Του Ken Silverstein
Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς κατέστησαν σαφές κατά τη χθεσινή τους συνάντηση στον Λευκό Οίκο ότι ο ρωσικός αγωγός φυσικού αερίου Nord Stream 2 δεν θα εγκριθεί αν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία. Αλλά ποιο θα είναι το κόστος σε τέτοια περίπτωση για τη Ρωσία και από πού θα προμηθεύεται η Ευρώπη το φυσικό αέριο;
Η Ρωσία βασίζεται στους υδρογονάνθρακες για το 60% του εθνικού της εθνικού της προϋπολογισμού, ενώ το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αποτελούν σχεδόν το ένα τρίτο του ΑΕΠ της. Η Μόσχα παρέχει ήδη το 39% του φυσικού αερίου της Ευρώπης. Η Ρωσία κατασκεύασε τον Nord Stream 2 για να παρακάμψει την Ουκρανία, ένα πρότζεκτ ύψους 11 δισ. δολαρίων που φτάνει έως τη Γερμανία. Ωστόσο ο αγωγός δεν μπορεί να ξεκινήσει τις παραδόσεις φυσικού αερίου αν δεν λάβει έγκριση από τις γερμανικές ρυθμιστικές αρχές. Είναι η Ευρώπη περισσότερο εξαρτημένη από το ρωσικό φυσικό αέριο ή μήπως η Ρωσία είναι περισσότερο εξαρτημένη από τα χρήματα της Ευρώπης;
Αν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, δεν θα προχωρήσει ο αγωγός Nord Stream 2, τόνισε ο Μπάιντεν κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου. "Σας υπόσχομαι ότι είμαστε σε θέση να το πράξουμε", σημείωσε.
Ο Όλαφ Σολτς από τη μεριά του, στο ίδιο μήκος κύματος, δήλωσε ότι "αν υπάρξει στρατιωτική επίθεση κατά της Ουκρανίας, αυτό θα έχει σοβαρές συνέπειες, τις οποίες έχουμε συμφωνήσει από κοινού (σ.σ. με τις ΗΠΑ)".
Ο Nord Stream 2 είναι συνοδευτικός αγωγός του Nord Stream 1 και θα επέτρεπε στη ρωσική Gazprom να διπλασιάσει τις μεταφορές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Σημειώνεται ότι η Ρωσία εξήγαγε 168 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου προς την Ευρώπη το 2020, με τη Γερμανία να αγοράζει 56 δισ. κυβικά μέτρα από αυτά. Ιταλία και Ολλανδία ακολούθησαν με αγορές 20 και 11 δισ. κυβ. μέτρων αντίστοιχα.
Ο Μπάιντεν τόνισε ότι εργάζεται με τις χώρες που εξάγουν υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), για τον εφοδιασμό της Ευρώπης σε περίπτωση που η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία. Οι κυριότερες αναφορές αφορούσαν το Κατάρ, ενώ στη συζήτηση συμπεριλήφθηκε και η Αυστραλία. Οι ΗΠΑ παρέχουν λιγότερο του 5% του φυσικού αερίου της Ευρώπης, αλλά το μερίδιο της χώρας αυξάνεται. Η Νορβηγία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρώπης, αν και ο αγωγός της λειτουργεί ήδη με πλήρη δυναμικότητα, ενώ η Τουρκία μπορεί να προμηθεύσει με φυσικό αέριο τη νότια Ευρώπη.
Οι ΗΠΑ έχουν γίνει εξαγωγέας LNG από το 2017 και για αυτό τον σκοπό, η Ομοσπονδιακή Ρυθμιστική Επιτροπή Ενέργειας της χώρας έχει εγκρίνει δώδεκα σταθμούς εξαγωγής LNG, πέρα από τους πέντε που ήδη λειτουργούν. Οι ΗΠΑ έχουν πλέον αγορές στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ισπανία και τη Γαλλία, όπου και αυξάνει τις εξαγωγές της. Η Cheniere Energy, η Royal Dutch Shell και η Total είναι οι μεγαλύτεροι παγκόσμιοι εξαγωγείς LNG.
