Της Emily Baker-White
Το FBI και το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης (DOJ) ερευνούν τα γεγονότα που οδήγησαν την ByteDance, την κινεζική μητρική εταιρεία του TikTok, να χρησιμοποιήσει την εφαρμογή για την παρακολούθηση Αμερικανών δημοσιογράφων, συμπεριλαμβανομένης της γράφουσας, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν τις ενέργειες του υπουργείου.
Σύμφωνα με πηγή που είναι έχει γνώση του θέματος, το Ποινικό Τμήμα του DOJ και το Τμήμα Απάτης, σε συνεργασία με το Γραφείο του Εισαγγελέα της Ανατολικής Περιφέρειας της Βιρτζίνια, έχει κλητεύσει πληροφορίες από την ByteDance σχετικά με τις προσπάθειες των υπαλλήλων της να αποκτήσουν πρόσβαση στα γεωγραφικά στοιχεία Αμερικανών δημοσιογράφων ή άλλα ιδιωτικά δεδομένα των χρηστών με τη χρήση της εφαρμογής TikTok.
Σύμφωνα με δύο πηγές το FBI διεξάγει συνεντεύξεις σχετικά με την παρακολούθηση. Η χρήση της εφαρμογής από την ByteDance για την παρακολούθηση Αμερικανών πολιτών αναφέρθηκε για πρώτη φορά από το Forbes τον Οκτώβριο και επιβεβαιώθηκε από εσωτερική έρευνα της εταιρείας τον Δεκέμβριο.
"Καταδικάσαμε έντονα τις ενέργειες των ατόμων που βρέθηκαν να εμπλέκονται και δεν απασχολούνται πλέον στην ByteDance. Η εσωτερική μας έρευνα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και θα συνεργαστούμε με οποιαδήποτε επίσημη έρευνα, όταν γίνει", δήλωσε η εκπρόσωπος της ByteDance, Jennifer Banks. Η TikTok δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.
Το Γραφείο του Εισαγγελέα των ΗΠΑ για την Ανατολική Περιφέρεια της Βιρτζίνια και το Υπουργείο Δικαιοσύνης δεν απάντησαν αμέσως σε αιτήματα για σχολιασμό. Το FBI αρνήθηκε να σχολιάσει.
Αυτή είναι η πρώτη αναφορά ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ερευνά τις πρακτικές παρακολούθησης της ByteDance. Δεν είναι σαφές αν η κλήτευση του DOJ συνδέεται με τις συνεντεύξεις του FBI.
Τόσο το Υπουργείο Δικαιοσύνης όσο και το FBI αποτελούν μέρος της διυπηρεσιακής επιτροπής για τις ξένες επενδύσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες (CFIUS), η οποία απαίτησε αυτή την εβδομάδα από την ByteDance να αποεπενδύσει από την TikTok ή να βρεθεί αντιμέτωπη με μια εθνική απαγόρευση κυκλοφορίας της εφαρμογής.
Τα τελευταία χρόνια, η CFIUS έχει προσπαθήσει να διαπραγματευτεί μια σύμβαση εθνικής ασφάλειας με το TikTok, η οποία αποσκοπεί στην άμβλυνση των ανησυχιών ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από την κινεζική κυβέρνηση για να αποκτήσει πρόσβαση σε πολύτιμες ιδιωτικές πληροφορίες Αμερικανών πολιτών ή να χειραγωγήσει τον αμερικανικό δημόσιο διάλογο. (Σημείωση: Παλαιότερα κατείχα θέσεις χάραξης πολιτικής στο Facebook και στο Spotify).
Η απαίτηση για την αποχώρησή της σηματοδοτεί μια δραματική ήττα για την TikTok, η οποία υποσχέθηκε να δαπανήσει 1,5 δισ. δολάρια για μια σειρά σχεδίων "απομόνωσης δεδομένων", γνωστά ως Project Texas, τα οποία ήλπιζε ότι θα επέτρεπαν στην ByteDance να συνεχίσει να κατέχει την TikTok. Βάσει του Project Texas, η TikTok θα στέγαζε τα δεδομένα των Αμερικανών χρηστών σε εγχώριους διακομιστές που θα διαχειρίζεται μια ομάδα με έδρα τις ΗΠΑ, η οποία θα υπόκειται σε κυβερνητική εποπτεία. Ωστόσο, η επιβεβαίωση της ByteDance ότι παρακολουθούσε δημοσιογράφους φάνηκε να έρχεται σε αντίθεση με τις υποσχέσεις που είχε δώσει στην κυβέρνηση των ΗΠΑ στο πλαίσιο της πρότασης.
Το αίτημα έρχεται επίσης εν μέσω αυξημένης ανησυχίας για το TikTok στο Καπιτώλιο. Τον Δεκέμβριο, ένας διακομματικός συνασπισμός άρχισε να πιέζει για την πλήρη απαγόρευση της εφαρμογής και οι βουλευτές εξέφρασαν την οργή τους για την παρακολούθηση των δημοσιογράφων.
Τότε, ο βουλευτής Raja Krishnamoorthi (Ιλλινόις) δήλωσε στο Forbes ότι υπήρχε "γνήσια διακομματική ανησυχία" για το TikTok, προσθέτοντας ότι "η λέξη ανησυχία μπορεί να αποτελεί υποεκτίμηση". Την περασμένη εβδομάδα, μια ομάδα 12 ακόμη γερουσιαστών εισήγαγε νομοσχέδιο που θα διευκόλυνε τον Πρόεδρο Μπάιντεν να θεσπίσει μια απαγόρευση που θα αφορούσε όλη τη χώρα. Ο Λευκός Οίκος υποστήριξε το νομοσχέδιο, ζητώντας από το Κογκρέσο να "ενεργήσει γρήγορα" για την ψήφισή του.
Η TikTok έχει δηλώσει ότι ούτε η αποεπένδυση, ούτε η απαγόρευση θα αντιμετώπιζαν τις ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια που εγείρουν οι σκεπτικιστές στην Ουάσινγκτον. Αντ' αυτού, προέτρεψε την CFIUS να δεχτεί μια πρόταση βασισμένη στο Project Texas, που θα επέτρεπε στην ByteDance να συνεχίσει να κατέχει την TikTok. Αλλά η απαίτηση της CFIUS για αποεπένδυση από την Tiktok φαίνεται να υποδηλώνει ότι η πρόταση απέτυχε να πείσει την κυβέρνηση.
Η TikTok άρχισε να εργάζεται πάνω στο Project Texas το 2021, ως απάντηση στις ανησυχίες που διατυπώθηκαν για πρώτη φορά επί κυβέρνησης Trump. Το έργο κρατήθηκε μυστικό μέχρι τη στιγμή που το BuzzFeed News αποκάλυψε την ύπαρξή του στις αρχές του 2022 και έγινε αντικείμενο ρυθμιστικής έρευνας, αφού το ίδιο μέσο έλαβε μια ηχογραφημένη διαρροή, η οποία αποδείκνυε ότι υπάλληλοι της ByteDance στην Κίνα είχαν πρόσβαση στα δεδομένα χρηστών της TikTok στις ΗΠΑ.
Οι αναφορές τόσο του BuzzFeed News όσο και του Forbes έδειξαν ότι υπήρξε ελάχιστος ή και πιθανώς μηδενικός διαχωρισμός μεταξύ της TikTok και της ByteDance. Μια έκθεση του Σεπτεμβρίου 2022 από το Forbes αποκάλυψε ότι ηγετικά στελέχη της TikTok αναμενόταν συχνά να ακολουθούν οδηγίες από στελέχη της ByteDance.
Τον Ιούλιο του 2022, το BuzzFeed News ανέφερε επίσης ότι η ByteDance προωθούσε μηνύματα υπέρ της Κίνας στους χρήστες μιας άλλης (πλέον καταργημένης) εφαρμογής στις ΗΠΑ. Τον Δεκέμβριο του 2022 το Forbes διαπίστωσε ότι τα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης είχαν χρησιμοποιήσει λογαριασμούς TikTok (οι οποίοι εκείνη την εποχή δεν περιείχαν ετικέτες που να αποκαλύπτουν ότι ήταν υπό τη διαχείριση από τα εν λόγω μέσα) για να επιτεθούν σε ορισμένους πολιτικούς πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές. Την ίδια εβδομάδα, ο διευθυντής του FBI Christopher Wray εξέφρασε την ανησυχία του ότι η κινεζική κυβέρνηση μπορεί να χρησιμοποιεί το TikTok για επιχειρήσεις επιρροής.
Τον Νοέμβριο, το Forbes αποκάλυψε μια εσωτερική αξιολόγηση κινδύνου απάτης της ByteDance από το 2021, η οποία προειδοποιούσε: "Εάν η ByteDance δεν πραγματοποιήσει ουσιαστικές, διαρκείς και γρήγορες επενδύσεις στα προγράμματα καταπολέμησης της απάτης η εταιρεία θα μπορούσε να υποστεί τεράστια πρόστιμα και να χάσει τη δυνατότητα να λειτουργεί στις Ηνωμένες Πολιτείες". Η αξιολόγηση προειδοποιούσε επίσης για "ποινικές διώξεις στελεχών και διευθυντών της ByteDance (ακόμη και αν δεν συμμετείχαν ενεργά σε παραπτώματα)".
