Της Jill Goldenziel
Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, το Πεκίνο διατυμπανίζει πως σέβεται την κυριαρχία του Κίεβου αλλά συγχρόνως "αφουγκράζεται" τις ανησυχίες περί ασφάλειας που εκφράζει η Μόσχα. Οι πράξεις, όμως, δείχνουν το αντίθετο: η Κίνα σέβεται τη Ρωσία, ενώ –απροκάλυπτα– δεν δείχνει την ίδια διάθεση απέναντι στους γείτονες της.
Επί χρόνια, η Κίνα εκφοβίζει τις Φιλιππίνες και άλλα κράτη στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ασίας, κατασκευάζοντας νησίδες στα χωρικά τους ύδατα, παρενοχλώντας αλιευτικά σκάφη και το προσωπικό ασφαλείας τους, λεηλατώντας τα ψάρια από τα πελάγη τους και παρεμποδίζοντας τις τακτικές στρατιωτικές τους δραστηριότητες. Ενώ το βλέμμα της παγκόσμιας κοινότητας ήταν στραμμένο στη συγκέντρωση ρωσικών στρατευμάτων στη μεθόριο με την Ουκρανία, η Κίνα παραβίασε κατάφωρα την κυριαρχία των Φιλιππίνων, για να κατασκοπεύσει μια κοινή στρατιωτική άσκηση των Ουάσιγκτον και Μανίλα.
Οι Φιλιππίνες αποκάλυψαν πληροφορίες για το περιστατικό πριν από λίγες ημέρες, μα η παγκόσμια κοινότητα –απορροφημένη από τις ενέργειες της Ρωσίας– έμεινε απαθής. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους οφείλουν να καταδικάσουν τις κινήσεις του Πεκίνου, να το εγκαλέσουν για την υποκρισία του και να διασφαλίσουν ότι η Κίνα θα πάψει να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα των γειτόνων της.
Συγκεκριμένα, στις 29 Ιανουαρίου, ένα αναγνωριστικό πλοίο του κινεζικού Πολεμικού Ναυτικού εισήλθε στη Θάλασσα Σουλού των νοτιοδυτικών Φιλιππίνων και παρέμεινε εκεί έως την 1η Φεβρουαρίου. Το πλοίο έφτασε κοντά στο νησιωτικό σύμπλεγμα Κούγιο των Φιλιππίνων και στο νησί Άπο πριν αποχωρήσει από την περιοχή. Σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), στην οποία συμβαλλόμενα μέρη είναι τόσο οι Φιλιππίνες όσο και η Κίνα, η Θάλασσα Σουλού βρίσκεται εξ ολοκλήρου εντός των χωρικών υδάτων της Μανίλα. Το κινεζικό σκάφος δεν συμμορφώθηκε με την εντολή του Ναυτικού των Φιλιππίνων να εγκαταλείψει ξένα χωρικά ύδατα.
Η είσοδος και πλεύση του κινεζικού κατασκοπευτικού εντός της Θάλασσας Σουλού ήταν ένα ακόμη σοβαρό επεισόδιο στον μακρύ κατάλογο των επανειλημμένων παραβιάσεων της Κίνας ενάντια στην κυριαρχία των γειτονικών της κρατών. Η παράνομη εισβολή σημειώθηκε κατά τη διάρκεια στρατιωτικής άσκησης με τη συμμετοχή Πεζοναυτών από τις Φιλιππίνες και τις ΗΠΑ. Η άσκηση, που έλαβε χώρα από τις 27 Ιανουαρίου έως τις 2 Φεβρουαρίου, στόχευε στο να ενισχύσουν αμοιβαία οι σύμμαχοι της UNCLOS τις αμυντικές τους δυνατότητες. Αρκετά πλοία του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού πήραν μέρος στην άσκηση, η οποία περιλάμβανε προσομοίωση αμφίβιας απόβασης σε εχθρικό έδαφος.
