Του Dan Alexander
Στις 30 Ιανουαρίου, 10 ημέρες μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ, μια εταιρεία που συνδέεται με τον πρόεδρο ίδρυσε δύο εταιρείες στο Ντελαγουέαρ: την DT Marks Abu Dhabi LLC και την DT Marks Abu Dhabi Member Corp. Οι ονομασίες αυτών των οντοτήτων -ξεκινώντας με τα αρχικά του Τραμπ, ακολουθούμενες από τη λέξη "Marks" και στη συνέχεια από την τοποθεσία ενός μελλοντικού project- ταιριάζουν με τον τρόπο που ο Τραμπ έχει βαφτίσει τουλάχιστον άλλες 30 εταιρικές οντότητες στο χαρτοφυλάκιό του.
Ο Οργανισμός Τραμπ δεν έχει ανακοινώσει ακόμη κάποια συμφωνία στην πρωτεύουσα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αλλά πιθανόν να είναι απλώς θέμα χρόνου. Από το φθινόπωρο του 2024, ο Τραμπ συνάπτει τη μια συμφωνία μετά την άλλη: οκτώ νέα projects μέσα σε 10 μήνες. Τα έσοδά του από αδειοδοτήσεις στο εξωτερικό εκτοξεύτηκαν από τα 6 εκατ. δολάρια το 2023 στα 50 εκατ. δολάρια το 2024. Όλο και περισσότερες επιχειρήσεις οδηγούνται προς τον Τραμπ: σύμφωνα με έγγραφα, τουλάχιστον ακόμη τρεις συμφωνίες έχουν "κλείσει", αλλά δεν έχουν ανακοινωθεί: σε Αμπού Ντάμπι, Σερβία και Ουγγαρία.
Όλα αυτά είναι μια στροφή για τον Τραμπ. Στην πρώτη του θητεία, ο πρόεδρος των ΗΠΑ κράτησε την ιδιοκτησία των περιουσιακών του στοιχείων, αλλά τα ενέταξε σε ένα καταπίστευμα και υποσχέθηκε να μην ξεκινήσει νέες επιχειρήσεις στο εξωτερικό. Στα έξι χρόνια μετά την πρώτη του εκλογή, ο Τραμπ πρόσθεσε μόνο μία συμφωνία στο χαρτοφυλάκιό του, παραχωρώντας το εμπορικό του σήμα σε μια ανάπτυξη γκολφ στο Ομάν. Σήμερα ο Τραμπ δεν είναι επιφυλακτικός στο να κεφαλαιοποιήσει το προεδρικό του αξίωμα είτε υπογράφοντας τη νομοθεσία για τα κρυπτονομίσματα που του απέφερε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια είτε επεκτείνοντας την αυτοκρατορία του στο εξωτερικό δίνοντας άδεια για τη χρήση των εμπορικών σημάτων του σε νέα projects.
Τα διεθνή ταξίδια του Τραμπ, για παράδειγμα, φαίνεται να αφορούν τόσο τις προσωπικές του υπόθεσεις όσο και τις εθνικές του προτεραιότητες. Στο ταξίδι του στη Σκωτία, σχεδιάζει να επισκεφθεί τις δύο πόλεις όπου έχει θέρετρα γκολφ. Από όταν επέστρεψε στον Λευκό Οίκο ο Τραμπ έχει πραγματοποιήσει μόνο ένα ταξίδι στο εξωτερικό (εκτός από το να παρευρεθεί στην κηδεία του Πάπα και αν εξαιρέσουμε μερικές υποχρεωτικές παρουσίες σε Συνόδους Κορυφής): στη Μέση Ανατολή. Ο Τραμπ προσγειώθηκε στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, έδρα της Dar Al Akan, μιας εταιρείας ανάπτυξης, που η θυγατρική έχει υπογράψει μια σειρά από νέες συμφωνίες με τον Τραμπ στην περιοχή. Έπειτα μετέβη στην Ντόχα του Κατάρ, που σύντομα θα "φιλοξενήσει" μια κοινότητα γκολφ με την επωνυμία "Τραμπ" περίπου 25 μίλια βόρεια της πόλης. Στο τέλος της περιοδείας, αναχώρησε για το Άμπου Ντάμπι.
Όλα αυτά προκαλούν ανησυχία σε ανθρώπους όπως ο Walter Shaub, ο οποίος διετέλεσε επικεφαλής του Γραφείου Κυβερνητικής Δεοντολογίας στην πρώτη θητεία του Τραμπ και συγκρούστηκε δημόσια με τον Λευκό Οίκο για την απόφαση του προέδρου να παραμείνει στις επιχειρήσεις του - ο Shaub παραιτήθηκε το 2017. Αυτό που κάνει ο Τραμπ σήμερα, τονίζει ο Shaub, είναι πολύ χειρότερο από ό,τι στην πρώτη του θητεία. "Έχει γκρεμίσει κάθε έννοια ηθικής στο κυβερνητικό του πρόγραμμα", εξηγεί ο ίδιος. "Στην πραγματικότητα, έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο ώστε να αντιπροσωπεύει το ακριβώς αντίθετο της κυβερνητικής ηθικής - υποθέτω ότι αυτό θα το λέγαμε διαφθορά".
