"Είτε μιλάμε για τον ψηφιακό και οργανωτικό μετασχηματισμό, είτε για τον μετασχηματισμό του ανθρώπινου κεφαλαίου και την πράσινη μετάβαση ή τη βιώσιμη ανάπτυξη, κατανοούμε ότι αυτή η ανάγκη για επανασχεδιασμό, αλλαγή και ανάπτυξη με ένα διαφορετικό πρότυπο, είναι παντού" αναφέρει ο Γιώργος Παπαδημητρίου, Διευθύνων Σύμβουλος EY Ελλάδος. Ο ίδιος συμπληρώνει ότι οι επιχειρήσεις που μετασχηματίζονται επιτυχημένα και δημιουργούν προστιθέμενη αξία – όχι μόνο οικονομική, αλλά κοινωνική και περιβαλλοντική – είναι εκείνες που επικεντρώνουν τον μετασχηματισμό τους στο τρίπτυχο "άνθρωπος-τεχνολογία-καινοτομία".
- Ποια είναι η πιο σημαντική πρόκληση που καλείται να αντιμετωπίσει η ελληνική επιχειρηματικότητα το επόμενο διάστημα;
Σε ένα περιβάλλον γεμάτο άμεσες και μακροπρόθεσμες προκλήσεις για τις επιχειρήσεις, είναι αρκετά δύσκολο να επικεντρωθεί κανείς σε μία μόνο. Όμως, θα ήθελα να αναφερθώ σε μία – όχι τόσο πρόκληση, θα έλεγα, όσο ανάγκη – που στην ΕΥ θεωρούμε ότι αποτελεί "ομπρέλα", που καλύπτει διάφορες άλλες, μικρότερες, αλλά εξίσου κρίσιμες προκλήσεις – τον μετασχηματισμό. Είτε μιλάμε για τον ψηφιακό και οργανωτικό μετασχηματισμό, είτε για τον μετασχηματισμό του ανθρώπινου κεφαλαίου και την πράσινη μετάβαση ή τη βιώσιμη ανάπτυξη, κατανοούμε ότι αυτή η ανάγκη για επανασχεδιασμό, αλλαγή και ανάπτυξη με ένα διαφορετικό πρότυπο, είναι παντού.
Η τεχνολογική πρόοδος των τελευταίων χρόνων, η κλιματική αλλαγή, οι γεωπολιτικές εξελίξεις, αλλά και η πρόσφατη εμπειρία της πανδημίας, έχουν αποδείξει ότι ο μετασχηματισμός, αποτελεί μία προτεραιότητα επιβίωσης για τις περισσότερες επιχειρήσεις. Αυτό, προφανώς, ισχύει και για τις ελληνικές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτου μεγέθους – δεν αφορά, όπως πολλές φορές λανθασμένα μπορεί να φανταζόμαστε, μόνο τις μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις, αλλά και τις μικρομεσαίες και τις πολύ μικρές, που αποτελούν, εξάλλου, και τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας μας, άρα ο μετασχηματισμός τους θα δημιουργήσει μία διαφορετική δυναμική για τη χώρα.
Από την εμπειρία μας, τόσο μέσα από το παγκόσμιο δίκτυο της EY, όσο και στην Ελλάδα, έχουμε δει ότι οι επιχειρήσεις που μετασχηματίζονται επιτυχημένα και δημιουργούν προστιθέμενη αξία – όχι μόνο οικονομική, αλλά κοινωνική και περιβαλλοντική – είναι εκείνες που επικεντρώνουν τον μετασχηματισμό τους στο τρίπτυχο "άνθρωπος-τεχνολογία-καινοτομία".
Μπορεί να βρισκόμαστε σε μία ιδιαιτέρως απαιτητική συγκυρία, όμως, οι ευκαιρίες για τη χρηματοδότηση της υλοποίησης μετασχηματιστικών σχεδίων, που προσφέρονται σήμερα, ειδικά και στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου "Ελλάδα 2.0" και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, θα δώσουν την ώθηση στις ελληνικές επιχειρήσεις να κάνουν το "επόμενο βήμα".
