Το ισχυρότερο συναίσθημα που προκαλεί η θέση του/της CEO είναι αυτό της ευθύνης μιας και από αυτόν/αυτήν περιμένουν όλοι τη "λύση" στο πρόβλημα, αλλά και την έμπνευση και το όραμα για το μέλλον, αναφέρει ο Κωνσταντίνος Τσοβίλης εκ των ιδρυτών του ομίλου Goldair και CEO της Goldair Tourism. Σχετικά με τον κλάδο του τουρισμού εκτιμά ότι εάν και εφόσον το 2022 είναι το έτος εξόδου από την πανδημία θα υπάρξει δυναμική επάνοδός του.
- H φετινή τουριστική κίνηση έκανε την έκπληξη, ξεπερνώντας τις εκτιμήσεις. Πώς θα χαρακτηρίζατε τη μέχρι στιγμής πορεία του τουρισμού;
Η φετινή πορεία του τουρισμού ήταν αδιαμφισβήτητα θετική, δεδομένης μάλιστα της κατάστασης που επικρατεί λόγω της πανδημίας. Ιδίως από τα μέσα Ιουλίου μέχρι και τον Οκτώβριο η αύξηση τόσο στις αφίξεις όσο και στις πληρότητες των ξενοδοχειακών καταλυμάτων ήταν εντυπωσιακή αγγίζοντας μάλιστα τα επίπεδα του 2019, μια χρονιά-ρεκόρ για τον ελληνικό Τουρισμό. Επισήμως πάντως η εκτίμηση των φορέων του Ελληνικού Τουρισμού είναι πως το 2021 θα κλείσει περίπου έχοντας πιάσει το 50% της τουριστικής κίνησης του 2019. Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι η τάση είναι σίγουρα θετική όμως έχουμε πολύ δρόμο ακόμα να διανύσουμε ως κλάδος για να μπορέσουμε να πούμε με βεβαιότητα ότι έχουμε διαφύγει τον κίνδυνο και να καταστήσουμε τις τουριστικές επιχειρήσεις βιώσιμες στο μέλλον.
- Εκτιμάτε πως η επόμενη χρονιά θα είναι ακόμη καλύτερη; Και αν ναι, πού το αποδίδετε;
Η λογική απάντηση είναι πως ναι, εκτός απροόπτου. Εάν και εφόσον το 2022 είναι το έτος εξόδου από την πανδημία εκτιμώ ότι θα υπάρξει δυναμική επάνοδος του τουρισμού. Ο εγκλεισμός, ο περιορισμός των μετακινήσεων και η ψυχολογική καταπίεση που έχουν υποστεί οι άνθρωποι θα λειτουργήσουν ως ελατήριο που θα εκτοξεύσει τη ζήτηση τόσο των ταξιδιών αναψυχής όσο και των επαγγελματικών ταξιδιών και εκδηλώσεων (συνέδρια και εκθέσεις). Με την φετινή περίοδο να βαίνει προς το τέλος της γίνονται πλέον οι σχεδιασμοί για την επόμενη χρονιά και οι πρόδρομοι δείκτες επιτρέπουν μια πιο αισιόδοξη εκτίμηση για την τουριστική ανάκαμψη.
- Με τον ψηφιακό κόσμο να κατακτά όλο και περισσότερο έδαφος οι τηλεδιασκέψεις και τα διαδικτυακά συνέδρια κέρδισαν "χώρο" έναντι των επαγγελματικών ταξιδιών. Εκτιμάτε πως αυτή η τάση θα αλλάξει; Πότε προβλέπετε ότι θα μπορέσει να επανέλθει ο κλάδος του επαγγελματικού ταξιδιού;
Τα Lockdowns δημιουργήσαν ένα τεράστιο κενό στην ομαλή λειτουργεία κάθε είδους επιχειρήσεων ανεξαρτήτως κλάδου μιας και η ανθρώπινη επαφή εκμηδενίστηκε ή περιορίστηκε σε σημαντικό βαθμό. Η τεχνολογία έδωσε κάποιες λύσεις ως προς αυτό, που όμως θεωρώ ότι είναι παροδικές. Ο λόγος είναι ότι για να υπάρξει πετυχημένη επιχειρηματική δραστηριότητα είναι αναγκαίο να υπάρχει ανθρώπινη επαφή και σύσφιξη των σχέσεων μέσω κοινωνικών δραστηριοτήτων. Δεν μπορεί αυτό να αντικατασταθεί από μια οθόνη και μια τηλεδιάσκεψη. Ο άνθρωπος είναι πάνω από όλα κοινωνικό ον και επιζητά την προσωπική επαφή σε όλες τις πτυχές της ζωής του, πόσο μάλλον στην επαγγελματική και επιχειρηματική του ζωή. Ένα ταξίδι, μια διαμονή σε ξενοδοχείο, ένα φαγητό σε εστιατόριο για να κλείσει μια επαγγελματική συμφωνία δεν αποτελεί μόνο "δουλειά" αλλά και μια ευχάριστη διαφυγή από την καθημερινή ρουτίνα. Έτσι, βλέπω τον επαγγελματικό τουρισμό να επανακάμπτει και να εξελίσσεται καθημερινά από τότε που άνοιξαν και πάλι οι χώρες με την άρση των lockdowns.
- Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την αγορά του επαγγελματικού τουρισμού για το υπόλοιπο του 2021, αλλά και για την επόμενη χρονιά;
Όπως είπα προηγουμένως, θεωρώ ότι εκτός απροόπτων συμβάντων θα εξελιχθεί θετικά. Η τάση δείχνει ότι μέχρι το τέλος του 2021 θα έχουμε φτάσει το 40%-50% της κίνησης του 2019. Αυτό θα συνεχιστεί μέχρι και τον Μάρτιο του 2022 από όπου και υστέρα θεωρώ ότι μπορούμε να μιλάμε και για αύξηση των επαγγελματικών ταξιδιών και εκδηλώσεων. Και μιας και θα μπαίνουμε στην άνοιξη, η επιδημία θα μπαίνει στην φάση της ύφεσης και λόγω καιρικών συνθήκων, ενώ ευελπιστώ ότι νέες θεραπείες θα δώσουν επιπλέον λύσεις στην αποσυμφόρηση των νοσοκομείων, μείωση της θνησιμότητας και κατά συνέπεια στο περαιτέρω άνοιγμα του επαγγελματικού τουρισμού.
- Τι συναισθήματα προκαλεί η ίδια η θέση του/της CEO και πώς τα διαχειρίζεστε;
Το ισχυρότερο συναίσθημα νομίζω ότι είναι αυτό της ευθύνης που έχει ένας CEO μιας και από αυτόν/αυτήν περιμένουν όλοι τη "λύση" στο πρόβλημα, αλλά και την έμπνευση και το όραμα για το μέλλον. Στη σταδιοδρομία μου προσπαθούσα και αντιμετώπιζα πάντα τις κρίσεις που κατά καιρούς εμφανιζόντουσαν μπροστά μου με θάρρος, τόλμη, αισιοδοξία και σύνεση στον βαθμό που μου επέτρεπαν οι δυνάμεις μου. Αυτή η κρίση με απογύμνωσε τελείως από κάθε όπλο, στρατηγική, διαδικασία, σχέδιο ή οτιδήποτε άλλο θα μπορούσα να έχω ως εργαλείο αντιμετώπισης μιας κρίσης. Η αγορά μας έκλεισε παγκοσμίως. Δεν υπήρχε τίποτε να κάνω, ή να πω. Το μόνο που μου απόμεινε ήταν η υπομονή και η ελπίδα. Το σχέδιο ήταν ότι δεν υπήρχε σχέδιο. Πρωτόγνωρα συναισθήματα μπήκαν στη ζωή μου, όπως αυτό του φόβου, της αγωνίας και της απόγνωσης για το μέλλον της δουλειάς μου, των συνεργατών μου, του κλάδου, του κόσμου όλου. Πάρα ταύτα έπρεπε να εμφανιζόμουν καθησυχαστικός και αισιόδοξος απέναντι στους συνεργάτες μου. Να προσπαθώ να εμπνεύσω σιγουριά και αισιοδοξία τη στιγμή που κουβάλαγα την αγωνία και την έγνοια όλων αυτών των ανθρώπων στους ώμους μου. Ομολογώ πως εάν δεν υπήρχε η στήριξη του κράτους όλο αυτό το διάστημα δεν θα υπήρχαμε ως κλάδος. Το καινούργιο συναίσθημα που μπήκε πλέον στην καθημερινότητά μου είναι το να αισθάνομαι ότι έχω τον έλεγχο πάνω στη δουλειά μου (και στη ζωή μου) έχοντας βαθιά επίγνωση ότι τελικά δεν ελέγχω απολύτως τίποτα. Όσο και αν ακούγεται περίεργο αυτό θα μπορούσα να το ονομάσω αίσθημα ελευθέριας.
- Ποιο μοντέλο εργασίας θεωρείτε ότι θα είναι στο εξής περισσότερο αποτελεσματικό για τη λειτουργία ενός οργανισμού με δεδομένη τη δυνατότητα "επιστροφής στο γραφείο" μετά από μία μακρά περίοδο τηλεργασίας;
Θεωρώ πως πλέον η εργασία μπορεί να αποκτήσει ένα υβριδικό χαρακτήρα, δηλαδή οι εργαζόμενοι να μπορούν ενδεχομένως να δουλεύουν κάποιες μέρες τον μήνα και από το σπίτι. Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει και τις προϋποθέσεις να χαμηλώσουν και κάποια από τα κόστη μιας εταιρείας, όπως πχ τα ενοίκια, εάν πλέον χρειάζεται μικρότερος χώρος στέγασης των γραφείων ή και αλλά λειτουργικά έξοδα. Η τεχνολογία σίγουρα δίνει τη δυνατότητα η τηλεργασία να γίνει παραγωγικά μετρήσιμη και ελέγξιμη ανά πάσα στιγμή. Παρά ταύτα πιστεύω ότι μια ομάδα ανθρώπων πρέπει να βρίσκεται συχνά ώστε να διατηρείται η συνοχή της, το πνεύμα και η κουλτούρα της συνεργασίας, η ανταλλαγή απόψεων, πληροφορίας και προπάντων η ανάληψη πρωτοβουλίας, έχοντας πάντα σαν αρχή ότι ο άνθρωπος είναι κατεξοχήν ένα κοινωνικό oν.
- Ποιες οι βασικές αρχές που θεωρείτε ότι πρέπει να διέπουν τις σχέσεις ενός/μίας CEO με τους πελάτες του οργανισμού του/της και τι έχει αλλάξει μετά την πανδημία στον τομέα αυτό;
Οι βασικές αρχές θεωρώ πως είναι η συνέπεια και η εμπιστοσύνη στον λόγο του ο οποίος πρέπει να ευθυγραμμίζεται στον μέγιστο βαθμό με τις παρεχόμενες υπηρεσίες στους πελάτες της εταιρείας του. Με απλά λόγια πάντα θα πρέπει αυτά που υπόσχεται ότι μπορεί να κάνει να συνάδουν με αυτά που η εταιρεία του δύναται να προσφέρει τόσο ως προς το κόστος όσο και ως προς την ποιότητα αυτών των υπηρεσιών. Μετά την πανδημία, τουλάχιστον στον κλάδο μας, και επειδή τα επαγγελματικά ταξίδια έχουν γίνει σημαντικά πολυπλοκότερα πρέπει να καταβάλουμε ακόμα περισσότερη προσπάθεια και επιμέλεια στο να ενημερώνουμε τους πελάτες μας για τις συνεχιζόμενες αλλαγές στους κανονισμούς των ταξιδιών αλλά και να λύνουμε σημαντικά περισσότερα προβλήματα που λογικά προκύπτουν κατά τη διάρκειά τους. Οφείλουμε δηλαδή να κάνουμε το extra mile για να διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε αυτά τα οποία προείπα, δηλαδή τη συνέπεια και την εμπιστοσύνη.
- Η προσωπική ενασχόληση ενός CEO με τα θέματα που απασχολούν την κοινωνία είναι μέρος του ρόλου του/της;
Πιστεύω ότι κάθε εταιρεία αποτελεί έναν μικρόκοσμο της κοινωνίας μας, και ότι ένας/μια CEO πρέπει να αντιμετωπίζει τα θέματα της εταιρείας του πρωτίστως με ανθρώπινο πρόσωπο. Η δικαιοσύνη, η κατανόηση, η συμπαράσταση, η διάκριση, η υπομονή, είναι χαρακτηριστικά ενός CEO που πρέπει συνεχώς να δουλεύει στον εαυτό του/της ώστε να παρακινεί και να εμπνέει του συνεργάτες του. Ο καλύτερος τρόπος για να το πέτυχει αυτό είναι να ασχολείται και ο ίδιος με θέματα που απασχολούν την κοινωνία, καθώς έτσι ευαισθητοποιείται περισσότερο και ολοκληρώνεται τόσο ως επαγγελματίας αλλά και ως άνθρωπος. Με βάση αυτό δημιουργείται ένα κλίμα το οποίο θα μπορούσε να συμπαρασύρει και τους συνεργάτες του σε κοινωνικές δράσεις, κάνοντας πράξη τις αξίες της εταιρείας του ώστε να δημιουργεί ένα θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία που ζούμε και εργαζόμαστε.