Οι ξένες δυνάμεις έχουν προσπαθήσει να εξαγοράσουν την εύνοια των Ηνωμένων Πολιτειών από την ίδρυση τους. Το 2016, όταν κέρδισε τις προεδρικές εκλογές, ο Τραμπ πυροδότησε μια νομική συζήτηση για την έννοια της "αμοιβής" και κατά πόσον ο πρόεδρος μπορεί να διατηρεί επιχειρηματικά συμφέροντα στο εξωτερικό. Το επιτελείο του Τραμπ πήρε το θέμα κάπως σοβαρά: όχι μόνο υποσχέθηκε να μην κάνει νέες συμφωνίες στο εξωτερικό, αλλά ακύρωσε και μια σειρά έργων που εκκρεμούσαν, για παράδεγμα στην πρώην σοβιετική δημοκρατία της Γεωργίας.
Ο Τραμπ προχώρησε σε άλλες συμφωνίες, αναθέτοντάς τες στους γιους του Έρικ και Ντον Τζούνιορ. Σε ένα ταξίδι του 2018 στην Ινδία, ο Ντον Τζούνιορ ενοχλήθηκε από τους περιορισμούς που υφίστατο η οικογένειά του. "Αυτοπεριοριστήκαμε", είπε κατά σε τηλεοπτική του συνέντευξη, "αλλά ουσιαστικά κανείς δεν αναγνώρισε την πρωτοβουλία μας ούτε ότι κάναμε το σωστό".
Οι Τραμπ δεν πιστώθηκαν ως θετική την κίνησή τους, γιατί συνέχισαν να εισπράττουν άφθονο χρήμα από το εξωτερικό, μέσω συμφωνιών αδειοδότησης, ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, ακόμη και πωλήσεων ακινήτων. Σε βάρος τους έγιναν αγωγές, από μια μη κερδοσκοπική ομάδα και τους γενικούς εισαγγελείς του Μέριλαντ και της Περιφέρειας της Κολούμπια, που κατηγορούσαν τον πρόεδρο για παραβίαση της ρήτρας περί χορηγιών. Η δικαστική διαμάχη έφτασε αργά-αργά μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο δεν είχε αποφανθεί ποτέ στο παρελθόν σχετικά με τον ορισμό της "αμοιβής". Και δεν αποφάνθηκε παρά μόνο όταν ο Τραμπ έχασε τις εκλογές του 2020, όταν και έκρινε τις υποθέσεις αυτές ως άκυρες.
Από καθαρά επιχειρηματική σκοπιά, φαινόταν απίθανο να θέλουν οι συνεργάτες στο εξωτερικό να πληρώσουν τον Τραμπ για να δώσει το σήμα του στα κτίριά τους μετά την αποχώρησή του από τον Λευκό Οίκο. Η 6η Ιανουαρίου στιγμάτισε το εμπορικό σήμα του προέδρου. Οι τράπεζες κατέστησαν σαφές ότι ήθελαν να διακόψουν τις σχέσεις τους μαζί του και οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έκλεισαν τους λογαριασμούς του. "Οι άνθρωποι δεν θα είναι πρόθυμοι να συγχωρήσουν", δήλωσε στο Forbes ο Kevin Brown, αναλυτής μετοχών στη Morningstar, έναν μήνα μετά την εισβολή στο Καπιτώλιο. "Το όνομα και η εικόνα του Τραμπ έχουν αμαυρωθεί τουλάχιστον για δύο-τρεις δεκαετίες".
Ή και όχι. Ο Τραμπ ξεκίνησε την προεκλογική του εκστρατεία για το 2024 στις 15 Νοεμβρίου 2022. Την επόμενη κιόλας ημέρα, μια σαουδαραβική εταιρεία ακινήτων υπέγραψε συμφωνία για την ανάπτυξη ενός θερέτρου γκολφ με την επωνυμία Τραμπ σε συνεργασία με το Σουλτανάτο του Ομάν. Η συμφωνία απέφερε περισσότερα από 6 εκατ. δολάρια στην DT Marks Oman LLC, μια εταιρεία στην οποία ο Τραμπ είναι άμεσος ιδιοκτήτης.
Τον Ιούνιο του 2024, ο Τζο Μπάιντεν κατέρρευσε στη σκηνή του ντιμπέιτ, εδραιώνοντας τον Τραμπ ως το φαβορί για τον Λευκό Οίκο. Τον ίδιο μήνα, ο Τραμπ δημιούργησε αθόρυβα εταιρείες με ονόματα που παρέπεμπαν σε μελλοντικές επιχειρήσεις στη Σαουδική Αραβία και το Ντουμπάι. Τον Ιούλιο, οι δύο μεγαλύτεροι γιοι του κινήθηκαν για να πάρουν μεγαλύτερο μερίδιο στις επιχειρήσεις branding, με μια εταιρεία που συνδέεται με τον Τραμπ να δημιουργεί νέες οντότητες στο Ντελαγουέαρ με τις ονομασίες DJT Jr Licensing LLC και ET Licensing LLC. Το μερίδιο του Τραμπ στις επιχειρήσεις αυτές μειώθηκε στο 80%, καθώς άλλα μέλη της οικογένειας -πιθανότατα ο Έρικ και ο Ντον Τζούνιορ- μοιράστηκαν το υπόλοιπο 20%.