"Η Ευρώπη βιώνει ήδη περιορισμένες ροές ρωσικού φυσικού αερίου", λέει ο Michael Stoppard, υψηλόβαθμος αναλυτής της IHS Markit. "Το αποτέλεσμα είναι η εικόνα των ευρωπαϊκών εισαγωγών φυσικού αερίου να διαφέρει έντονα σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Μια εικόνα όπου οι εισαγωγές LNG έχουν αυξηθεί για να καλύψουν το κενό".
Η Ουκρανία εξακολουθεί να είναι η χώρα που έχει τα περισσότερα να χάσει. Η IHS Markit δημοσίευσε μελέτη που αναφέρει ότι οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας έπεσαν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα τον Ιανουάριο, στα 50 εκατομμύρια κυβικά μέτρα την ημέρα, σε λιγότερο από το ήμισυ των επιπέδων που ίσχυαν πριν από ένα χρόνο. Τον Φεβρουάριο, ωστόσο, οι ροές αυξήθηκαν, αλλά παραμένουν στο μισό από αυτές που ήταν μεταξύ 2015-2020. Η Ουκρανία εξαρτάται από τους σχετικούς φόρους διέλευσης για τη λειτουργία της οικονομίας της.
Οι εξαγωγείς LNG και οι ΗΠΑ έχουν να κερδίσουν τα περισσότερα. Οι ευρωπαϊκές εισαγωγές LNG αυξήθηκαν τον Ιανουάριο στο 34% του συνόλου. Αντίθετα, η Ευρώπη εισήγαγε πολύ λιγότερο από τη Ρωσία, μόλις στο 17% κατά τη διάρκεια του μήνα.
Η IHS προειδοποιεί, ωστόσο, ότι αν σταματούσαν όλες οι ρωσικές εξαγωγές, θα δημιουργούνταν "έλλειμμα εφοδιασμού" που κανένα ποσό αυξημένων εισαγωγών LNG δεν θα μπορούσε να ικανοποιήσει το "κενό". Για το σκοπό αυτό, η Ρωσία έχει κατηγορηθεί ότι ανέβασε την τιμή του φυσικού αερίου της για να ασκήσει πίεση στη Γερμανία να επιτρέψει τη λειτουργία του Nord Stream 2. Πράγματι, οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχουν αυξηθεί κατά πέντε φορές τους τελευταίους μήνες. Αντίστοιχα, η Gazprom κέρδισε τουλάχιστον 55 δισ. δολάρια πέρυσι.
Εν τω μεταξύ, οι ενεργειακοί δεσμοί μεταξύ Ρωσίας και Κίνας ενισχύονται. Σημειώνεται ότι η Ρωσία παρείχε το 5% του πετρελαίου της Κίνας το 2005. Αυτή η συνεργασία, θα αυξηθεί τώρα σε 270 δισ. σε διάστημα 25 ετών. Αλλά όπως και η Ευρώπη, έτσι και η Κίνα έχει στόχο να μεταβεί σε πιο βιώσιμες πηγές ενέργειας. Η Κίνα μπορεί να χρειάζεται τα ορυκτά καύσιμα της Ρωσίας τώρα, αλλά χρειάζεται τις ΗΠΑ για την τεχνολογία. Μακροπρόθεσμα, η ενεργειακή κυριαρχία της Ρωσίας θα υποχωρήσει, καθώς και οι δύο ήπειροι θα απεξαρτηθούν από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
"Μέχρι στιγμής, πρόκειται περισσότερο για κρίση τιμών παρά για κρίση φυσικής προσφοράς", σημειώνει ο Shankari Srinivasan, υψηλόβαθμο στέλεχος της IHS Markit. "Ενώ η προσφορά φυσικού αερίου είναι αρκετή για να καλύψει τις περισσότερες ανάγκες της αγοράς μέχρι το τέλος της χειμερινής περιόδου, οι υψηλές τιμές οδηγούν ήδη σε κλείσιμο ορισμένων βιομηχανιών και σε απολύσεις εργαζομένων στην Ευρώπη", πρόσθεσε.
Η Ρωσία μπορεί να πιστεύει ότι μπορεί να αντέξει τις οικονομικές κυρώσεις και ότι η διατήρηση της Ουκρανίας στο ρωσικό κύκλο επιρροής είναι αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία. Ωστόσο, αυτή η επιθυμία έρχεται σε αντίθεση με τη βούληση του ουκρανικού λαού.
Διαβάστε ακόμα:
