Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Στα 86 του χρόνια εμφανίστηκε ως ο ιδρυτής ενός νέου κόμματος, με όνειρο και σκοπό να προασπιστεί το δίκαιο και τα συμφέροντα της πατρίδας του και του ελληνικού λαού.
Την ίδια ώρα, ακίνητα της οικογένειάς του μπαινοβγαίνουν στην πλατφόρμα των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, ενώ η άλλοτε κραταιά επιχείρησή του, η Μηχανική, έχει βρεθεί ουκ ολίγες φορές αντιμέτωπη με αιτήσεις για πτώχευση από πιστωτές, προμηθευτές και εργαζομένους της.
Ο λόγος για τον Πρόδρομο Εμφιετζόγλου, μια επιβλητική μορφή του ελληνικού κατασκευαστικού κλάδου, που κάποτε πρωταγωνιστούσε σε διαγωνισμούς για δημόσια έργα.
Ο Πρόδρομος Εμφιετζόγλου κατάγεται από τη Νεάπολη της Καππαδοκίας, γεννήθηκε στο Νέο Φάληρο Πειραιά και σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου και δίδαξε για 5 χρόνια στατική και σιδηρές κατασκευές, ως βοηθός καθηγητή.
Έχει υιοθετήσει 24 παραμεθόρια χωριά βόρεια της Φλώρινας, έχει ιδρύσει και χρηματοδοτήσει πολιτιστικούς και αθλητικούς συλλόγους, έχει συμβάλει στην προβολή της ελληνικής Παιδείας στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και στη διαφύλαξη κειμηλίων του Αγίου Όρους. Επίσης, έχει βοηθήσει στην κοινωνική εξέλιξη και ανάπτυξη των Ρομά και των Πομάκων.
Για τη γενικότερη επιχειρηματική και κοινωνική του προσφορά έχει ανακηρυχθεί επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης και Abertay Dundee Σκοτίας, έχει βραβευθεί από την Ακαδημία Αθηνών με χρυσό μετάλλιο, αλλά και από τους Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως και Ιεροσολύμων και τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό. Έχει ανακηρυχθεί επίτιμος δημότης πολλών ελληνικών πόλεων, ενώ το 2004 τιμήθηκε με το ανώτατο μετάλλιο της Οδησσού για τη συνεισφορά του στην οικονομική και πολιτική ανάπτυξη της πόλης. Στη Μαριούπολη της Ουκρανίας κατασκεύασε και δώρισε το πολιτιστικό κέντρο της περιοχής, το οποίο εγκαινιάστηκε από τον πρώην Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια το 2008. Ανάλογη είναι και η υποστήριξη που προσφέρει στις Eθνικές Kοινότητες των Eλλήνων Σαρακατσάνων της περιοχής Σλίβεν της Βουλγαρίας και των Γκαγκαούζων της Μολδαβίας.
Το 2020 ίδρυσε το σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα "Ταμείον Ελληνικού Στόλου Αβέρωφ ΙΙ", με σκοπό την οικονομική ενίσχυση του Πολεμικού Ναυτικού.
Ένα τροχαίο ατύχημα που του συνέβη σε νεαρή ηλικία τον καθήλωσε σε αναπηρική καρέκλα. Είναι παντρεμένος με τη Λένα Καψάλη και μαζί έχουν μια κόρη, τη Μελίνα, επί χρόνια στο τιμόνι της Μηχανικής.
Η Μηχανική
Ο κ. Εμφιετζόγλου ίδρυσε τη Μηχανική το 1974, με την εταιρεία να καταφέρνει όχι μόνο να καθιερωθεί ως μία εκ των σημαντικών και πλέον σύγχρονων κατασκευαστικών εταιρειών στον κλάδο, αλλά και να διαδραματίσει πρωτεύοντα ρόλο σε όλο το φάσμα της κατασκευής έργων υποδομής της χώρας. Η Μηχανική δραστηριοποιήθηκε με επιτυχία στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία, την Ουκρανία, τη Ρωσία και την Αίγυπτο στους τομείς των κατασκευών, της ανάπτυξης ακινήτων, της βιομηχανίας και της ενέργειας. Στην Ελλάδα, η Μηχανική έχει διακριθεί για μια σειρά από εξειδικευμένα και πολύπλοκα κατασκευαστικά έργα, έχοντας κατασκευάσει μέχρι σήμερα εκατοντάδες έργα που αφορούσαν οικισμούς, κτίρια γραφείων, εμπορικά κέντρα, αυτοκινητόδρομους, μεγάλες γέφυρες και σήραγγες, αεροδρόμια και λιμάνια, και έφτασε να είναι μία εκ των τριών μεγαλύτερων κατασκευαστικών ελληνικών εταιρειών.