Η οικογένεια Τραμπ έψαξε μέρη σε όλο τον κόσμο για να προσθέσει ακίνητα στο χαρτοφυλάκιό του, βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος στο Βιετνάμ, όπου ο πρωθυπουργός της χώρας φέρεται να υποσχέθηκε να επισπεύσει ένα project του Τραμπ. Μετά τις εκλογές οι επιχειρηματικές δραστηριότητες της προεδρικής οικογένειας ανέκαμψαν και αλλού, καθώς οι Τραμπ καταχώρισαν οντότητες με τα ονόματα τριών ινδικών περιοχών -Πούνε, Νόιντα και Γκουργκόν- καθώς και της πρωτεύουσας της Ουγγαρίας και των Φιλιππίνων.
Ο Οργανισμός Τραμπ αποκάλυψε τη συμφωνία του με τη Σαουδική Αραβία τον Δεκέμβριο, με τον Έρικ Τραμπ να υποδηλώνει ότι η οικογένειά του θα τηρήσει τις ίδιες κατευθυντήριες γραμμές δεοντολογίας που εφάρμοζε και κατά την προηγούμενη θητεία του πατέρα του. "Νομίζω ότι θα το διαχειριστούμε πολύ έξυπνα", σχολίασε στο Reuters. "Όχι διαφορετικά από ό,τι κάναμε το 2016".
Αυτό όμως δεν ήταν αλήθεια. Με τα έσοδα του Τραμπ από τις αδειοδοτήσεις στο εξωτερικό να εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 650% το 2024, η υπόσχεση να μην γίνουν νέες συμφωνίες εκτός ΗΠΑ... διαψεύσθηκε. Από την αρχή του 2025, ο Οργανισμός Τραμπ φαίνεται να έχει δημιουργήσει τουλάχιστον οκτώ νέες εταιρείες για επιχειρηματικές δραστηριότητες στο εξωτερικό.
Γιατί ελάχιστοι άνθρωποι δίνουν προσοχή σε αυτό το γεγονός; Εν μέρει, γιατί είναι πολλά αυτά που πρέπει να ελεγχθούν, όπως οι νέες επιχειρήσεις του προέδρου που συνδέονται με τα κρυπτονομίσματα. "Υπάρχει φθορά από τα σκάνδαλα δεοντολογίας του Τραμπ - το ένα διαδέχεται το άλλο", λέει ο Ρίτσαρντ Πέιντερ, πρώην νομικός σύμβουλος του Τζορτζ Μπους. "Ο κόσμος πιστεύει ότι ο Τραμπ είναι σαν το τεφλόν: τίποτα δεν κολλάει πάνω του".
Ο κόσμος μπορεί να έχει δίκιο. Το γραφείο Τύπου του Λευκού Οίκου, με το οποίο επικοινωνήσαμε για το θέμα αυτό, αρνήθηκε να απαντήσει σε μια σειρά συγκεκριμένων ερωτημάτων, και επέμεινε ότι ο πρόεδρος ενεργεί προς το συμφέρον του αμερικανικού λαού και όχι του εαυτού του. "Τα περιουσιακά στοιχεία του προέδρου Τραμπ βρίσκονται σε ένα καταπίστευμα που διαχειρίζονται τα παιδιά του", δήλωσε η αναπληρώτρια εκπρόσωπος Τύπου Άννα Κέλι, χωρίς να παραδεχτεί ότι ένα καταπίστευμα δεν αλλάζει και πολλά αν το πρόσωπο που το συγκροτεί διατηρεί τις συμμετοχές του, τις ελέγχει τακτικά και προσαρμόζει τους κανόνες όταν δεν τον βολεύουν. "Δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων", πρόσθεσε η Κέλι.
Στο μεταξύ, ο Οργανισμός Τραμπ συνεχίζει να λειτουργεί, ανακοινώνοντας ένα νέο έργο σχεδόν ανά μήνα, καταπατώντας τις προηγούμενες δεσμεύσεις του προέδρου και το Σύνταγμα των ΗΠΑ. Τον Απρίλιο, μια κρατική εταιρεία ακινήτων στο Κατάρ αποκάλυψε ότι είχε υπογράψει συμφωνία για την ανάπτυξη ενός θερέτρου γκολφ με την επωνυμία Τραμπ έξω από την Ντόχα.
Πριν δύο εβδομάδες, η εταιρεία που καταχωρίζει οντότητες για τον Οργανισμό Τραμπ δημιούργησε στο Ντελαγουέαρ την DT Marks Doha LLC και την DT Marks Doha Member Corp. Δεν είναι σαφές αν οι εταιρείες αυτές συνδέονται με το έργο που ανακοινώθηκε στο Κατάρ ή αν αποτελούν ένδειξη μιας ακόμη νέας συμφωνίας στο εξωτερικό.
