαν μια δεύτερη ανατίναξη μέρους του ναρκοπεδίου για να ανοίξει διάδρομος. Αλλά το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο. "Εμφανίστηκαν δύο ακόμη ρωσικά άρματα μάχης, τα οποία κινήθηκαν προς τη φάλαγγα και άνοιξαν πυρ".
Έχει γίνει πλέον ξεκάθαρο στους Ουκρανούς ότι μια μετωπική επίθεση είναι αυτοκτονία. Αλλά με μια δύναμη μεγέθους διμοιρίας - μερικές δεκάδες στρατιώτες, όλοι επιζώντες των δύο αρχικών παραπάνω προσπαθειών - απομονωμένοι στο βόρειο άκρο της Νοβονταρίβκα, οι διοικητές βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια αδύνατη επιλογή: να εγκαταλείψουν τους επιζώντες ή να διακινδυνεύσουν μια τρίτη επίθεση.
Επέλεξαν τη δεύτερη επιλογή και στάθηκαν τυχεροί. "Μια ομάδα σε δύναμη διμοιρίας προχώρησε κατά μήκος του ρήγματος, χρησιμοποιώντας τα ακινητοποιημένα οχήματα ως κάλυψη, ενώ τα πυρά έπληξαν τις ρωσικές θέσεις", σημείωσαν οι Watling και Reynolds. "Μια άλλη διμοιρία που βρισκόταν στα δυτικά παρατήρησε ότι σημείο του εδάφους είχε γίνει προσβάσιμο, καθώς η μετακίνηση των ρωσικών δυνάμεων στο χωριό είχε αποκόψει το οπτικό πεδίο, ενώ παράλληλα εμποδιζόταν η παρατήρηση από ψηλά με drones".
Η δυτικότερη διμοιρία εργάστηκε κατά μήκος αυτής της τυφλής ζώνης και διείσδυσε στη Νοβονταρίβκα από τα δυτικά, αιφνιδιάζοντας τους Ρώσους στα πλευρά τους. "Έπειτα από μερικές σκληρές μάχες, τα ρωσικά στρατεύματα αποσύρθηκαν ανατολικά για να μην περικυκλωθούν". Οι Ουκρανοί απελευθέρωσαν τη Νοβονταρίβκα, αλλά με μεγάλο κόστος, καθώς καταστράφηκαν δεκάδες οχήματα και χάθηκαν πολλές ανθρώπινες ζωές.
Οι διαταγές των ταξιαρχιών ήταν να συνεχίσουν προς το Ρίβνοπιλ, αλλά οι διοικητές γνώριζαν ότι δεν είχαν την πολυτέλεια να δαπανήσουν άλλα δεκάδες οχήματα. "Ένα τέτοιο ποσοστό απωλειών δεν είναι βιώσιμο", εξήγησαν οι αναλυτές. Εξάλλου, μια ουκρανική ταξιαρχία αναπτύσσει συνήθως μόλις 120 τανκ, οχήματα μάχης και θωρακισμένα φορτηγά.
Ευτυχώς για τους Ουκρανούς, η τρίτη και τελευταία προώθηση προς τη Νοβονταρίβκα - στον τελευταίο πλευρικό ελιγμό - έδειξε το δρόμο. Για την επιχείρηση αυτή, οι πληγωμένες μηχανοκίνητες ταξιαρχίες έμειναν ως επί το πλείστον εκτός επίθεσης και οι δυνάμεις στο έδαφος ανέλαβαν τα ηνία.
Με στόχο το Ρίβνοπιλ, οι Ουκρανοί προσποιήθηκαν ότι θα έκαναν μετωπική επίθεση. Ένα ζεύγος τανκ, δανεισμένα από τις μηχανοκίνητες ταξιαρχίες, άνοιξαν πυρ. Αυτό τράβηξε την προσοχή των Ρώσων στη δύναμη πεζικού που βρισκόταν ανατολικά των αρμάτων. "Οι ρωσικές δυνάμεις άρχισαν να αλλάζουν θέση για να προετοιμαστούν για αυτή την επίθεση και προσπάθησαν να υπερισχύσουν στην ανταλλαγή πυρών στα ανατολικά", ανέφεραν οι Watling και Reynolds.
Ήταν όμως μία προσποίηση. Και όταν οι Ρώσοι μετατοπίστηκαν για να αντιμετωπίσουντην επίθεση, η πραγματική επίθεση, που βρισκόταν χαμηλά στα νοτιοδυτικά, έλαβε χώρα. "Μια διμοιρία στρατευμάτων εφόδου, έχοντας διεισδύσει προς τα εμπρός κατά μήκος της δυτικής πλευράς της θέσης, προχώρησε στη συνέχεια γρήγορα, φτάνοντας στις αμυντικές θέσεις που είχαν αραιωθεί εν αναμονή της επίθεσης στα ανατολικά".
"Αποπροσανατολισμένα και υπό τον φόβο να μην περικυκλωθούν, τα ρωσικά στρατεύματα άρχισαν να αποσύρονται". Οι Ουκρανοί πήραν πέντε αιχμαλώτους.
Οι μάχες γύρω από το Ρίβνοπιλ συνεχ΄σιτηκαν για δύο ακόμη εβδομάδες, καθώς οι ρωσικοί αντιαρματικοί πύραυλοι εμπόδιζαν την ουκρανική προέλαση. Αλλά οι Ουκρανοί είχαν ορμή - και είχαν σχεδιάσει μια τακτική για να παρακάμπτουν τις πιο σκληρές ρωσικές άμυνες: προσποίηση με υποστηρικτικά πυρά, και μετά πλαγιοκόπηση.
Η ίδια τακτική, που υιοθετήθηκε από τις ουκρανικές ταξιαρχίες σε όλο το νότιο μέτωπο, απέδωσε καρπούς. Με αυτόν τον τρόπο οι 33η και 47η Μηχανοκίνητες Ταξιαρχίες προχώρησαν τελικά προς το Ρομπότινε, ένα βασικό σημείο στο δρόμο προς τη ρωσοκρατούμενη Μελιτόπολη. Έτσι η 82η Ταξιαρχία Αεροπορικής Επίθεσης και η 46η Ταξιαρχία εκμεταλλεύτηκαν την απελευθέρωση του Ρομπότινε για να προελάσουν στο κοντινό Βερμπόβε.
Και πιθανότατα αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις θα συνεχίσουν να προχωρούν καθώς η αντεπίθεση φτάνει τον τέταρτο μήνα της. Οι πλευρικές επιθέσεις πεζικού δεν είναι γρήγορες. Και ακόμη και όταν πετυχαίνουν, δεν οδηγούν σε δραματικές προωθήσεις των τεθωρακισμένων. Αλλά είναι αποτελεσματικές και σώζουν πολύτιμο εξοπλισμό και αναντικατάστατες ουκρανικές ζωές.