Το 1990 η Μηχανική ήταν η δεύτερη εργοληπτική επιχείρηση που εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Το 1994 εξαγόρασε την εταιρεία Eλληνικά Σωληνουργεία A.E., το 1997 τη Βαλκάν Εξπόρτ Α.Ε. και το 2000 ποσοστό της Μάρμαρα Καβάλας A.E.
Τον Σεπτέμβριο του 2004 εγκαινιάστηκε το υπερσύγχρονο Εμπορικό Κέντρο της Μηχανικής στην Οδησσό, που αποτελεί σήμερα ένα από τα πλέον εντυπωσιακά κτίρια στην Ουκρανία, συνολικής επιφάνειας 30.000 τ.μ.
Ωστόσο από τότε πολλά έχουν αλλάξει, ενώ η Μηχανική θα μπορούσε να αποτελεί case study διαχείρισης κρίσης, καθώς, παρά το γεγονός ότι έχει δεχτεί απανωτά χτυπήματα, έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής πολύ... σκληρή για να πεθάνει. Το 2015 τέθηκε σε καθεστώς αναγκαστικής διαχείρισης, λόγω ληξιπρόθεσμων οφειλών, ενώ από τότε βρίσκεται σε έναν κλοιό αιτήσεων πτώχευσης από πιστωτές και στη δίνη των πλειστηριασμών. Πρόσφατα, μάλιστα, η εταιρεία βρέθηκε στο επίκεντρο της δημοσιότητας με μια νέα αίτηση πτώχευσης, προερχόμενη από εργαζόμενο που ζητούσε δεδουλευμένα. Ωστόσο, σύμφωνα με τη Μηχανική, ο εργαζόμενος εξοφλήθηκε και, ως εκ τούτου, παραιτήθηκε από το δικόγραφο και το δικαίωμα κατάθεσης άλλης αίτησης.
Η περίπτωση της εταιρείας του κ. Εμφιετζόγλου καταδεικνύει τις τραγικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν την περίοδο της οικονομικής κρίσης για τον ελληνικό κατασκευαστικό κλάδο, λόγω μιας σοβαρής έλλειψης ρευστότητας που οφειλόταν αφενός στις οφειλές των διαφόρων φορέων του Δημοσίου προς τις εταιρείες, αφετέρου στην αδυναμία πρόσβασης σε τραπεζική χρηματοδότηση, σε συνδυασμό βέβαια και με τη συρρίκνωση των έργων.
Η Μηχανική, που ίδρυσε ο Πρόδρομος Εμφιετζόγλου το 1974, κατάφερε να διαδραματίσει πρωτεύοντα ρόλο σε όλο το φάσμα της κατασκευής έργων υποδομής της χώρας
Σύμφωνα με τις τελευταίες οικονομικές καταστάσεις που δημοσιεύονται στο ΓΕΜΗ, η Μηχανική Α.Ε. εμφάνιζε το 2019 κύκλο εργασιών 3,4 εκατ. ευρώ (από 6,4 εκατ. ευρώ το 2018). Το κόστος πωλήσεων διαμορφώθηκε σε 9,8 εκατ. ευρώ και το μικτό αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε ζημία 6,4 εκατ. ευρώ. Οι υποχρεώσεις της εταιρείας στα τέλη του 2019 διαμορφώνονταν σε 177,5 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 177,4 αφορούσαν βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Στις οικονομικές καταστάσεις του 2019 αναφερόταν πως η εταιρεία βρισκόταν σε προσπάθειες ρύθμισης του δανεισμού της, αλλά και προσπάθειες για συμφωνίες με τους πιστωτές, προμηθευτές και εργαζομένους της. Πέραν των ανωτέρω, η εταιρεία επιχειρούσε δικαστικώς και την ικανοποίηση σημαντικών χρηματικών απαιτήσεων και αξιώσεων κατά του Δημοσίου, αλλά και ιδιωτικών φορέων, από συμβάσεις έργων.
Σημειώνεται ότι το 2018 αποφασίστηκε και η διαγραφή των μετοχών της εταιρείας από το Χρηματιστήριο. Όπως είχε ανακοινώσει τότε η εταιρεία, "η εταιρεία Μηχανική Α.Ε. θα ήθελε να ενημερώσει το Χρηματιστήριο Αθηνών ότι καθίσταται ανέφικτη η ικανοποίηση των απαιτούμενων προϋποθέσεων προκειμένου για την επαναδιαπραγμάτευση των μετοχών μας για τα επόμενα δύο έτη λόγω της προσπάθειας ρυθμίσεως των δανειακών υποχρεώσεων της εταιρείας προς τις τράπεζες αλλά και προς τους προμηθευτές. Είναι γεγονός ότι η εταιρεία μας θα εξακολουθήσει την διαδικασία εξυγίανσης των οικονομικών της στοιχείων, δεδομένου αφενός ότι εξακολουθεί να έχει παρουσία σε σημαντικά κατασκευαστικά έργα και αφετέρου λόγω της σταδιακής εξοφλήσεως των ληξιπροθέσμων υποχρεώσεών της, μέσω διακανονισμών που έχουν επιβληθεί από τις γενικότερες συνθήκες της οικονομίας".
Αν και τα τελευταία χρόνια η Μηχανική έχει χάσει το εργοληπτικό της πτυχίο, η εταιρεία έχει αποφύγει το λουκέτο, ενώ ο Πρόδρομος Εμφιετζόγλου δεν εγκατέλειψε τις κατασκευές. Η –από το 2015– συνεργασία με την ιταλική GD Infrastrutture τού επέτρεψε τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς για νέα έργα του σιδηροδρόμου αλλά και άλλες εργολαβίες, όπως αυτή του αυτοκινητοδρόμου Πάτρα-Πύργος, τις οποίες όμως έχασε.
Το τελευταίο έργο που κατασκεύασε η εταιρεία ήταν το Φράγμα Πείρου-Παραπείρου στην Πάτρα, το οποίο ολοκληρώθηκε το 2018.
Η αγάπη για την τέχνη και το μουσείο
Η αγάπη του Πρόδρομου Εμφιετζόγλου για την πατρίδα του, την Ελλάδα, δεν θα μπορούσε να μην περιλαμβάνει και τον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική τέχνη. Ο κ. Εμφιετζόγλου είναι ιδιοκτήτης μιας τεράστιας συλλογής ελληνικών έργων τέχνης, ωστόσο ο ίδιος φαίνεται ότι δεν προσέδωσε στη συλλεκτική του δραστηριότητα χαρακτήρα επένδυσης, ενώ η συλλογή του ήταν και ανοιχτή στο κοινό. Ο Πρόδρομος Εμφιετζόγλου και η οικογένειά του συγκέντρωναν έργα διαφόρων Ελλήνων ζωγράφων, που κάλυπταν κυρίως τον 19ο αιώνα. Το πάθος του, σε συνδυασμό με πολλές δωρεές καλλιτεχνών, οδήγησε το 1999 στην ίδρυση μουσείου.
Το περίφημο μουσείο Εμφιετζόγλου, στο πρώην κτήμα Βορρέ στο Μαρούσι, περιελάμβανε 750 έργα σύγχρονης ελληνικής τέχνης, συμπεριλαμβανομένων μερικών από τους καλύτερους πίνακες ζωγραφικής των τελευταίων 200 ετών, με κορυφαίο το περίφημο "Κρυφό Σχολειό" του Γύζη, για το οποίο ο κ. Εμφιετζόγλου είχε δώσει πάνω από 170 εκατ. δραχμές το 1993 σε δημοπρασία των Christie’s ώστε να το φέρει πίσω στην Ελλάδα. Στην ίδια συλλογή περιλαμβάνονται έργα και άλλων διάσημων ζωγράφων, όπως των Ιακωβίδη, Λύτρα, Παρθένη, Μόραλη, Γαΐτη κ.ά.
Με την τέχνη ο Πρόδρομος Εμφιετζόγλου είχε πάντα μια σχέση θαυμασμού, πολύ πριν γίνει επιχειρηματίας και συλλέκτης. Όπως έχει πει ο ίδιος, το πρώτο του έργο το απέκτησε το 1973 στη Θεσσαλονίκη. Επρόκειτο για έναν πίνακα του Σπύρου Βασιλείου με τίτλο "Ακρόπολη - Σπίτι Παρθένη".
Ωστόσο, αυτό το μουσείο, που αποτελεί ένα πραγματικό δώρο για κάθε φίλο της τέχνης, βρίσκεται πλέον αντιμέτωπο με την περιπέτεια των πλειστηριασμών.
Η περιπέτεια των πλειστηριασμών
Τον Νοέμβριο έχει προγραμματιστεί να βγει στο σφυρί το ακίνητο του Πρόδρομου Εμφιετζόγλου στο Μαρούσι, με την τιμή πρώτης προσφοράς να ανέρχεται σε 6,792 εκατ. ευρώ. Το συγκεκριμένο ακίνητο είχε βρεθεί και πριν από αρκετά χρόνια αντιμέτωπο με το σφυρί, αλλά η διαδικασία είχε ανασταλεί.
