Του Gaurav Sharma
Τα futures του πετρελαίου έκλεισαν με άνοδο τη Δευτέρα στη σκιά της πολεμικής σύγκρουσης του Ισραήλ με την παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς μετά την αιφνιδιαστική επίθεση μαχητών της τελευταίας το Σάββατο από τη Λωρίδα της Γάζας. Η επίθεση σηματοδότησε τη μεγαλύτερη κλιμάκωση της σύγκρουσης εδώ και σχεδόν πέντε δεκαετίες.
Το συμβόλαιο του αμερικανικού αργού παραδόσεως Νοεμβρίου σκαρφάλωσε 3,59 δολ. ή 4,3% στα 86,38 δολ. το βαρέλι, ενώ το Brent Δεκεμβρίου ενισχύθηκε 3,57 δολ. ή 4,2% και έκλεισε στα 88,15 δολ. το βαρέλι. Στα υψηλά της ημέρας και τα δύο συμβόλαια σκαρφάλωσαν πάνω από 5%.
Αν και ούτε το Ισραήλ ούτε η Γάζα είναι μεγάλοι παραγωγοί, ιδού τα σενάρια που μπορεί να αποσταθεροποιήσουν την ευρύτερη Μέση Ανατολή -περιοχή από όπου παράγεται το 1/3 του πετρελαίου παγκοσμίως- και να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην πετρελαϊκή αγορά.
1o Σενάριο
Να έχουμε ένα φαινόμενο "μαύρου κύκνου": το Ισραήλ να θεωρήσει ότι το Ιράν -που υποστηρίζει τη Χαμάς - βρίσκεται πίσω από την επίθεση και να προχωρήσει σε άμεσα αντίποινα κατά της Τεχεράνης, ενώ θα συνεχίζει τις επιθέσεις του στη Γάζα. Αυτή η εκτίμηση εκ μέρους Τελ Αβίβ θα βασίζεται στο ιστορικό των σχέσεων του με τη Χαμάς, την κλίμακα και την πολυπλοκότητα της επίθεσης του Σαββάτου ή/και σε διαρροή πληροφοριών. Το Ιράν ισχυρίζεται ότι δεν έχει καμία ανάμειξη στην επίθεση της Χαμάς, η παλαιστινιακή οργάνωση όμως ευχαρίστησε ανοιχτά την Τεχεράνη για την υποστήριξή της. Σε περίπτωση που εμπλακεί το Ιράν στη σύγκρουση, δεν απειλούνται μόνο οι εγκαταστάσεις παραγωγής πετρελαίου, αλλά και τα Στενά του Ορμούζ, που θα μπορούσαν να αποκλειστούν. Τα Στενά αποτελούν σημαντική θαλάσσια οδό για τις προμήθειες πετρελαίου. Το αργό της Σαουδικής Αραβίας, του Ιράκ και εν μέρει των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, καθώς και τα φορτία LNG του Κατάρ διέρχονται καθημερινά από τα Στενά του Ορμούζ. Επιπλέον, οι ιρανικές εξαγωγές αργού -εάν διακοπούν- αποτελούν το 2,5% με 3,1% της παγκόσμιας αγοράς τα τελευταία χρόνια.
2ο Σενάριο
Το Ισραήλ κλιμακώνει τα αντίποινα στις επιθέσεις και προχωράει σε πλήρους κλίμακας χερσαία εισβολή στη Γάζα για να εξοντώσει τη Χαμάς. Μια τέτοια κίνηση, η οποία συγκεντρώνει αρκετές πιθανότητες, θα "προσελκύσει" μαχητές από όλη τη Μέση Ανατολή και τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου στα βόρεια του Ισραήλ, σηματοδοτώντας εκ των πραγμάτων έναν παρατεταμένο πόλεμο σε δύο μέτωπα για το Τελ Αβίβ. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να ακυρώσει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στο πλαίσιο των Συμφωνιών του Αβραάμ, τις οποίες προώθησαν οι ΗΠΑ κατά την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ με στόχο την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και των υπολοίπων κρατών της Μέσης Ανατολής. Έως τώρα, μέσα από τις Συμφωνίες του Αβραάμ, Μπαχρέιν και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προχώρησαν στη σύναψη διπλωματικών σχέσεων και εμπορικών δεσμών με το Ισραήλ, ενώ σημειώθηκε πρόοδος στην εξομάλυνση των σχέσεων του Τελ Αβίβ με το Ριάντ. Πολλοί εκτιμούν ότι η επίθεση της Χαμάς είχε ως στόχο να ανακόψει την πρόοδο στις σχέσεις Σαουδαράβων, Ισραηλινών και άλλων περιφερειακών δυνάμεων.
3ο Σενάριο
Αν και μέχρι στιγμής φαίνεται απίθανο, ισχυρούς κλυδωνισμούς στην περιοχή θα προκαλούσε η άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ. Η Ουάσινγκτον δεσμεύτηκε για την ακλόνητη υποστήριξή της στο Ισραήλ. Έχει στείλει μια ομάδα κρούσης αεροπλανοφόρου του Πολεμικού Ναυτικού στην περιοχή, καθώς επίσης και πυρομαχικά. Εάν οι ΗΠΑ εμπλακούν στη σύγκρουση, όλες οι εκτιμήσεις για τα futures του αργού μπορεί να πέσουν έξω.
4o Σενάριο
Αν και το φαινόμενο δεν έχει παρατηρηθεί από το 1973 και μετά, οι Άραβες πετρελαιοπαραγωγοί θα μπορούσαν να συνταχθούν με τους Παλαιστίνιους και να σταθούν απέναντι στην "ισραηλινή επιθετικότητα": ως εκ τούτου, να επιβάλουν όχι ένα κανονικό εμπάργκο, αλλά περιορισμούς στις εξαγωγές προς τη Δύση. Η Παλαιστινιακή Αρχή έχει ζητήσει έκτακτη συνεδρίαση του Αραβικού Συνδέσμου, όπως και το Μαρόκο. Το σενάριο των περιορισμών στις εξαγωγές πετρελαίου δεν είναι αυτή τη στιγμή πολύ πιθανό. Ήδη, σε συνεννόηση με τη Ρωσία, ο OPEC+ έχει περικόψει την παραγωγή κατά 1,3 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Ένα εμπάργκο ή περαιτέρω περιορισμοί των εξαγωγών μπορεί να γυρίσουν μπούμερανγκ, καθώς ήδη το πρόσφατο ράλι στις τιμές του πετρελαίου έχει αρχίσει να αποθαρρύνει τη ζήτηση. Επιπλέον, η καταναλωτική εμπιστοσύνη έχει υποστεί πλήγμα λόγω του ισχυρού δολαρίου και των υψηλών επιτοκίων.
Εν κατακλείδι, οι τιμές του πετρελαίου αναμένεται να ανακτήσουν μέρος των απωλειών που κατέγραψαν την προηγούμενη εβδομάδα. Θα πρέπει να υλοποιηθεί -τουλάχιστον- ένα από τα παραπάνω σενάρια για να λάβει το πετρέλαιο περαιτέρω ώθηση προς τα 100 δολάρια το βαρέλι. Έως τότε οι διακυμάνσεις των τιμών δεν θα είναι δραματικές.
