Του Brad Templeton
Ο Έλον Μασκ τοποθετήθηκε υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ και "του βγήκε". Ο δισεκατομμυριούχους χρηματοδότησε με περισσότερα από 100 εκατ. δολάρια την προεκλογική καμπάνια του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου και φέρεται να προτείνεται ως ο επικεφαλής για ένα νέο "Τμήμα Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας" στην κυβέρνηση Τραμπ. Μετεκλογική η μετοχή της Tesla σημείωσε ράλι 18% αυξάνοντας την αξία της περιουσίας του Μασκ άνω των 30 δισ. δολαρίων και ενισχύοντας την αξία της συμμετοχής του στη SpaceX.
Το "ποντάρισμα" του Μασκ στον Τραμπ δεν ήταν ακριβώς τζόγος. Ως ιδιοκτήτης της πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης X (πρώην Twitter), ο Μασκ είναι ένας από τους λίγους ανθρώπους που είχαν πλήρη πρόσβαση σε μια τεράστια βάση δεδομένων (10ετίας) με τη δραστηριότητα περισσότερων από 100 εκατ. κατοίκων των ΗΠΑ στα social media. Έχοντας στη διάθεσή του περισσότερα (και ποιοτικότερα) δεδομένα σε σύγκριση με τους δημοσκόπους, μπορούσε να έχει μια ακριβή εκτίμηση για το εκλογικό αποτέλεσμα μήνες πριν. Όπως ο ίδιος ανάρτησε στο X, χωρίς να παραδεχτεί ότι είχε προχωρήσει σε ανάλυση των δεδομένων: "Αυτή η τάση (σ.σ.: υπέρ του Τραμπ) ήταν προφανής εδώ και μήνες".
Πιθανόν η Tesla δεν θα φοβάται πλέον την κυβέρνηση. Αυτή την περίοδο η αυτοκινητοβιομηχανία βρίσκεται στο στόχαστρο ερευνών από το τμήμα NHTSA του Υπουργείου Μεταφορών για την ασφάλεια των ηλεκτρικών οχημάτων της. Κάτι που μπορεί να αλλάξει με τον νέο υπουργό Μεταφορών. Κάθε κυβερνητική υπηρεσία θα είναι πολύ προσεκτική με τον άνθρωπο που μπορεί να μειώσει τον προϋπολογισμό της κατά 50%. Η συνθήκη αυτή δημιουργεί έντονη σύγκρουση συμφερόντων, και έως τώρα δεν έχουμε ισχυρές ενδείξεις ότι η σύγκρουση αυτή θα αποκλιμακωθεί.
Ο Μασκ έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι η Tesla θα παραδώσει "οχήματα με πλήρως αυτόνομη οδήγηση" και μάλιστα πολύ σύντομα και πως η μόνη αβεβαιότητα για την ανάπτυξη αυτή είναι το κυβερνητικό ρυθμιστικό καθεστώς ρύθμιση. Αυτή η αβεβαιότητα φαίνεται πως πλέον εξαλείφεται σημαντικά. (Εντούτοις, σε τεχνολογικό επίπεδο η Tesla απέχει πολύ ακόμα από το να είναι έτοιμη).
Η Tesla αξιοποιεί τις επιδοτήσεις για τα ηλεκτρικά οχήματα που δικαιούται, αλλά ο Μασκ, σε αντίθεση με άλλους κατασκευαστές ηλεκτρικών οχημάτων, ήταν πρόθυμος να προχωρήσει τα projects και χωρίς τις επιδοτήσεις. Η Tesla συνέχισε να αναπτύσσεται, παρόλο που η έκπτωση φόρου 7.500 δολαρίων για τα ηλεκτρικά οχήματα, έληξε για αυτήν, ενώ άλλες κατασκευάστριες εταιρείας εξακολουθούσαν να επωφελούνται από το εν λόγω φορο-κίνητρο. Χωρίς την έκπτωση αυτή, η τιμή των Tesla θα αυξηθεί, αλλά μεγαλύτερη ζημιά θα έχουν οι ανταγωνίστριες εταιρείες. Ο Μασκ θα μπορούσε να ταχθεί υπέρ μιας λιγότερο συνεκτικής εφαρμογής του ρυθμιστικού πλαισίου.
