Του Harry Holzer
Τα στοιχεία για την αγορά εργασίας του Φεβρουαρίου στις ΗΠΑ δεν ήταν απροσδόκητα. Η αμερικανική οικονομία πρόσθεσε 151.000 θέσεις εργασίας, επίδοση λίγο-πολύ αναμενόμενη. Η ανεργία κυμάνθηκε στο 4,1%, εντός του εύρους όπου βρίσκεται εδώ και πολλούς μήνες.
Ωστόσο, μια πιο προσεκτική ματιά στους αριθμούς υποδηλώνει ότι οι περικοπές ομοσπονδιακών υπαλλήλων και χρηματοδοτήσεων/επιχορηγήσεων από τον Ντόναλντ Τραμπ αρχίζουν να έχουν αντίκτυπο στην αγορά εργασίας των ΗΠΑ, φέρνοντας "χάος" και αβεβαιότητα - ανασχετικούς παράγοντες για τις καταναλωτικές δαπάνες.
Οι επιπτώσεις από τις περικοπές και το κλίμα αβεβαιότητας
Οι εργαζόμενοι στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση μειώθηκαν κατά 10.000 ενώ οι συνεργάτες που πρόσφεραν παροχή υπηρεσιών κατά 2.000. Τη δεύτερη κατηγορία τη δημιούργησε το "πάγωμα" των χρηματοδοτήσεων προς μια σειρά από συμβάσεις και ερευνητικά προγράμματα. Μέχρι στιγμής, οι περικοπές αυτές χαρακτηρίζονται "ήπιες", αλλά από τον επόμενο μήνα οι αριθμοί αναμένεται να διογκωθούν. Οι θέσεις εργασίας στον κλάδο της φιλοξενίας και αναψυχής, αλλά και στο λιανικό εμπόριο μειώθηκαν επίσης, απόρροια της "βουτιάς" που κατέγραψε η καταναλωτική εμπιστοσύνη.
Η έρευνα για τα νοικοκυριά έδειξε ότι η δηλωμένη απασχόληση μειώθηκε κατά 600.000 εργαζόμενους. Σχεδόν τα δύο τρίτα (385.000) συνταξιοδοτήθηκαν, ωστόσο και ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 200.000. Είναι δύσκολο να πούμε σε ποιον βαθμό αυτοί οι αριθμοί αντικατοπτρίζουν τις περικοπές των ομοσπονδιακών υπαλλήλων σε συνδυασμό με το χάος και την αβεβαιότητα που προκαλείται, σε αντίθεση με άλλους πιο "σαφείς" οικονομικούς παράγοντες. Πιθανόν όμως συμβάλλουν και αυτές οι παράμετροι στα πιο πρόσφατα μακροοικονομικά μεγέθη. Περισσότερα θα καταλάβουμε από τον επόμενο μήνα.
Μελλοντικές επιπτώσεις από φορολογικές μειώσεις, δασμούς και απελάσεις
Αλλά η μελλοντική πορεία της αγοράς εργασίας είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί. Από τη μία πλευρά, οι περικοπές του ομοσπονδιακού εργατικού δυναμικού υπό τη διοίκηση Τραμπ (εφόσον τα δικαστήρια τις επικυρώσουν) και το "πάγωμα" χρηματοδοτήσεων/επιχορηγήσεων θα αποτελέσουν τροχοπέδη στην αγορά εργασίας, όπως και το κλίμα αβεβαιότητας και η "βουτιά" της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Από την άλλη, οι μεγάλες φοροελαφρύνσεις που επίκεινται εντός του έτους -ορισμένες εξ αυτών απλώς θα λάβουν παράταση, αλλά θα θεσπιστούν και νέες- θα ενισχύσουν τις καταναλωτικές δαπάνες και θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας.
Το κλίμα αβεβαιότητας επιβαρύνει ο αντίκτυπος από τους νέους δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα αλλά και οι απελάσεις μεταναστών. Οι επιπτώσεις των δασμών (συμπεριλαμβανομένων των αντιποίνων κατά των αμερικανικών εξαγωγών) και των απελάσεων θα είναι μάλλον στασιμοπληθωριστικές. Κλάδοι (και θέσεις εργασίας) που εξαρτώνται από εξαγωγές και εργαζόμενους μετανάστες θα νιώσουν κλυδωνισμούς. Οι φοροελαφρύνσεις αναμένεται να ενισχύσουν τον πληθωρισμό, αν και σε αντιστάθμισμα θα επιδράσουν θετικά στις καταναλωτικές δαπάνες και στις θέσεις εργασίας.
Στην πραγματικότητα, δεν γνωρίζουμε πόσο θα αυξηθούν οι δασμοί και πόσο εκτεταμένες θα είναι οι απελάσεις - ούτε πόσο θα διαρκέσουν. Η εφαρμογή νέων δασμών από την κυβέρνηση Τραμπ είναι ασύμμετρη και κάθε φορά που διαφαίνονται οι αρνητικές επιπτώσεις τους αναστέλλεται η εφαρμογή τους. Είναι βραχυπρόθεσμα διαπραγματευτικά χαρτιά, προκειμένου να πιέσουν άλλα κράτη να μειώσουν τους δασμούς τους στα αμερικανικά προϊόντα (ή να προστατεύσουν τα σύνορα) και να υπογράψουν νέες εμπορικές συμφωνίες, ή μήπως ο Τραμπ επιδιώκει να έχουν μόνιμη ισχύ; Όταν το κόστος και οι οικονομικές διαταραχές από τις απελάσεις μεταναστών γίνουν εμφανείς, θα συνεχίσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ να τις διατάσσει;
Και αν φανεί ότι ο πληθωρισμός αυξάνεται σταθερά, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να διατηρήσει τα επιτόκια σε υψηλά επίπεδα - αν και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα κινηθούν λιγότερο επιθετικά αν υπάρχουν και άλλες ενδείξεις για αποδυνάμωση της οικονομικής δραστηριότητας. Τα υψηλότερα επιτόκια θα επιβαρύνουν τις επενδύσεις και θα αυξήσουν τους τόκους για το ομοσπονδιακό χρέος, το οποίο θα διογκωθεί.
Βλέποντας το μέλλον, το μόνο που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι ότι υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα για το μέλλον της αγοράς εργασίας και της οικονομίας - και όχι μόνο για το 2025. Τα στοιχεία για την απασχόληση που θα ανακοινωθούν τους επόμενους μήνες, καθώς και άλλοι δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, θα ρίξουν περισσότερο φως στο πού ακριβώς κατευθύνεται η αμερικανική οικονομία.
Απόδοση - επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
