Της Kerry A. Dolan
Πριν από εξήμισι χρόνια, ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος του Facebook Μαρκ Ζούκερμπεργκ και η σύζυγός του, δρ Πρισίλα Τσαν, ανακοίνωσαν τη διάθεση ενός ποσού 3 δισ. δολαρίων για βασική επιστημονική έρευνα σε βάθος δεκαετίας, συμπεριλαμβανομένων 600 εκατ. δολαρίων για τη δημιουργία ενός κέντρου βιοϊατρικής έρευνας στο Σαν Φρανσίσκο σε συνεργασία με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ και το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Στα τέλη του 2021 υποσχέθηκαν τη διάθεση επιπλέον άλλα 3,4 δισ. δολάρια για επιστημονική έρευνα.
Τώρα, το ζεύγος ανακοινώνει το νέο του "βιολογικό κόμβο" στο Σικάγο, που θα χρηματοδοτηθεί με 250 εκατ. δολάρια σε μια δεκαετία από τα 6,4 δισ. δολάρια από το Chan Zuckerberg Initiative. Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Northwestern, το Πανεπιστήμιο του Σικάγο και το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στην Urbana-Champaign, το Chicago Biohub θα εργαστεί για την καλύτερη κατανόηση της λειτουργίας των ανθρώπινων ιστών, χρησιμοποιώντας μικροσκοπικούς αισθητήρες που θα αναπτύξει.
Σε μια αποκλειστική συνέντευξη που πραγματοποιήθηκε μόλις λίγες εβδομάδες πριν από την ημερομηνία γέννησης του τρίτου παιδιού του ζευγαριού, ο Ζούκερμπεργκ και η Τσαν, ηλικίας 38 ετών αμφότεροι, μίλησαν στο Forbes για να συζητήσουν για το νέο Biohub και για το πώς η υποστήριξή τους στην επιστημονική έρευνα διαφέρει από το παραδοσιακό μοντέλο. Μίλησαν επίσης για τους πολύ υψηλούς στόχους τους σχετικά με τη θεραπεία ή τη διαχείριση όλων των ασθενειών.
"Αν μελετήσετε την ιστορία της επιστήμης, των περισσότερων μεγάλων επιτευγμάτων, προηγούνται νέα μέσα για την παρατήρηση των πραγμάτων" - Μαρκ Ζούκερμπεργκ
Μεγάλο μέρος των επιστημονικών τους δωρεών βασίζεται στην ιδέα ότι τα καλύτερα εργαλεία, σε συνδυασμό με μια βαθύτερη κατανόηση της ανθρώπινης βιολογίας, μπορούν να βοηθήσουν στην ταχύτερη εξεύρεση θεραπειών για ασθένειες, τη διαχείρισή τους ή την πρόληψή τους συνολικά. "Αν μελετήσετε την ιστορία της επιστήμης, των περισσότερων μεγάλων επιτευγμάτων, προηγούνται νέα εργαλεία παρατήρησης των πραγμάτων, όχι μόνο στη βιολογία αλλά [επίσης] με τηλεσκόπια και supercolliders", εξηγεί ο Ζούκερμπεργκ.
Η Τσαν και ο Ζούκερμπεργκ συνέλαβαν αρχικά την ιδέα των biohubs ως έναν τρόπο να ξεκινήσουν την ανάπτυξη τέτοιων εργαλείων και ανακαλύψεων. Σε αντίθεση με τα τυπικά ακαδημαϊκά ερευνητικά εργαστήρια που υποστηρίζονται από επιχορηγήσεις από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (ΝΙΗ), τα biohubs τους θα συνεργάζονταν με πανεπιστήμια για να αναλάβουν μεγάλα ζητήματα που δεν θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μόνα τους, θα συνεργάζονται σε διάφορους επιστημονικούς κλάδους και θα έχουν την υπόσχεση χρηματοδότησης τουλάχιστον για μια δεκαετία από το Chan Zuckerberg Initiative (CZI).
Μια ματιά στη μεγάλη επιστημονική πρόοδο που θέλει να φέρει το Chan Zuckerberg Initiative
Ο νέος βιολογικός κόμβος στο Σικάγο αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία του τον Απρίλιο, ενώ το ινστιτούτο απεικόνισης θα ανοίξει αργότερα φέτος.
Το πρώτο CZ Biohub, που ιδρύθηκε το 2016 και βρίσκεται απέναντι από την πανεπιστημιούπολη Mission Bay του Πανεπιστημίου του Σαν Φρανσίσκο, εργάζεται σε δύο ευρείς τομείς: τη δημιουργία συστημάτων που ανιχνεύουν και ανταποκρίνονται σε μολυσματικές ασθένειες και την περαιτέρω κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των υγιών και ασθενών ανθρώπινων κυττάρων. Έξι μήνες αφότου η πανδημία του Covid-19 έπληξε τις ΗΠΑ, το CZ Biohub και το Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο, δημοσίευσαν μια μελέτη με επικεφαλής τον συμπρόεδρο του Biohub Τζο ΝτεΡίσι, ειδικό στις μολυσματικές ασθένειες και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο, σχετικά με τις γρήγορο τεστ BinaxNow για τον κορονοϊό. Η έρευνα επιβεβαίωσε ότι οι εξετάσεις ήταν αξιόπιστες. Αυτή η μελέτη βοήθησε στην ευρύτερη υιοθέτηση των ταχέων δοκιμών στην Bay Area και την Καλιφόρνια, λέει ο ΝτεΡίσι.
Τώρα, τα μέλη της ομάδας του εργάζονται πάνω σε έναν δυνητικά ταχύτερο, φθηνότερο και ακριβέστερο τρόπο διάγνωσης της ελονοσίας, μια ασθένεια που σκοτώνει περισσότερους από 600.000 ανθρώπους ετησίως (κυρίως παιδιά), χρησιμοποιώντας ένα μικροσκόπιο εξοπλισμένο με υπεριώδες φως και αλγόριθμους μηχανικής μάθησης που ανιχνεύουν την ελονοσία στο δείγμα αίματος ενός ασθενούς, εξηγεί ο Πολ Λέμπελ, μηχανικός του CZ Biohub που σχεδίασε και κατασκεύασε το μικροσκόπιο. Αρκετά από τα εξειδικευμένα μικροσκόπια αποτελούν επί του παρόντος βρίσκονται σε μια κλινική στην Ουγκάντα, την οποία διευθύνει μια ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο.
Για την καλύτερη κατανόηση του ρόλου των ανθρώπινων κυττάρων, οι ερευνητές του CZ San Francisco Biohub, με επικεφαλής τον Στέφεν Κουέικ, καθηγητή βιομηχανολογίας στο Stanford και επικεφαλής του επιστημονικού τμήματος του CZI, εντάχθηκαν σε μια ομάδα που συγκέντρωσε ένα πρώτο σχέδιο του άτλαντα ανθρώπινων κυττάρων, σχεδόν 500.000 κύτταρα από 24 ανθρώπινα όργανα.
Ο άτλαντας "μας λέει τι κάνουν όλα τα διαφορετικά κύτταρα στο σώμα σας όταν είστε υγιείς και μερικές φορές όταν είστε ασθενείς", εξηγεί η Chan. "Αυτό καθίσταται εφικτό μόνο όταν δημιουργήσεις μια μεγάλη κοινότητα, όταν καταβάλλεις συντονισμένες προσπάθειες για τη δημιουργία αυτού του ολοκληρωμένου πράγματος". Ο Κουέικ σημειώνει ότι κάθε μία από τις ερευνητικές εργασίες για τον άτλαντα ανθρώπινων κυττάρων έχει 160 συγγραφείς. Το CZI έχει παράσχει χρηματοδότηση για το έργο συνολικά.
Οι πρώτες επιτυχίες του biohub ενέπνευσαν την Τσαν και τον Ζούκερμπεργκ να επεκταθούν και να διπλασιάσουν τις φιλανθρωπικές τους δωρεές σε projects τεχνολογίας. Για τον σκοπό αυτό, τον Δεκέμβριο του 2021, το CZI ανακοίνωσε ότι η Τσαν και ο Ζούκερμπεργκ θα επενδύσουν έως και 3,4 δισ. δολάρια σε διάστημα 10-15 ετών. Από το ποσό αυτό, 1 δισ. δολάρια θα διατεθούν στο Chan-Zuckerberg Biohub Network. "Ξέραμε ότι θέλαμε να κάνουμε περισσότερα από αυτά", λέει η Τσαν. "Το ερώτημα ήταν πού και τι". Για το δεύτερο biohub, υποβλήθηκαν 58 προτάσεις (συνεργασίες μεταξύ πανεπιστημίων) από όλες τις ΗΠΑ, και με τη βοήθεια μιας επιτροπής, η Τσαν και ο Ζούκερμπεργκ κατέληξαν 8 προτάσεις οι οποίες, λέει η Τσαν, είχαν "κάτι που θα μας ενθουσίαζε να χρηματοδοτήσουμε και να συμμετέχουμε". Η απόφαση για την επιλογή του Σικάγο βασίστηκε στη δύναμη της πρότασής του και στο γεγονός ότι αυτά τα πανεπιστήμια είχαν δείξει προηγουμένως μια εξαιρετική δυνατότητα συνεργασίας, λένε η Τσαν και ο Ζούκερμπεργκ.
Για να ηγηθούν του Chicago Biohub, η Τσαν και ο Ζούκερμπεργκ επέλεξαν τη Σάνα Ο. Κέλεϊ, καθηγήτρια χημείας και βιοϊατρικής μηχανικής στο Northwestern, η οποία έχει επικεντρωθεί στους αισθητήρες και την τεχνολογία αισθητήρων και έχει ιδρύσει τέσσερις εταιρείες που βασίζονται σε τεχνολογίες που έχουν προκύψει από την έρευνά της (μία από αυτές, η Geneohm Sciences, εξαγοράστηκε από την εταιρεία ιατρικής τεχνολογίας Becton Dickinson το 2006 έναντι 230 εκατ. δολαρίων). Η εμπειρογνωμοσύνη της στους αισθητήρες συνδέεται με το πρωτοποριακό έργο που στοχεύει να αντιμετωπίσει το Chicago Biohub.
"Η ιδέα είναι να πάρουμε ανθρώπινους ιστούς και να ενσωματώσουμε χιλιάδες αισθητήρες σε αυτούς, για να κάνουμε ένα εντελώς νέο είδος μέτρησης", λέει η Κέλει μέσω Zoom από το Σικάγο. Στα πειράματα θα χρησιμοποιηθούν μικρά δείγματα ανθρώπινων ιστών που θα συλλεχθούν με τη συγκατάθεση κατά τη διάρκεια χειρουργικών επεμβάσεων. Στη συνέχεια, λέει η Κέλεϊ, θα "παρακολουθούν τι συμβαίνει με τα κύτταρα και τους ιστούς, θα τα παρακολουθούν να επικοινωνούν μεταξύ τους για να καταλάβουν τι συμβαίνει όταν ένας ιστός από φυσιολογικός γίνεται φλεγμονώδης, με στόχο να κατανοήσουν πώς λειτουργεί η φλεγμονή και πώς οδηγεί σε ασθένειες". Περισσότερο από το 50% των θανάτων αποδίδεται σε ασθένειες με κάποια μορφή φλεγμονής, επισημαίνει. Τα πρώτα πειράματα θα ξεκινήσουν με δερματικό ιστό.
"Αυτή είναι η ευκαιρία να ασκήσουμε την επιστήμη μας με τον τρόπο που πάντα θέλαμε να την κάνουμε, χωρίς περιορισμούς και με τη άφθονη δημιουργικότητα" - Σάνα Ο. Κέλεϊ
Τα τρία πανεπιστήμια συνεισφέρουν το καθένα με έναν τομέα τεχνογνωσίας στο Biohub, λέει η Κέλεϊ: Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ιλινόις στην Urbana-Champaign έχουν αναπτύξει συστήματα μικροκατασκευών και την ικανότητα κατασκευής μικροσκοπικών συσκευών, που θα χρειαστούν για την κατασκευή των εξαιρετικά μικροσκοπικών αισθητήρων.
"Είναι δύσκολο να εξηγήσω πόσο ενθουσιασμένοι είναι οι άνθρωποι εδώ - ότι θα έχουμε ένα Biohub, ότι θα έχουμε την ευκαιρία να εργαστούμε πάνω σε αυτά τα πραγματικά σημαντικά προβλήματα", τονίζει η Κέλεϊ. "Αυτή είναι η ευκαιρία της ζωής μας. Αυτή είναι η ευκαιρία να ασκήσουμε την επιστήμη με τον τρόπο που πάντα θέλαμε να κάνουμε, χωρίς περιορισμούς και με τη δημιουργικότητα να μπορεί να ρέει".
Μερικοί από τους τυπικούς περιορισμούς στην έρευνα είναι ο χρόνος και η προσπάθεια που απαιτείται για την υποβολή αίτησης χρηματοδότησης. Και μερικές από τις σημαντικές εργασίες που θα αναλάβει το Chicago Biohub μπορεί να μην έχουν λάβει χρήματα από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας. "Για να λάβετε χρηματοδότηση από το NIH πρέπει να έχετε πολλά προκαταρκτικά δεδομένα - και πρέπει να έχετε μια ιδέα με την οποία όλοι συμφωνούν", λέει η Κέλεϊ. "Αυτό δεν συμβαίνει πολύ συχνά, ειδικά με παράξενες και αντισυμβατικές ιδέες που έχουν τη δυνατότητα να φέρνουν αλλαγές".
Η Τσαν, η οποία φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Σαν Φρανσίσκο και εργάστηκε ως παιδίατρος προτού συνιδρύσει και γίνει συν-διευθύνουσα σύμβουλος του του Chan Zuckerberg Initiative, εξηγεί ότι η επιστημονική τους φιλανθρωπία είναι μικρή σχετικά. "Η χρηματοδότηση της επιστημονικής έρευνας είναι ένας τεράστιος τομέας και τα NIH είναι ο μεγαλύτερος παίκτης -χρηματοδοτεί με δισεκατομμύρια επι δισεκατομμυρίων δολαρίων κάθε χρόνο. Εμείς θα είμαστε πάντα μικροσκοπικοί", λέει. "Σε όλη μας τη φιλανθρωπική πορεία πρέπει να αναζητήσουμε τη θέση που ταιριάζει σε αυτό που προσφέρουμε".
Το ισχυρό ζευγάρι ανακοίνωσε για πρώτη φορά το 2016 τα σχέδιά του να θεραπεύσει, να διαχειριστεί και να προλαμβάνει όλες τις ασθένειες μέχρι το τέλος του αιώνα. Οι στόχοι τους δεν έχουν αλλάξει από τότε, αλλά τα μηνύματά τους είναι ίσως πιο συγκρατημένα. "Κυρίως, πιστεύουμε ότι είναι εφικτό, και γενικά πιστεύω ότι είναι καλό να στοχεύουμε σε φιλόδοξα πράγματα", λέει ο Ζούκερμπεργκ σχετικά με το γιατί επέλεξαν αυτόν τον στόχο. Αλλά στη συνέχεια εξηγεί γρήγορα: "Για να είμαι σαφής, δεν πιστεύουμε ότι θα το κάνουμε αυτό. Ο στόχος είναι να δημιουργήσουμε εργαλεία ώστε με αυτόν τον τρόπο να επιταχυνθεί η πρόοδος σε ολόκληρο τον τομέα". Αυτό εξακολουθεί να είναι μια μεγάλη αποστολή.
"Σε όλη μας τη φιλανθρωπία πρέπει να αναζητήσουμε τη θέση που ταιριάζει με αυτό που προσφέρουμε" - Πρισίλα Τσαν
Τα "βιοκέντρα" αποτελούν μόνο ένα μέρος της επιστημονικής δραστηριότητας του CZI. Τον περασμένο Σεπτέμβριο η Τσαν και ο Ζούκερμπεργκ σηματοδότησαν την έναρξη λειτουργίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ του Ινστιτούτου Kempner για τη Μελέτη της Φυσικής και Τεχνητής Νοημοσύνης, το οποίο πήρε το όνομά του από τη μητέρα του Ζούκερμπεργκ, Κάρεν Κέμπνερ Ζούκερμπεργκ και υποστηρίχθηκε με την υπόσχεση δωρεάς ενός ποσού 500 εκατ. δολαρίων για τη λειτουργία του σε διάστημα 10-15 ετών.
Αργότερα φέτος, το ζεύγος θα ανοίξει το Chan Zuckerberg Institute for Advanced Biological Imaging στο Redwood City της Καλιφόρνια και έχει διαθέσει από 600 έως 900 εκατ. δολάρια για την υποστήριξη του εν λόγω ινστιτούτου σε βάθος δεκαετίας. Κατά πάσα πιθανότητα, θα υπάρξουν και άλλα biohubs. Ο Κουέικ, ο καθηγητής του Στάνφορντ που είναι επικεφαλής του επιτημονικού τμήματος του CZI, έχει αναλάβει ως μέρος της εργασίας του να δρομολογήσει νέα biohubs, όμως αρνήθηκε να πει πόσα ακόμη σχεδιάζονται.
Η επιστημονική έρευνα είναι επίσης μόνο ένα μέρος των κονδυλίων που χρηματοδοτεί το CZI, αν και είναι το μεγαλύτερο κομμάτι, από άποψη χρημάτων και ανθρώπων. Οι άλλοι τομείς είναι η εκπαίδευση και η υποστήριξη των κοινοτήτων στην περιοχή Bay Area με προγράμματα που αφορούν την οικονομική προσιτή στέγαση και την έλλειψη στέγης.
Τον Δεκέμβριο του 2015, με αφορμή τη γέννηση του πρώτου τους παιδιού, η Τσαν και ο Ζούκερμπεργκ δεσμεύτηκαν να κατευθύνουν το 99% των μετοχών του Facebook (που τώρα ονομάζεται Meta Platforms) κατά τη διάρκεια της ζωής τους στην "προώθηση της αποστολής της προώθησης του ανθρώπινου δυναμικού και της ισότητας μέσω της δημόσιας φιλανθρωπίας και άλλων δραστηριοτήτων για το δημόσιο καλό". Εκείνη την εποχή, αυτή ήταν μια υπόσχεση ύψους 45 δισ. δολαρίων. Η μετοχή της Meta αξίζει τώρα 65% από τότε, καθιστώντας την υπόσχεσή τους αξίας περίπου 74 δισ. δολαρίων, 3,9 δισεκατομμύρια δολάρια από τα οποία έχουν ήδη διατεθεί, τόσο μέσω του CZI όσο και μέσω των αμοιβαίων κεφαλαίων που προτείνουν οι δωρητές. (Το CZI έχει συσταθεί ως εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, το οποίο παρέχει λιγότερη διαφάνεια από ένα τυπικό ιδιωτικό φιλανθρωπικό ίδρυμα).
Πώς ο Ζούκερμπεργκ και η Τσαν χωράνε τη δουλειά του συν-διευθύνοντος συμβούλου του CZI στο πρόγραμμά τους; Αυτή είναι η εργασία πλήρους απασχόλησης της Chan -αν και εξακολουθεί να διατηρεί τα διαπιστευτήριά της ως παιδίατρος και μερικές φορές εργάζεται εθελοντικά με αυτή την ιδιότητα. Στόχος της, λέει, είναι να εξετάσει "πώς κάνουμε αυτό που κάνουμε καλύτερα, όσον αφορά τις δεξιότητές μας. Και πώς μπορούμε να επαναλαμβάνουμε συνεχώς και να γινόμαστε καλύτεροι στην επίλυση των προβλημάτων στα οποία εργαζόμαστε. Ήταν φοβερό", λέει ο Ζούκερμπεργκ, ο οποίος έχει ήδη λενα γεμάτο πρόγραμμα ως διευθύνων σύμβουλος της Meta Platforms, η οποία ήρθε αντιμέτωπη με μείωση των διαφημιστικών εσόδων και απέλυσε 11.000 υπαλλήλους στα τέλη του περασμένου έτους: "Ξοδεύω πολύ χρόνο σε αυτό, αλλά είναι μάλλον στο επίπεδο οποιουδήποτε άλλου από τους μεγάλους οργανισμούς που επιβλέπω. Έτσι, μπορεί να ξοδεύω τόσο χρόνο σε αυτό όσο ξοδεύω στο WhatsApp ή στο Instagram".