Η Tesla κατασκεύασε το δίκτυο φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων ως επί το πλείστον χωρίς να λάβει επιδοτήσεις, σε αντίθεση με τους φορτιστές άλλων εταιρειών που χρηματοδοτήθηκαν σε μεγάλη κλίμακα. Το δίκτυο της Tesla όχι μόνο κατασκευάστηκε με πολύ λιγότερα χρήματα, αλλά αναγνωρίζεται από τους περισσότερους ως το καλύτερο και με διαφορά. Το νέο πρόγραμμα επιδότησης δικτύου φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, ύψους 5 δισ. δολαρίων, θα ενίσχυε και την Tesla, αλλά ο Μασκ ίσως θέλει να μην "φορτωθεί" με αυτή την οικονομική βοήθεια, και άλλα φορο-κίνητρα που αναμένεται να ενταχθούν στο νομοσχέδιο για τη μείωση του πληθωρισμού.
Επιπλέον, περίπου τα μισά έσοδα της SpaceX προέρχονται από συμφωνίες με κυβερνητικούς οργανισμούς, κυρίως με τη NASA. Η SpaceX κερδίζει συμβόλαια όντας η καλύτερη εταιρεία στον τομέα της αεροδιαστημικής. Θα γίνει όμως ακόμα πιο δύσκολο να την ανταγωνιστεί κάποιος, εφόσον ο CEO της θα είναι ο επικεφαλής της μονάδας που θα εποπτεύει την κυβερνητική αποτελεσματικότητα και ειδικός σύμβουλος του προέδρου των ΗΠΑ. Η Blue Origin κατέθεσε μήνυση (την οποία και έχασε), υποστηρίζοντας ότι η SpaceX μετέρχεται τακτικών αθέμιτου ανταγωνισμού.
Το γεγονός ότι ο Μασκ ενεπλάκη σε πολιτικές δεσμεύσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια αυτής της προεκλογικής εκστρατείας, μπορεί να έχει και αρνητικές συνέπειες για μια εταιρεία όπως η Tesla. Καθώς οι κάλπες του 2024 ήταν μια από τις πολωμένες εκλογικές μάχες στην ιστορία των ΗΠΑ, ο Μασκ -με τις πράξεις του- δημιούργησε φίλους και εχθρούς για την Tesla. Τι σημαίνει αυτό για την αυτοκινητοβιομηχανία;
Σπάνια οι ηγέτες των επιχειρηματικού κόσμου αναμειγνύονται τόσο στην πολιτική, ακριβώς λόγω της πόλωσης. Μπορεί να προσελκύσουν κάποιους πελάτες, αλλά ταυτόχρονα χάνουν άλλους. Ο επιχειρηματίας Τραμπ έχει επωφεληθεί από τους πολιτικούς του οπαδούς, μα έχει και ζημιωθεί από τους αντιπάλους του. Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι είχε συνδυάσει με επιτυχία την ιδιοκτησία τηλεοπτικών δικτύων με την πολιτική του σταδιοδρομία. Η Bain Capital του Μιτ Ρόμνεϊ δεν φάνηκε να επηρεάζεται ιδιαίτερα, ούτε η EDS του Ρος Περό, αν και οι δυο τους δεν είχαν εμπλακεί σε τόσο βαθιά πόλωση.
Η ανάμειξη του Μασκ στην πολιτική σκηνή έχει "ψαλιδίσει" τις πωλήσεις της Tesla, ακόμα δεν ξέρουμε σε ποιον βαθμό. Περίπου το 25% των ενηλίκων κατοίκων των ΗΠΑ ψήφισε τη Χάρις, αλλά κανείς δεν γνωρίζει ποιο ποσοστό αυτών των καταναλωτών θα μποϊκοτάρει τα αυτοκίνητα της Tesla. Οι απώλειες του Twitter σε έσοδα από διαφημίσεις -εξαιτίας του Έλον Μασκ- ήταν πιο ξεκάθαρες. Αν το 10% των ψηφοφόρων της Χάρις μποϊκοτάρει τα αυτοκίνητα της Tesla, θα μιλάγαμε για το 2,5% του πληθυσμού, απώλεια που αντισταθμίζεται εύκολα από τα οφέλη που προαναφέρθηκαν.