Η εισβολή σημειώθηκε με φόντο την κλιμάκωση των διεκδικήσεων του Πεκίνου στη Θάλασσα της Νότια Κίνας, που συμπεριλαμβάνουν τα χωρικά ύδατα και άλλων κρατών. Η Κίνα έχει "μεταμφιέσει" τη ναυτική της πολιτοφυλακή σε αλιευτικό στόλο για να παρενοχλεί τους γείτονές της και να λεηλατεί παράνομα τα ψάρια από τα ύδατά τους. Τον περασμένο Ιούλιο, το Πεκίνο κατασκόπευσε μια κοινή στρατιωτική άσκηση των ΗΠΑ και Αυστραλίας.
Στις 14 Μαρτίου, οι Φιλιππίνες κάλεσαν για εξηγήσεις τον Κινέζο πρέσβη σχετικά την "πειρατική" δραστηριότητα του Πεκίνου, γνωστοποιώντας το περιστατικό. Οι Φιλιππίνες δεν έχουν αιτιολογήσει γιατί έπρεπε να περάσει περισσότερο από ένας μήνας για να δημοσιοποιήσουν το επεισόδιο ή να αντιδράσουν γενικότερα. Ακολούθως, το Κογκρέσο των Φιλιππίνων ξεκίνησε διερεύνηση για τις πρόσφατες, επανειλημμένες παραβιάσεις των χωρικών υδάτων από την Κίνα.
Το Πεκίνο ισχυρίζεται ότι το πλοίο ασκούσε το δικαίωμα της "αβλαβούς διέλευσης" σύμφωνα με την UNCLOS. Ωστόσο, σύμφωνα με την UNCLOS η "αβλαβής διέλευση είναι συνεχής και ταχεία από ένα σημείο σε ένα άλλο". Η παραμονή του σκάφους για τρεις ημέρες σε συγκεκριμένο σημείο δεν μπορεί να θεωρηθεί ούτε "ταχεία" ούτε "συνεχής". Η UNCLOS διευκρινίζει επίσης ότι η αβλαβής διέλευση δεν μπορεί να είναι "επιζήμια για την ειρήνη, την καλή τάξη ή την ασφάλεια" του παράκτιου κράτους. Ένα ξένο αναγνωριστικό σκάφος που βρίσκεται εντός των χωρικών υδάτων της Μανίλα κατά τη διάρκεια μιας στρατιωτικής άσκησης ενέχει κινδύνους για την εθνική ασφάλεια των Φιλιππίνων.
Επιπλέον, η UNCLOS ορίζει ότι ένα ξένο πολεμικό πλοίο πρέπει να συμμορφωθεί εάν του ζητηθεί να εγκαταλείψει τα κυριαρχικά ύδατα ενός κράτους, κάτι που το κινεζικό σκάφος δεν έκανε. Η Κίνα θα μπορούσε επίσης να έχει παραβιάσει την UNCLOS, εάν προκύψουν στοιχεία ότι το πλοίο της διεξήγαγε στρατιωτικές ενέργειες, δραστηριότητες έρευνας ή συλλογής πληροφοριών που θα μπορούσαν να βλάψουν την άμυνα ή την ασφάλεια των Φιλιππίνων ή οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα που δεν σχετίζεται με διέλευση.
Οι ΗΠΑ πρέπει να διασφαλίσουν ότι η Κίνα θα λογοδοτήσει για τις παράνομες ενέργειές της. Εάν δεν το κάνει, τότε υπονομεύεται το κράτος δικαίου. Το Πεκίνο έχει παραβιάσει την UNCLOS και τα κυριαρχικά δικαιώματα μίας συμμαχικής χώρας των ΗΠΑ – και η Ουάσιγκτον δεν έχει αντιδράσει ούτε στα λόγια ούτε στην πράξη. Η Κίνα μπορεί να ισχυριστεί στην εγχώρια κοινή γνώμη, αλλά και διεθνώς, ότι οι Πεζοναύτες των ΗΠΑ και Φιλιππίνων επέτρεψαν στο πλοίο της να εισέλθει στα χωρικά ύδατα της γείτονας χώρας. Το Πεντάγωνο είχε επισημάνει σε ανακοίνωσή του ότι στην Κίνα ο νέος νόμος περί ασφαλούς ναυσιπλοΐας ουσιαστικά αποτελεί "σοβαρή απειλή" για την ελεύθερη ναυσιπλοΐα. Ωστόσο, οι ΗΠΑ έδειξαν προσφάτως –στις Φιλιππίνες και διεθνώς– ότι θα επιτρέψουν στην Κίνα να παραβιάζει το Δίκαιο της Θάλασσας χωρίς να "βγάλουν άχνα".