Όσο συναρπαστικές και αν είναι όλες οι επιστημονικές ανακαλύψεις, ένα πράγμα που δεν έχουν αναφέρει η Τσαν και ο Ζούκερμπεργκ στο όραμά τους να θεραπεύσουν ή να διαχειριστούν όλες τις ασθένειες είναι η πολυπλοκότητα της παροχής των θεραπειών που θα ανακαλυφθούν. Η πανδημία του Covid-19 ανέδειξε τα κενά στην υγειονομική περίθαλψη και το σύστημα δημόσιας υγείας στις ΗΠΑ και αλλού. "Οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν ότι το δύσκολο κομμάτι είναι το κομμάτι της βασικής επιστήμης. Δυστυχώς, δεν υπάρχει εκτίμηση για το τι πρέπει να συμβεί στη συνέχεια", λέει η δρ Γουάφα Ελ-Σαντρ, καθηγήτρια επιδημιολογίας και ιατρικής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας Mailman του Πανεπιστημίου Columbia. "Είτε πρόκειται για μια τεχνολογία είτε για μια εξέταση είτε για ένα φάρμακο, πρέπει να κατανοήσουμε ποιος το θέλει, πώς μπορεί να το αποκτήσει, πώς μπορεί να το αντέξει οικονομικά, πώς μπορεί να το εμπιστευτεί. Υπάρχουν τόσα πολλά διαφορετικά βήματα".
Ο δρ Γκάρι Ντεζίρ, γιατρός-επιστήμονας και πρόεδρος εσωτερικής παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Γέιλ, επισημαίνει τον περιορισμένο ρόλο που διαδραματίζουν οι ιατρικές θεραπείες στην έκβαση σημαντικών ασθενειών όπως ο διαβήτης, η υπέρταση και οι καρδιοπάθειες, συνήθως μόλις 20%, σύμφωνα με τους ειδικούς της δημόσιας υγείας. "Η άσκηση και η καλή διατροφή και η αποφυγή πραγμάτων που είναι επιζήμια για την υγεία σας - αυτά τα τρία πράγματα καθορίζουν τα κύρια αποτελέσματα των χρόνιων ασθενειών. Ο αντίκτυπος της ιατρικής είναι στην πραγματικότητα αρκετά περιορισμένος", λέει ο Ντεζίρ. Επισημαίνει επίσης ότι διαφορετικοί άνθρωποι ανταποκρίνονται διαφορετικά στις ίδιες ιατρικές θεραπείες. "Έχει να κάνει με το εισόδημα, την εκπαίδευση, το περιβάλλον όπου ζεις, αν υπάρχουν υψηλά επίπεδα καυσαερίου στην ατμόσφαιρα ή όχι", εξηγεί. "Θα σημειώνατε μεγάλη πρόοδο (στη μείωση των ασθενειών) με την εξάλειψη της φτώχειας και τη σίτιση των ανθρώπων".
Ο Τζεφ ΜακΓκρέγκορ, εκπρόσωπος του CZI, εξηγεί ότι η αποστολή των επιστημονικών προσπαθειών του CZI είναι να υποστηρίξει την επιστήμη και την τεχνολογία που θα καθιστούσε δυνατή τη θεραπεία, την πρόληψη ή τη διαχείριση όλων των ασθενειών, αλλά συχνά η αποστολή του συνοψίζεται μόνο στο τελευταίο μέρος. "Δεν είμαστε απαραίτητα ειδικοί στην παγκόσμια υγεία", λέει ο ΜακΓκρέγκορ. "Η εστίασή μας στο ευρύτερο οικοσύστημα είναι στη βασική επιστήμη και τεχνολογία".