Από την άλλη, οι πωλήσεις της Tesla κυμαίνονται σε υψηλότερα επίπεδα στις "μπλε" Πολιτείες που κέρδισαν οι Δημοκρατικοί σε σχέση με τις "κόκκινες" των Ρεπουμπλικανών, Ασφαλώς ο Μασκ θέλει να αυξηθούν οι πωλήσεις της αυτοκινητοβιομηχανίας παντού. Ο Τραμπ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι είναι αντίθετος στα ηλεκτρικά οχήματα και τις πολιτικές καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής, αλλά ο νέος του σύμβουλος θα τον μεταπείσει.
Οι δραστηριότητες του Μασκ στην Κίνα απειλούνται αν ο Τραμπ κηρύξει "εμπορικό πόλεμο" στην Κίνα. Το Πεκίνο με τη σειρά του μπορεί να ασκήσει πιέσεις στην Tesla για να αναγκάσει τον Μασκ να αλλάξει γνώμη στον Τραμπ.
Η Tesla βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα ασυνήθιστο πρόβλημα. Ο Μασκ πιστεύει ότι το μέλλον της εταιρείας βρίσκεται στην αυτόνομη οδήγηση και στα ρομποταξί. Η υπηρεσία των ρομποταξί, όμως, αφορά σε συντριπτικό βαθμό τα αστικά κέντρα. Η υποστήριξη του Τραμπ στην αμερικανική επαρχία είναι πολύ μεγαλύτερη απ' ό,τι στις πόλεις, μια δύναμη που κινείται σε "λάθος" κατεύθυνση για τα συμφέροντα του Μασκ. Αν οι ψηφοφόροι που δεν ψήφισαν Τραμπ γίνουν αντι-Tesla, ποιοι και πόσοι κάτοικοι των πόλεων θα είναι πελάτες της αυτοκινητοβιομηχανίας. Από την άλλη, πώς θα εξελισσόταν σε ένα αστικό κέντρο ο ανταγωνισμός της Tesla με μια ουδέτερη πολιτικά εταιρεία στην παροχή υπηρεσιών ρομποταξί; Η αγορά αυτοκινήτου είναι μεγάλη απόφαση. Οι καταναλωτές είναι διστακτικοί στο να επιλέξουν ένα αυτοκίνητο, που δεν τους αρέσει, για πολιτικούς λόγους. Η μετάβαση από μια εταιρεία ρομποταξί σε άλλη (αν υπάρχει ανταγωνισμός) γίνεται πιο εύκολα. Ακόμα και η Uber δεν επηρεάστηκε από τη δυσαρέσκεια για τις πρακτικές της που εξέφρασαν πελάτες με αριστερό προσανατολισμό.
Στις επόμενες ενδιάμεσες εκλογές, το 2026, ο έλεγχος της Βουλής των Αντιπροσώπων και της Γερουσίας θα μπορούσε να επιστρέψει στους Δημοκρατικούς. Μια τέτοια εξέλιξη θα απειλούσε την παρουσία του Μασκ στην πολιτική. Ο μεγιστάνας έχει κάνει εχθρούς, που κάποια στιγμή θα επιστρέψουν στην εξουσία. Τα όποια οφέλη του μπορεί να εκμηδενιστούν ή να μπλοκαριστούν, σε βάθος χρόνου. Αν θέλήσει να ξεφύγει από τις ενδεχόμενες αντιδράσεις σε βάρος του, ο Μασκ ίσως χρειαστεί... να μετακομίσει σε άλλον πλανήτη. Βέβαια, και γι' αυτό το ενδεχόμενο είναι έτοιμος.
Απόδοση - επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