Πρόκειται, συγκεκριμένα, για μια έκταση 49.202,94 τ.μ. στα Ανάβρυτα, όπου υφίσταται ειδικό πολυτελές κτιριακό συγκρότημα, αποτελούμενο από επιμέρους πολιτιστικά κτίρια με εκθεσιακούς χώρους –εκθετήρια έργων τέχνης και εικαστικών έργων, μονοκατοικία–, βίλα, γραφεία, βοηθητικά κτίσματα, εγκαταστάσεις, συνολικής επιφάνειας 4.035,06 τ.μ.
Η οικογένεια Εμφιετζόγλου έχει βρεθεί εδώ και καιρό στο στόχαστρο των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. Στο πλαίσιο αυτό, πριν από έναν χρόνο, άλλαξε χέρια το ακίνητο-κατοικία της κόρης του Πρόδρομου Εμφιετζόγλου, Μελίνας, στην Κηφισιά, που κατακυρώθηκε με ένα ευρώ πάνω από την τιμή εκκίνησης, στα 2.900.001 ευρώ. Την ίδια ημέρα έγινε ο επαναληπτικός πλειστηριασμός και για το ακίνητο της εταιρείας Ελληνικά Σωληνουργεία, μια έκταση 450 στρεμμάτων περίπου στη θέση Γλύφα Δροσιάς κοντά στη Χαλκίδα, που κατακυρώθηκε και αυτή με ένα ευρώ πάνω από την τιμή εκκίνησης, στα 5.510.001 ευρώ.
Η οικογένεια Εμφιετζόγλου έχει βρεθεί εδώ και καιρό στο στόχαστρο των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, χάνοντας κάποια απο τα ακίνητά της
Η Ελληνικά Σωληνουργεία ιδρύθηκε από την οικογένεια Τσαούσογλου, αλλά το 1994 πέρασε στα χέρια της Μηχανικής. Αν και κατέγραφε ικανοποιητικές πωλήσεις, τα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης οδήγησαν τόσο τη Μηχανική όσο και την Ελληνικά Σωληνουργεία σε δεινή θέση και οικονομικό αδιέξοδο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μπει οριστικό λουκέτο.
Με σφυρί έχουν απειληθεί και οι κατοικίες της οικογένειας Εμφιετζόγλου στη Μύκονο, αλλά και ένα ακίνητο στο Νέο Φάληρο, ωστόσο οι συγκεκριμένοι πλειστηριασμοί έχουν ανασταλεί, ενώ στο στόχαστρο έχει βρεθεί και το ελικόπτερο του κ. Εμφιετζόγλου.
Στο ίδιο καθεστώς ενεπλάκη και το βιομηχανικό ακίνητο της Βαλκάν Εξπόρτ στη Θεσσαλονίκη. Ο Πρόδρομος Εμφιετζόγλου απέκτησε τη βορειοελλαδίτικη βιομηχανία, η οποία είχε περιέλθει σε παρακμή, υποσχόμενος να της δώσει εκ νέου ζωή μέσα από την ένταξή της στον όμιλο της Μηχανικής και τη δημιουργία νέων μονάδων παραγωγής ξύλου.
Η βιομηχανία ξύλου είχε ιδρυθεί το 1963 στη Θεσσαλονίκη από τις οικογένειες Τακά, Ζουμπουλάκη, Γρηγοριάδη και Ζαρζαβατσάκη. Η κατάρρευσή της άρχισε το 1992, δύο χρόνια μετά την εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο, και το 1998 διέκοψε πλήρως τη λειτουργία της, αναζητώντας τελικά τον σωτήρα της στο πρόσωπο του Πρόδρομου Εμφιετζόγλου.
