Της Lidia Kurasinska
Την ώρα που κράτη ανά τον κόσμο επιβάλλουν κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας και ψάχνουν τρόπους για να απεξαρτηθούν από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, η Σερβία είναι έτοιμη να συνάψει νέα πολυετή σύμβαση με την Gazprom για την προμήθεια φυσικού αερίου.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Dušan Bajatović, διευθυντής του κρατικού παρόχου φυσικού αερίου της Σερβίας, Srbijagas, δήλωσε ότι οι συνομιλίες με τον ρωσικό "κολοσσό" του φυσικού αερίου θα ξεκινήσουν τις επόμενες ημέρες και θα πρέπει να ολοκληρωθούν "το αργότερο έως τις 15 Μαΐου". Η συμφωνία θα έχει 10ετή ισχύ.
Η Σερβία, υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ χώρα που διατηρεί εδώ και χρόνια στενούς δεσμούς με τη Μόσχα, αψηφά τις ευρωπαϊκές προειδοποιήσεις ότι θα "πληρώσει το τίμημα" για την άρνησή της να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία για την εισβολή της στην ουκρανική επικράτεια.
Η εξάρτηση της Σερβίας από το ρωσικό φυσικό αέριο
Σύμφωνα με τη νέα σύμβαση, η Ρωσία θα παραδίδει 3 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως στη Σερβία. Η τιμή, η οποία εκτιμάται στα 600 με 850 δολάρια ανά 1.000 bcm, θα είναι συνδυασμός της λεγόμενης "φόρμουλας πετρελαίου" και της τιμής στην αγορά. Η συμφωνία αναμένεται να προβλέπει ευελιξία στις ποσότητες λόγω των διακυμάνσεων στη χρήση του φυσικού αερίου κατά τη θερινή και χειμερινή περιόδο.
Αυτήν τη στιγμή, η Σερβία προμηθεύεται 6 εκατ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ημερησίως από την Gazprom στην τιμή των 270 δολαρίων ανά 1.000 κυβικά μέτρα.
Η προηγούμενη σύμβαση του Βελιγραδίου με την Gazprom έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2021, αλλά η εταιρεία συμφώνησε να συνεχίσει να διοχετεύει αέριο στη Σερβία στην ίδια τιμή μέχρι τον Ιούνιο του 2022.
Στις 19 Μαρτίου, ο πρόεδρος της Σερβίας Aleksandar Vučić δήλωσε σε τηλεοπτική εκπομπή ότι η χώρα του πληρώνει ελάχιστο αντίτιμο για την προμήθεια φυσικού αερίου. "270 δολάρια για 1.000 κυβικά μέτρα είναι σχεδόν δωρεάν, εάν σκεφτεί κάποιος ότι η τρέχουσα τιμή του στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων είναι 1.160 δολάρια", επισήμανε.
Καθώς η Σερβία είναι σχεδόν πλήρως εξαρτημένη ενεργειακά από τη Ρωσία, η νέα σύμβαση θα μπορούσε να εγκλωβίσει το Βελιγράδι σε μια 10ετή πολιτική εξάρτηση από τη Μόσχα.
Από το 2008, η Gazprom κατέχει το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της NIS, της εθνικής εταιρείας πετρελαίου και φυσικού αερίου της Σερβίας. Η πώληση έγινε ως πολιτική συμφωνία, δίνοντας στη Μόσχα το δικαίωμα να δρομολογήσει την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω Σερβίας, με αντάλλαγμα την υποστήριξή της στις θέσεις του Βελιγραδίου όσον αφορά το Κόσοβο.
Από την 1η Ιανουαρίου 2021, η Gazprom διοχετεύει φυσικό αέριο στη Σερβία μέσω του Balkan Stream -μήκους 402 χιλιομέτρων-, ο οποίος αποτελεί προέκταση του Turk Stream.
Το Βελιγράδι είναι δύσπιστο απέναντι στη Δύση
Η ΕΕ και η Ενεργειακή Κοινότητα, οργανισμός που δημιουργήθηκε μεταξύ του ευρωπαϊκού μπλοκ και τρίτων χωρών ανάμεσά τους και η Σερβία, προσπαθούν εδώ και χρόνια να προωθήσουν τη διαφοροποίηση του "μείγματος ενεργειακών προμηθειών" στο βαλκανικό κράτος.
Ωστόσο, ο Bajatović αντιτάσσεται στην υλοποίηση έργων υπό την ΕΕ προς αυτή την κατεύθυνση αλλά και στην απελευθέρωση της σερβικής αγοράς φυσικού αερίου, εξέλιξη που θα περιόριζε την εξάρτηση της χώρας από την Gazprom.
Τον Μάρτιο, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας συμπεριέλαβε τη μη υπογραφή νέων συμβολαίων για προμήθεια φυσικού αερίου από τη Ρωσία και συγχρόνως την εξεύρεση εναλλακτικών πηγών αγοράς ως βασικούς άξονες του σχεδίου του για την απεξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία, στηρίζοντας παράλληλα την "Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία".
Ως υποψήφιο μέλος της ΕΕ, η Σερβία συμφώνησε να εναρμονίσει την εξωτερική της πολιτική και την πολιτική ασφαλείας της με εκείνη του μπλοκ. Ωστόσο, το Βελιγράδι είναι μάλλον απίθανο να επιβάλει κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας, τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές της 3ης Απριλίου, καθώς αυτό θα μπορούσε να αποξενώσει την παραδοσιακή φιλορωσική βάση ψηφοφόρων του κυβερνώντος κόμματος.
Πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι το 95% των Σέρβων βλέπουν τη Ρωσία είτε ως σύμμαχο είτε ως απαραίτητο εταίρο. Παρόλο που η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος πάροχος οικονομικής βοήθειας προς τη χώρα, μόνο το 11% των Σέρβων βλέπει το μπλοκ ως σύμμαχο.
Πέρυσι, ο Vučić έριξε την ευθύνη για την ενεργειακή κρίση στην αποτυχία των ευρωπαϊκών χωρών να υπογράψουν μακροπρόθεσμες συμφωνίες με τη Ρωσία.
Το Βελιγράδι προσπαθεί να ελιχθεί μεταξύ Δύσης και Μόσχας, αφού χρειάζεται τη διπλωματική υποστήριξη της Ρωσίας στη διαμάχη του με το Κόσοβο.
Ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η Ρωσία μπορεί να αξιοποιήσει τη δύναμή της και να ασκήσει βέτο στην ένταξη του Κοσόβου σε διεθνείς οργανισμούς.
Διαβάστε ακόμη:
* Πώς θα "πληγώσει" την οικονομία το εμπάργκο Μπάιντεν στο ρωσικό πετρέλαιο
* Η Ρωσία εκτός SWIFT: Θα ξαναζήσουμε το "πετρελαϊκό χάος του 1979";
