Του Γιώργου Σ. Σκορδίλη
Σε φάση αναδιάταξης και στρατηγικής ανασυγκρότησης φαίνεται να εισέρχεται η ελληνική ναυπηγική βιομηχανία, με αφορμή την πρόταση για τη σχεδίαση και ναυπήγηση ενός Εθνικού Πλοίου τύπου κανονιοφόρου (OPV), στο πλαίσιο του νέου προγραμματικού ορίζοντα του ΕΛΚΑΚ για το 2025.
Η σύμπραξη των ναυπηγείων Ελευσίνας και Σκαραμαγκά προτείνεται ως ενιαίος θεσμικός συνομιλητής του Πολεμικού Ναυτικού, σηματοδοτώντας μια πιθανή μετάβαση από τον κατακερματισμό στη συνεργασία.
Η εικόνα παρατεταμένης αδράνειας που χαρακτήριζε επί δεκαετίες τη ναυπηγική δραστηριότητα στην Ελλάδα αρχίζει σταδιακά να υποχωρεί, καθώς επανέρχεται στο προσκήνιο η ανάγκη διαμόρφωσης μιας ενιαίας και λειτουργικής στρατηγικής για την ανασυγκρότηση του κλάδου.
Η βασική παράμετρος της νέας προσέγγισης είναι η υπέρβαση της ενδοκλαδικής αντιπαλότητας και η ενοποίηση των βασικών παραγωγικών μονάδων υπό έναν κοινό σχεδιασμό.
Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται η πρόταση του Προέδρου της Ένωσης Ελληνικών Ναυπηγείων (ΕΕΝ) και επικεφαλής της ONEX, Πάνου Ξενοκώστα, ο οποίος εισηγήθηκε την ανάπτυξη ενός ενιαίου φορέα συνεργασίας μεταξύ των ναυπηγείων Σκαραμαγκά και Ελευσίνας, με στόχο την από κοινού συμμετοχή τους σε εξοπλιστικά προγράμματα του Πολεμικού Ναυτικού.
Η πρόταση αποσκοπεί στην παρουσίαση μιας συντεταγμένης εγχώριας βιομηχανικής οντότητας ως συνομιλητή του κράτους, ελαχιστοποιώντας την κατακερματισμένη εκπροσώπηση.
Συγκεκριμένα, η εισήγηση αφορά τον συντονισμό των δύο βασικών ναυπηγικών σχημάτων ως προς τον σχεδιασμό, την παραγωγή και την τεχνική υποστήριξη μελλοντικών ναυτικών πλατφορμών, συμπεριλαμβανομένων κορβετών, OPV και αναβαθμίσεων φρεγατών.
Το επιχείρημα είναι ότι μόνο μέσα από ενοποιημένη εκπροσώπηση και συμπληρωματικότητα τεχνογνωσίας μπορεί η ελληνική βιομηχανία να διεκδικήσει ουσιαστικό ρόλο στα εξοπλιστικά προγράμματα.
Η χρονική συγκυρία της πρότασης ευθυγραμμίζεται με την ανακοίνωση του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) για τον προγραμματικό σχεδιασμό των Ενόπλων Δυνάμεων του 2025, στον οποίο περιλαμβάνεται και η έναρξη μελετών για το λεγόμενο "Εθνικό Πλοίο" —μια πλατφόρμα τύπου κανονιοφόρου (OPV), εγχώριας σχεδίασης και παραγωγής.
Υπέρ της ανάγκης για τεχνολογική εμβάθυνση και όχι απλώς κατασκευαστική συμμετοχή τάχθηκε και ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, αντιπρόεδρος των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, επισημαίνοντας ότι το βασικό κριτήριο για την επιλογή προγραμμάτων θα πρέπει να είναι η μεταφορά τεχνογνωσίας και η δημιουργία προστιθέμενης αξίας, και όχι απλώς ο βαθμός τοπικής μεταλλουργικής επεξεργασίας.
Τα OPV εντάσσονται σε μια στρατηγική κατεύθυνση ενίσχυσης των περιφερειακών επιχειρησιακών δυνατοτήτων του Πολεμικού Ναυτικού, με μικρότερο λειτουργικό κόστος και ευελιξία. Προσφέρονται για αποστολές επιτήρησης, έρευνας-διάσωσης και χαμηλής έως μέσης έντασης στρατιωτική εμπλοκή.
Η υιοθέτηση αυτής της κατηγορίας πλοίων θεωρείται κρίσιμη για την κάλυψη των σύγχρονων απαιτήσεων ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς να επιβαρύνεται υπέρμετρα ο στόλος πρώτης γραμμής.
Η ιστορική εμπειρία από την εγχώρια σχεδίαση και ναυπήγηση πλοίων όπως τα αρματαγωγά "ΛΕΣΒΟΣ" και οι κανονιοφόροι "ΜΑΧΗΤΗΣ" υποδεικνύει ότι υπάρχει προηγούμενο τεχνικής επάρκειας. Το ζητούμενο σήμερα είναι η συστηματοποίηση αυτής της εμπειρίας μέσω ενός βιώσιμου και συλλογικά διαχειριζόμενου βιομηχανικού υποδείγματος.
Η σύσταση ενιαίας βιομηχανικής οντότητας και η υιοθέτηση ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου παραγωγής πλατφορμών εθνικής σχεδίασης δεν αποτελεί μόνο τεχνική πρόταση αλλά και στρατηγική επιλογή με ευρύτερες οικονομικές και γεωπολιτικές προεκτάσεις.
Η επιτυχία αυτής της επιλογής προϋποθέτει θεσμική σταθερότητα, προβλεψιμότητα στη χρηματοδότηση και συνέργειες ανάμεσα στην πολιτεία και τον ιδιωτικό τομέα.