Οι προσπάθειες, ωστόσο, για να επιστρέψει στο μονοπάτι της ανάπτυξης έπεσαν στο κενό, παρότι δαπανήθηκαν σημαντικά κεφάλαια προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση. Άλλωστε, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που είχαν τότε υποστηρίξει ότι το εγχείρημα της "νεκρανάστασης" της Βαλκάν Εξπόρτ ήταν εξαρχής καταδικασμένο να αποτύχει, εξαιτίας του γεγονότος ότι η βιομηχανία είχε μείνει για ένα εύλογο χρονικό διάστημα εκτός αγοράς, ενώ ήδη από το 1998 βρισκόταν σε καθεστώς υπολειτουργίας. Οι απαισιόδοξες προβλέψεις επιβεβαιώθηκαν μερικά χρόνια μετά, όταν, το 2007, ο Πρόδρομος Εμφιετζόγλου ανακοίνωσε την πρόθεση να μετατρέψει τις εγκαταστάσεις σε κέντρο logistics, τερματίζοντας την παραγωγική διαδικασία και μετατρέποντας, ουσιαστικά, τη βιομηχανία σε εταιρεία real estate. "Αγοράσαμε ένα βιομηχανικό πτώμα και παρά τις τεράστιες προσπάθειες δεν καταφέραμε να το νεκραναστήσουμε", εμφανιζόταν να λέει το 2007 η κόρη του επιχειρηματία και αντιπρόεδρος της βορειοελλαδίτικης επιχείρησης.
Σε αυτό το πλαίσιο, η εταιρεία από Βαλκάν Εξπόρτ μετονομάστηκε σε Βαλκάν Αναπτυξιακή Ακινήτων. Η αλλαγή της δραστηριότητας, ωστόσο, δεν μπόρεσε να αναστρέψει την κατάσταση.
Το κόμμα και οι εκλογές
Το 2021 ο Πρόδρομος Εμφιετζόγλου ίδρυσε και τέθηκε επικεφαλής στο πολιτικό κόμμα Πατριωτική Ένωση - Πρόδρομος Εμφιετζόγλου, του οποίου ο σκοπός ήταν η ένωση όλων των Πατριωτικών Δυνάμεων προς όφελος της Ελλάδας και του ελληνικού λαού. Με έμβλημα το... αστέρι της Βεργίνας, ο κ. Εμφιετζόγλου αποφάσισε να δημιουργήσει κόμμα και να μπει στην πολιτική με ατζέντα τα εθνικά θέματα και την αντίθεσή του στον τρόπο που συνολικά το πολιτικό σύστημα μεταχειρίζεται την Ελλάδα. Όπως αναφέρεται στην ιδρυτική διακήρυξη του κόμματος: "Η Ελλάδα, 200 χρόνια μετά την Επανάσταση του 1821, που οδήγησε στην Εθνική Παλιγγενεσία και στη δημιουργία του Νέου Ελληνικού Κράτους, βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή της ιστορίας της. (...) Η χώρα αντιμετωπίζει επίσης δύσκολη οικονομική και κοινωνική κατάσταση, που συνδέεται με το πρόσφατο πλήγμα των μνημονίων, αλλά και με διαχρονικές αδυναμίες και παθογένειες του κράτους και ενδημική σχεδόν αναξιοκρατία και διαφθορά. Η σημερινή πανδημία επιβαρύνει ακόμη περισσότερο αυτή την κατάσταση".
Το κόμμα "κόπηκε" από τον Άρειο Πάγο και δεν μπόρεσε να κατέλθει στις εκλογές της 21ης Μαΐου. Οι λόγοι για το "κόψιμο" αφορούσαν τόσο το όνομα, που παρέπεμπε σε άλλον σχηματισμό με παρόμοιο όνομα, όσο και το σύμβολο της "Πατριωτικής Ένωσης" (το αστέρι της Βεργίνας), καθώς κρίθηκε ότι είναι εθνικό σύμβολο που εκ του νόμου απαγορεύεται η χρήση του. Ωστόσο, μετά την απορριπτική απόφαση, το κόμμα προέβη σε αλλαγές, αντικαθιστώντας το "Πατριωτική Ένωση" με την "Πατριωτική Δύναμη", ενώ στη θέση του "Ήλιου της Βεργίνας" τοποθετήθηκαν τα κεφαλαία γράμματα "ΠΕ" εντός πλαισίου. Έτσι, το κόμμα κατάφερε να πάρει το "πράσινο φως" για τις εκλογές της 25ης Ιουνίου.
Στη συνέχεια η "Πατριωτική Δύναμη" και άλλα έξι κόμματα, συμπεριλαμβανομένου του "ΠΑΤΡΙ.Δ.Α." του Κωνσταντίνου Μπογδάνου, δημιούργησαν τον "Πατριωτικό Συνασπισμό", με σκοπό να εκπροσωπήσει όλες τις "Πατριωτικές Δυνάμεις της χώρας" στη Βουλή και να "προασπίσει τα εθνικά μας θέματα".
Για την ιστορία, ο "Πατριωτικός Συνασπισμός" κατάφερε να τερματίσει στη δέκατη θέση, κερδίζοντας ποσοστό 0,50% και 25.990 ψήφους.
* Αναδημοσίευση από την ελληνική έκδοση του περιοδικού Forbes
