Της Αναστασίας Βαμβακά
Για να εκτιµηθεί σωστά η απόδοση ενός λιµανιού στην οικονοµία, αναλύεται συνήθως ένα ευρύ φάσµα δεικτών που σχετίζονται µε την απόδοση της εφοδιαστικής αλυσίδας, την παραγωγικότητα, τη συνδεσιµότητα, τη βιωσιµότητα/ενεργειακή µετάβαση, την εταιρική κοινωνική ευθύνη, τις οικονοµικές επιδόσεις, την ικανοποίηση των πελατών, την καινοτοµία και τον οικονοµικό αντίκτυπο. Ωστόσο παραµένει σηµαντικό στοιχείο η διακίνηση του όγκου των εµπορευµατοκιβωτίων µε την πάροδο του χρόνου, καθώς οι ροές φορτίου και οι σχετικές δραστηριότητες παραµένουν ο κύριος ίππος της λιµενικής οικονοµίας. Στο σχετικό γράφηµα παρατηρούµε τις τάσεις στη διακίνηση εµπορευµατοκιβωτίων σε TEU το 2021 για τα κορυφαία 15 λιµάνια εµπορευµατοκιβωτίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και τα στοιχεία ανάπτυξης για το 2020-2021, 2019-2021 και 2007-2020. Το έτος 2007 προηγήθηκε της οικονοµικής κρίσης του 2008-2009, ενώ το 2019 ήταν το τελευταίο έτος πριν από την εξάπλωση της πανδηµίας COVID-19 και την εφαρµογή των περιοριστικών µέτρων.
Όπως φαίνεται, τα 15 κορυφαία λιµάνια της Ε.Ε. µαζί διαχειρίστηκαν 78 εκατοµµύρια TEU το 2021 ή, αλλιώς, 5% περισσότερο από το 2020. Η συντριπτική πλειονότητα κατέγραψε θετικά ποσοστά ανάπτυξης το 2021. Κοιτάζοντας την κορυφή της κατάταξης, το Ρότερνταµ εδραίωσε τη θέση του ως του µεγαλύτερου ευρωπαϊκού λιµανιού εµπορευµατοκιβωτίων στην Ευρώπη, µε ισχυρή αύξηση 7,8%. Τόσο το Ρότερνταµ όσο και η Αµβέρσα διακίνησαν ελαφρώς περισσότερο όγκο το 2021 από ό,τι το 2019 και σηµαντικά περισσότερα εµπορευµατοκιβώτια σε σύγκριση µε το 2007 (+42% και +47%, αντίστοιχα).
Το 2019 οι αλλαγές στα δροµολόγια των τακτικών γραµµών και το πρόγραµµα εµβάθυνσης και διεύρυνσης του Έλβα στήριξαν τη δυναµική του λιµανιού του Αµβούργου. Ωστόσο η COVID-19 φαίνεται να έχει σταµατήσει αυτή την ανάπτυξη µε πτώση 7,9% σε ετήσια βάση το 2020 και µέτρια ανάπτυξη 2,2% πέρυσι. Ο όγκος κιβωτίων του Αµβούργου εξακολουθεί να είναι 5,9% χαµηλότερος από το αποτέλεσµά του το 2019 πριν από τον κορονοϊό και ακόµα και 11,9% κάτω από το έτος-ρεκόρ του 2007, µια έντονη αντίθεση σε σύγκριση µε τα µοτίβα ανάπτυξης που παρατηρήθηκαν στο Ρότερνταµ και στην Αµβέρσα. Το χάσµα µεταξύ Ρότερνταµ και Αµβούργου ανέρχεται πλέον σε περίπου 6,6 εκατοµµύρια TEU, ενώ η Αµβέρσα διαχειρίζεται 3,3 εκατοµµύρια TEU περισσότερα από το Αµβούργο. Τα 3 κορυφαία λιµάνια της Ευρώπης διακίνησαν 36 εκατοµµύρια TEU το 2021 (+3,2% σε σύγκριση µε το 2020 και +0,3% σε σύγκριση µε το 2019).
Οι µεγάλοι κόµβοι µεταφόρτωσης του Πειραιά, Algeciras και Gioia Tauro κατέγραψαν πτώση στη διακίνηση των εµπορευµατοκιβωτίων το 2021. Η απότοµη ανάπτυξη του λιµανιού του Πειραιά σταµάτησε τα τελευταία χρόνια, µε ετήσια πτώση 2,2% το 2021 και 3,8% το 2020. Ο Πειραιάς έχασε την 4η θέση του στην κατάταξη από τη Βαλένθια, αν και η διαφορά στα κιβώτια παραµένει µικρή. Ο ισπανικός κόµβος µεταφόρτωσης Algeciras δεν µπόρεσε επίσης να διατηρήσει τη θέση του στην κατάταξη, καθώς το λιµάνι αισθάνεται τον πλήρη αντίκτυπο του εντεινόµενου ανταγωνισµού για φορτίο µεταφόρτωσης γύρω από τα στενά του Γιβραλτάρ. Ενώ η Βαρκελώνη, η Βαλένθια και η Σινές χειρίστηκαν περισσότερες ροές µεταφόρτωσης το 2021, η διακίνηση της Algeciras µειώθηκε κατά 6,1%. Ο µεγαλύτερος νικητής σε αυτή την περιοχή µεταφόρτωσης είναι η Tanger Med στο Μαρόκο, µε ανάπτυξη 24,3%, για να φτάσει τα 7,1 εκατοµµύρια TEU το 2021 (σηµειώστε ότι η Tanger Med αυξήθηκε κατά 20% το 2020). Ο µεσογειακός κόµβος µεταφόρτωσης Gioia Tauro στην Ιταλία κατέγραψε ισχυρή ανάπτυξη το 2020, καθώς η Terminal Investment Limited (TiL) έγινε ο πλήρης ιδιοκτήτης του Medcenter Container Terminal ("MCT") στην Gioia Tauro, µε την απόκτηση του 50% των µετοχών από την Contship Italia το καλοκαίρι του 2019. Το 2021 το Gioia Tauro παρουσίασε µια µικρή πτώση 1,5%.
Τα περισσότερα λιµάνια στο κάτω µισό της λίστας κατέγραψαν διψήφια αύξηση. Η ισχυρή ανάπτυξη το 2021 της Βαρκελώνης, της Χάβρης, του Marsaxlokk, της Γένοβας και του Γκντανσκ αντισταθµίζει τις µεγάλες απώλειες κυκλοφορίας που σηµειώθηκαν το 2020. Από όλα τα λιµάνια που βρίσκονται από τη 10η θέση και κάτω, µόνο η Γένοβα δεν κατάφερε να διατηρήσει τη δυναµικότητα σε TEU µεγαλύτερη από το 2019. Ωστόσο ο αριθµός της Γένοβας εξαιρεί την κοντινή εγκατάσταση Vado Ligure, που διαχειρίζεται η ίδια Αρχή του λιµενικού συστήµατος. Αυτή η νέα εγκατάσταση σηµείωσε σηµαντική ανάπτυξη το 2021. Οι επιστροφές της Χάβρης και της Βαρκελώνης είναι αρκετά εντυπωσιακές. Το 2020 η Χάβρη αρχικά επηρεάστηκε σε µεγάλο βαθµό από την εθνική απεργία της Γαλλίας τον Δεκέµβριο του 2019 και τον Ιανουάριο του 2020 και αργότερα γνώρισε τον πλήρη αντίκτυπο της µείωσης του ασιατικού φορτίου. Το 2021, ωστόσο, το γαλλικό λιµάνι ανέκαµψε έντονα µε περισσότερους αεροµεταφορείς να επιλέγουν τη Χάβρη, εν µέρει λόγω των διαταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας σε άλλα µεγάλα λιµάνια της Βόρειας Ευρώπης.
Η απότοµη πτώση στη Βαρκελώνη το 2020 αποδόθηκε σε µεγάλο βαθµό στην κατάρρευση της διαµετακοµιστικής κίνησης το πρώτο εξάµηνο του 2020. Οι ροές εµπορευµατοκιβωτίων εισαγωγών/εξαγωγών στο καταλανικό λιµάνι επηρεάστηκαν λιγότερο. Το 2021 η Βαρκελώνη ενίσχυσε τη θέση της στην αγορά µεταφόρτωσης θαλάσσης-θαλάσσης, ενώ υποδέχτηκε επίσης περισσότερα εµπορεύµατα πύλης.
Οι Zeebrugge και Sines κλείνουν την πρώτη 15άδα της κατάταξης. Αυτά τα λιµάνια σηµείωσαν ήδη ισχυρές επιδόσεις το 2020 και ενίσχυσαν περαιτέρω τις θέσεις τους το 2021. Ο όγκος της Zeebrugge το 2021 ήταν 23,9% υψηλότερος από τα αποτελέσµατά της το 2019, εν µέρει λόγω της ισχυρής απόδοσης του τερµατικού της COSCO Shipping Ports. Το πορτογαλικό λιµάνι Sines κατάφερε να τα πάει ακόµα ελαφρώς καλύτερα, µε εντυπωσιακή ανάπτυξη 28,2% σε µία διετία.
Αναδημοσίευση από την ειδική έκδοση του περιοδικού Forbes "Ποσειδώνια 2022"
Διαβάστε ακόμη:
