Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Ήταν τον Δεκέμβριο του 1956 όταν ο Αμερικανός επιχειρηματίας Malcolm McLean, ειδικός στη ναυτιλία και τα logistics, πήρε επίσημα την πατέντα για το εμπορευματοκιβώτιο. Ο McLean ήταν ιδιοκτήτης μιας επιχείρησης μεταφορών στις ΗΠΑ, ο οποίος, αφού αγόρασε μια εταιρεία ατμόπλοιων, ήθελε μια εύκολη μέθοδο μεταφοράς εμπορευμάτων από το φορτηγό στο πλοίο. Η θεωρία ήταν ότι το ίδιο το δοχείο αποθήκευσης έπρεπε να είναι μεταφερόμενο και όχι τα εμπορεύματα μέσα σε αυτό. Από αυτή την ιδέα γεννήθηκε το μεταλλικό κοντέινερ μεταφοράς και το 1956 ο Malcolm McLean εφηύρε και κατοχύρωσε το εμπορευματοκιβώτιο.
Χρησιμοποιώντας το Shipping Container του, ο McLean μπόρεσε να μειώσει το κόστος φόρτωσης και εκφόρτωσης φορτίου περισσότερο από 90%, από 5,86 δολ. ανά τόνο για φόρτωση σε μόλις 0,16 δολ. ανά τόνο (με βάση τις τιμές του 1956).
Σήμερα τα εμπορευματοκιβώτια υπάρχουν σε πολλούς τύπους και τυποποιημένα μεγέθη, αλλά η συντριπτική τους πλειονότητα είναι τα λεγόμενα εμπορευματοκιβώτια "dry freight" (ξηρού φορτίου) ή "γενικής χρήσης". Έχουν πλάτος 8 πόδια (ή 2,44 μέτρα) και μήκος είτε 20 είτε 40 πόδια (6,10 ή 12,19 μέτρα), όπως ορίζεται από ειδικό πρότυπο του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης. Το ύψος είναι 8 πόδια και 6 ίντσες (2,59 μέτρα) και αναφέρεται ως 20 TEU (twenty-foot equivalent unit) ή 40 FEU (forty-foot equivalent unit).
Από την εφοδιαστική κρίση στην υπερπροσφορά
Κι ενώ στο απόγειο της πανδημίας καταγράφηκε τεράστια έλλειψη σε κοντέινερ, εκτοξεύοντας τα κόστη μεταφοράς, σήμερα η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με το ακριβώς αντίθετο πρόβλημα: τον υπερβολικό αριθμό διαθέσιμων κοντέινερ. Εκτός από την πτώση των ναύλων, τα δεδομένα δείχνουν ότι οι αποθήκες εμπορευματοκιβωτίων −που χρησιμοποιούνται για τη στέγαση των εμπορευματοκιβωτίων μετά την εκφόρτωσή τους− τώρα είτε γεμίζουν είτε είναι ήδη γεμάτες, κάτι που εντείνει τις ενδείξεις για περαιτέρω πτώση της παγκόσμιας ζήτησης και επικείμενη οικονομική επιβράδυνση.
Οι ειδικοί λένε ότι η μείωση της παγκόσμιας καταναλωτικής ζήτησης δεν αποτελεί ένδειξη ομαλοποίησης της παγκόσμιας οικονομίας έπειτα από ένα ξέφρενο καταναλωτικό ξέσπασμα που ακολούθησε τα lockdown, αλλά μια προς τα κάτω μετατόπιση των καταναλωτικών ορέξεων.
Το τελευταίο διάστημα οι μακροοικονομικές ειδήσεις έχουν επικεντρωθεί στις ΗΠΑ, όπου η Ομοσπονδιακή Τράπεζα συνεχίζει να αυξάνει τα επιτόκια και ο τραπεζικός κλάδος βιώνει άλλη μία κρίση. Όλες αυτές οι εξελίξεις δείχνουν, επίσης, να έχουν αντίκτυπο και στο παγκόσμιο εμπόριο. Παρά το γεγονός ότι μέχρι στιγμής έχουμε αποφύγει μια παγκόσμια ύφεση, η ναυτιλιακή βιομηχανία βιώνει μια "ύφεση της ναυλαγοράς", κυρίως επειδή οι "υπερ-στοκαρισμένοι" έμποροι λιανικής αναβάλλουν τους κύκλους αναπλήρωσης των αποθεμάτων τους. Οι εκτιμήσεις λένε ότι αναμένεται μια υποτονική ανάκαμψη της ζήτησης, καθώς τους επόμενους μήνες θα αρχίσει να εξαντλείται το πλεονάζον απόθεμα.
Ενδυναμώνεται το ενδοασιατικό εμπόριο
Το ενδοασιατικό εμπόριο έχει ξεπεράσει σημαντικά το εμπόριο Ασίας-Ευρώπης και Ασίας-ΗΠΑ, ειδικότερα μετά τη σημαντική πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης στην Ε.Ε. και στη Βόρεια Αμερική, τα υπερβολικά αποθέματα και την περσινή κατάρρευση των ναύλων των θαλάσσιων μεταφορών. Η ενδοασιατική οικονομία έχει αποδειχθεί, αντίθετα, πολύ πιο ανθεκτική.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ανάκαμψη της ζήτησης για εξαγωγές από την Κίνα θα είναι επωφελής για τους παγκόσμιους προμηθευτές. Η Κίνα εξέπληξε τους αναλυτές στο τέλος του πρώτου τριμήνου του έτους, καθώς οι εξαγωγές της σημείωσαν απροσδόκητη ανάκαμψη. Ειδικότερα, οι εξαγωγές τον Μάρτιο αυξήθηκαν κατά 14,8% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο, έπειτα από συνεχόμενους μήνες πτώσης, παρά το γεγονός ότι οι κινεζικές εξαγωγές στην Ε.Ε. και τις ΗΠΑ μειώθηκαν.
Αυτή η ανάκαμψη οφείλεται ίσως στο γεγονός ότι τα εργοστάσια στη χώρα λειτουργούν τώρα με πλήρη δυναμικότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής ενέργειας στον κόσμο και η ζήτηση για οικιακά καύσιμα ανέκαμψε μετά την άρση των περιορισμών για την COVID. Τα κινεζικά διυλιστήρια εκμεταλλεύτηκαν τις φθηνές τιμές στα καύσιμα που εισάγονται από τη Ρωσία. Έτσι, τον Μάρτιο, το εμπορικό έλλειμμα της Κίνας με τη Ρωσία εμφανιζόταν μειωμένο κατά 50%, στα 2 δισ. δολ., ενώ οι κινεζικές εισαγωγές από τη Ρωσία κατέγραψαν αύξηση 40,5%.
Χαμηλές οι εισαγωγές στις ΗΠΑ
Στις ΗΠΑ οι όγκοι εισαγωγών ενδέχεται να παραμείνουν χαμηλοί τόσο στο δεύτερο όσο και στο τρίτο τρίμηνο του 2023, αν και πιθανώς να παρατηρηθεί κάποια αύξηση τους καλοκαιρινούς μήνες σε σύγκριση με το α’ τρίμηνο του τρέχοντος έτους, καθώς οι λιανέμποροι θα πρέπει να προετοιμάσουν το απόθεμά τους για τη νέα σεζόν.
Με τη ζήτηση να παραμένει χαμηλή, οι ναύλοι θα παραμείνουν επίσης χαμηλοί. Ενώ ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι το δεύτερο εξάμηνο του 2023 θα υπάρξει κάποια ανάκαμψη των όγκων σε εμπορευματοκιβώτια, κάποιοι άλλοι πιστεύουν ότι η χώρα οδεύει σε ύφεση. Την ίδια ώρα, παραμένει η αβεβαιότητα λόγω των διαπραγματεύσεων με τους λιμενεργάτες για την υπογραφή νέων συμβάσεων εργασίας.
Υποχωρούν οι τιμές των κοντέϊνερ
Οι ναύλοι μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων κατέγραψαν δραματικές διακυμάνσεις την περίοδο μεταξύ Ιανουαρίου 2019 και Απριλίου 2023. Το 2021 σημειώθηκε μια ιδιαίτερα απότομη αύξηση των ναύλων παγκοσμίως, φτάνοντας στην τιμή-ρεκόρ των 10.400 δολ. τον Σεπτέμβριο του 2021. Η εκρηκτική αυτή άνοδος ήταν συνέπεια της πανδημίας, όταν η ναυτιλιακή βιομηχανία ήρθε αντιμέτωπη με κλείσιμο λιμανιών και συμφορήσεις, ελλείψεις εργατικού δυναμικού, καθώς και έλλειψη νέων εμπορευματοκιβωτίων.
Ωστόσο αυτό πλέον έχει αλλάξει. Σύμφωνα με στοιχεία της πλατφόρμας μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων Container xChange, οι μέσες τιμές των εμπορευματοκιβωτίων 40 ποδών στην περιοχή Ινδικής Υποηπείρου (ISC) και Μέσης Ανατολής ήταν 1.777 δολ. τον Απρίλιο του 2023, το μισό από αυτό που κόστιζε τον Απρίλιο του 2022 (3.523 δολ.).
Από την πλευρά της, η Ευρώπη αντιμετωπίζει φέτος υπερ-πλεόνασμα κοντέινερ. Όλα τα μεγάλα λιμάνια της Ευρώπης εμφάνισαν βαθμολογία CAx πάνω από 0,80 τον Απρίλιο (τιμές άνω του 0,5 υποδηλώνουν ότι περισσότερα containers εισήλθαν σε ένα λιμάνι απ’ ό,τι εξήλθαν). Το πλεόνασμα πιέζει χαμηλότερα τη ζήτηση, πιέζοντας με τη σειρά της ακόμα χαμηλότερα τις τιμές. Σύμφωνα με την Container xChange, οι μέσες τιμές των εμπορευματοκιβωτίων 40 ποδών στην Ευρώπη πέφτουν συνεχώς από την αρχή του έτους και τον Απρίλιο διαμορφώνονταν στα 1.608 δολ., από 2.908 δολ. τον Απρίλιο του 2022.
Στις ΗΠΑ η μέση τιμή ενός κοντέινερ 40 ποδών διαμορφωνόταν τον Απρίλιο στα 3.091 δολ., σημειώνοντας πτώση περίπου 400 δολ. σε σχέση με τον αντίστοιχο περσινό μήνα. Όσον αφορά τη διαθεσιμότητα εμπορευματοκιβωτίων, η βαθμολογία CAx για ορισμένα από τα βασικά λιμάνια στις ΗΠΑ παρέμεινε πάνω από 0,75.
Αναδημοσίευση από την ειδική έκδοση του περιοδικού Forbes για τη ναυτιλία