Η Ουάσιγκτον δεν γίνεται να κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια μπροστά στην κινεζική επίδειξη ισχύος – οφείλει να περάσει στην αντεπίθεση, με βάση το Δίκαιο. Πρέπει να εκφράσει την υποστήριξή της στη Μανίλα, να καταδικάσει τις παράνομες δραστηριότητες της Κίνας και να κοινωνήσει ευρέως την υποκρισία του Πεκίνου. Η καταγγελία πως η Κίνα παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο θα δώσει στις ΗΠΑ το ηθικό πλεονέκτημα σε μελλοντικές αντιπαραθέσεις, θα φέρει την Κίνα σε θέση απολογούμενου και θα ενθαρρύνει διεθνώς την εφαρμογή διαδικασιών κατά του Πεκίνου.
Τουλάχιστον ένας Φιλιππινέζος βουλευτής έχει ζητήσει από την κυβέρνηση να θέσει το ζήτημα των επανειλημμένων "πειρατικών δραστηριοτήτων" της Κίνας ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών το φθινόπωρο. Οι ΗΠΑ θα πρέπει να υποστηρίξουν τις Φιλιππίνες σε αυτήν τη διαδικασία.
Η Κίνα νοιάζεται για το εάν φαίνονται νόμιμες οι ενέργειές της. Το 2016 το Πεκίνο απέρριψε μια απόφαση διεθνούς δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία παραβίασε την UNCLOS καταπατώντας κυριαρχικά δικαιώματα των Φιλιππίνων, αφού παρενόχλησε πολίτες της γείτονας χώρας. Η Κίνα έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει όμορα κράτη να μην κινήσουν διαδικασίες σε βάρος της διεκδικώντας τα δικαιώματά τους σε διεθνές επίπεδο, καταδικάζοντας την πιο πάνω απόφαση των Ηνωμένων Εθνών. Τον Ιανουάριο, η Κίνα απέρριψε μια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που καταρρίπτει τις παράνομες διεκδικήσεις του Πεκίνου στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, χαρακτηρίζοντάς την ως "απόπειρα διαστρέβλωσης του Διεθνούς Δικαίου, πρόκλησης σύγχυσης στην κοινή γνώμη, σποράς διχόνοιας και διατάραξης της περιφερειακής κατάστασης".
Εάν οι ΗΠΑ θέλουν να επικρατήσει το κράτος Δικαίου, δεν πρέπει να φοβούνται ούτε το να εγκαλέσουν την Κίνα να λογοδοτήσει ούτε το να καταδικάσουν απερίφραστα τις ενέργειές της. Την ώρα που η Ρωσία σφυροκοπά έναν εταίρο των ΗΠΑ –την Ουκρανία– είναι εξαιρετικά σημαντικό η Ουάσιγκτον να διαβεβαιώσει τον σύμμαχό της ότι θα σταθεί απαρέγκλιτα στο πλευρό του απέναντι σε έναν κακόβουλο γείτονα. Πάνω απ' όλα, οι ΗΠΑ πρέπει να αναγκάσουν την Κίνα να καταλάβει ότι η εκ μέρους της παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου δεν γίνεται ανεκτή, ακόμη και όταν η Ρωσία αποσπά την προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας.
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ σίγουρα είναι προβληματισμένος, καθώς οι ΗΠΑ απομονώνουν τη Ρωσία, αφού γνωρίζει ότι μόνο η χώρα του μπορεί να καλύψει το οικονομικό και πολιτικό κενό που δημιουργούν οι δυτικές κυρώσεις. Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να επιτρέψουν στην Κίνα να αδράξει την ευκαιρία και να επεκτείνει την σφαίρα επιρροής της. Οι ΗΠΑ πρέπει να επιβάλουν τον νόμο.
Διαβάστε ακόμη:
* Πώς βγήκε στο φως η στρατηγική συμμαχία Ρωσίας - Κίνας
* Κίνα: "Σκευωρία" τα περί αποστολής στρατιωτικής βοήθειας στη Ρωσία