- Πώς εκπαιδεύεται, ενημερώνεται και ανταλλάσσει απόψεις και καλές πρακτικές ένας CEO σήμερα;
Σε ένα περιβάλλον που μεταβάλλεται με πρωτόγνωρους ρυθμούς, οφείλεις να ενημερώνεσαι και να κάνεις reskill και upskill τον εαυτό σου, διαρκώς. Αυτό, ισχύει για όλα τα στελέχη ενός οργανισμού και, πολύ περισσότερο, για έναν CEO. Στην ΕΥ Ελλάδος, έχουμε το προνόμιο να αποτελούμε μέρος ενός παγκόσμιου οργανισμού με πάνω από 300.000 ανθρώπους και παρουσία σε περισσότερες από 150 χώρες, συνεπώς, η ροή της ενημέρωσης είναι συνεχής. Δίνουμε, επίσης, μεγάλη έμφαση στην εκπαίδευση των ανθρώπων μας μέσα από εσωτερικά προγράμματα που είναι διαθέσιμα εντελώς δωρεάν για όλους. Και βέβαια, μαθαίνουμε διαρκώς μέσω της καθημερινής επαφής και συνεργασίας με τους πελάτες μας. Όμως, για εμένα προσωπικά, μία βασική πηγή ανταλλαγής απόψεων που με βοηθά πολύ, είναι οι συνεργάτες μου, και ιδιαίτερα τα νεότερα στελέχη, που έχουν μάθει να θέτουν καίρια ερωτήματα και να αμφισβητούν παραδοσιακές αντιλήψεις και πρακτικές, συνεισφέροντας νέες, "φρέσκιες" και καινοτόμες οπτικές.
- Ποιο μοντέλο εργασίας θεωρείτε ότι θα είναι στο εξής περισσότερο αποτελεσματικό για τη λειτουργία ενός οργανισμού, με δεδομένη τη δυνατότητα "επιστροφής στο γραφείο" μετά από μία μακρά περίοδο τηλεργασίας;
Παρότι στην ΕΥ εφαρμόζουμε, εδώ και χρόνια, ένα υβριδικό μοντέλο στη λογική του "work from anywhere”, δεν πιστεύω ότι υπάρχει ένα μοναδικό μοντέλο που να καλύπτει όλες τις επιχειρήσεις.Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, ένα υβριδικό μοντέλο που θα εξασφαλίζει τη μεγαλύτερη δυνατή ευελιξία στους εργαζόμενους ως προς τον τόπο και τον χρόνο εργασίας τους, είναι το πιο ιδανικό –όπως απέδειξε και η εμπειρία των τελευταίων τριών χρόνων. Η ευελιξία αυτή, είναι κάτι που το επιζητούν σήμερα οι εργαζόμενοι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, και έχει αποδειχθεί πλέον στην πράξη ότι ένα τέτοιο υβριδικό μοντέλο μπορεί να λειτουργήσει, με εξαιρετικά αποτελέσματα και για την επιχείρηση. Η ευελιξία μπορεί, επίσης, να συμβάλει σημαντικά στην προώθηση ίσων εργασιακών ευκαιριών, κάτι που αποτελεί επίσης βασικό ζητούμενο. Γενικότερα, οι επιχειρήσεις οφείλουν να θέσουν το well being των εργαζόμενων στο επίκεντρο της στρατηγικής τους για να μπορέσουν να προσελκύσουν, να διατηρήσουν και να αξιοποιήσουν το ανθρώπινο ταλέντο σήμερα.
- Ένα νέο στέλεχος που έχει τη φιλοδοξία να γίνει CEO, τι θα το συμβουλεύατε;
Θα σας μιλήσω με βάση την προσωπική μου εμπειρία. Είχα την τύχη να ενταχθώ, σε νεαρή ηλικία, σε ένα διεθνή οργανισμό, που με ενθάρρυνε να ασχοληθώ με διαφορετικά αντικείμενα, να παίρνω πρωτοβουλίες και να αναλάβω θέσεις ευθύνης από νωρίς, και ο οποίος λειτούργησε για μένα σαν ένα "σχολείο μετά το σχολείο". Με βοήθησε, επίσης, να εκτεθώ σε ένα διεθνές περιβάλλον και να δουλέψω με πολλές και διαφορετικές ομάδες. Συνεπώς, η συμβουλή μου θα ήταν κανείς να επιλέξει ένα περιβάλλον με αντίστοιχα χαρακτηριστικά, να δουλέψει σκληρά, να μάθει να θέτει τα σωστά ερωτήματα και να αμφισβητεί καθιερωμένες πρακτικές, και, ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή, να εμπλουτίζει διαρκώς τις γνώσεις και τις δεξιότητές του, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε soft skills, όπως η ομαδικότητα και η ενσυναίσθηση.
Αυτό, που νομίζω, πρέπει να αξιολογήσει ένα νέο στέλεχος, είναι ότι για να γίνεις επικεφαλής, πρέπει πρώτα να περάσεις επιτυχημένα από μια σειρά άλλους ρόλους, και ότι τα χαρακτηριστικά που θα σε κάνουν επιτυχημένο σε καθέναν από αυτούς, είναι τελείως διαφορετικά. Συνεπώς, είναι σημαντικό να σκέφτεσαι πώς μπορείς να συνεισφέρεις με επιτυχία σε κάθε ρόλο που αναλαμβάνεις και ποια είναι τα χαρακτηριστικά που πρέπει να εξελίξεις για να είσαι επιτυχημένος σε αυτό τον ρόλο. Στη συνέχεια, ακολουθεί ένα ταξίδι, το οποίο μπορεί να σε φτάσει, ή όχι, στη θέση του επικεφαλής. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ακόμα και αν δεν καταλήξεις εκεί, θα έχεις κερδίσει μια σημαντική πορεία ανάπτυξης και γνώσης.
- Ποιες ικανότητες και δεξιότητες εκτιμάτε ότι στο μέλλον θα απαιτηθούν να κατέχουν τα νέα και πολλά υποσχόμενα στελέχη;
Όλοι μιλούν σήμερα για το πόσο σημαντικές είναι οι ψηφιακές δεξιότητες, και πράγματι, στη σημερινή εποχή, ένα επαγγελματίας που δεν είναι ψηφιακά "εγγράμματος", και δεν επικαιροποιεί διαρκώς τις γνώσεις του, θα συναντήσει σοβαρά προβλήματα στην εξέλιξή του. Ωστόσο, εξίσου σημαντικές είναι οι αποκαλούμενες "ήπιες δεξιότητες", τα soft skills όπως προείπα, δηλαδή τα προσόντα εκείνα και τα στοιχεία του χαρακτήρα που συνδέονται με το πιο "ανθρώπινο" κομμάτι της εργασίας. Αυτά περιλαμβάνουν την ενσυναίσθηση, την κοινή λογική, την ομαδικότητα, την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, τη διαχείριση της πληροφορίας αλλά και τις επικοινωνιακές δεξιότητες. Το σημαντικότερο τελικά, όμως, είναι η διάθεση και δυνατότητα τα νέα στελέχη να εξελίσσονται και να μαθαίνουν διαρκώς νέα πράγματα, σε έναν κόσμο που αλλάζει πιο γρήγορα από παλιά!
- Η συμμόρφωση με τις αρχές του ESG αποτελούν βασική προϋπόθεση ώστε ένας οργανισμός να εξασφαλίσει ακόμα και χρηματοδότηση στο άμεσο μέλλον. Πόσο έχετε προετοιμαστεί στο πλαίσιο αυτό και πόσο έχει επηρεαστεί το μοντέλο διοίκησης του δικού σας οργανισμού;
Πολλές επιχειρήσεις κάνουν το λάθος να προσεγγίζουν το ESG ως ζήτημα κανονιστικής συμμόρφωσης, ενώ στην πραγματικότητα πρέπει να το βλέπουμε υπό το πρίσμα της διαχείρισης κινδύνων και της δημιουργία αξίας. Σε αυτή τη βάση, στην ΕΥ, έχουμε υιοθετήσει μια δομημένη προσέγγιση για να μπορούμε να ανταποκριθούμε στους σύνθετους, μακροπρόθεσμους κινδύνους που θα μπορούσαν να απειλήσουν τη στρατηγική μας και τους στόχους μας, αλλά και τις ευκαιρίες που αναδύονται. Προσπαθούμε, επίσης, να επικοινωνούμε κατάλληλα και με διαφάνεια στα ενδιαφερόμενα μέρη, τη σύνδεση των στρατηγικών μας στόχων με τις διαστάσεις του ESG και, σε αυτή την κατεύθυνση, τον Δεκέμβριο του 2022, δημοσιοποιήσαμε την πρώτη έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης της EY Ελλάδος. Την ίδια προσέγγιση συνιστούμε και στους πελάτες μας, για να μπορέσουν να αξιοποιήσουν τις μεγάλες ευκαιρίες που δημιουργεί το ESG. Σε αυτό το πλαίσιο, μάλιστα, πολύ σύντομα θα ανακοινώσουμε και τα αποτελέσματα της μελέτης μας, Sustainable Value Study Ελλάδα 2023, για τις επιδόσεις, τις πρωτοβουλίες και τα εμπόδια που συναντούν οι ελληνικές επιχειρήσεις στη διαδρομή αυτή προς τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Ο Γιώργος Παπαδημητρίου είναι μέλος του CEO Clubs Greece
