Της Ματίνας Χαρκοφτάκη
Στο αποκορύφωμα της δόξας της είχε χαρακτηριστεί ακόμα και ως η "ελληνική Apple".
Παρά τις ευοίωνες προοπτικές και τον ούριο άνεμο της τεχνολογικής άνθησης των τελευταίων δεκαετιών, η MLS Πληροφορική, υπό την ηγεσία του Γιάννη Καματάκη, που την ίδρυσε και την καθοδήγησε επί σειρά ετών, δεν κατόρθωσε τελικά να ανταποκριθεί στις υψηλές προσδοκίες που η ίδια είχε δημιουργήσει στην ελληνική αγορά, με την κατάρρευσή της να αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση αποτυχίας στον εγχώριο επιχειρηματικό κόσμο, που αποδεικνύει πως ακόμα και οι πιο φιλόδοξες εταιρείες μπορεί να καταλήξουν σε πλήρες αδιέξοδο.
Σήμερα, παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει σχεδόν πέντε χρόνια από την πτώση της και ο θόρυβος έχει πλέον καταλαγιάσει, μια μαύρη σκιά εξακολουθεί να πλανάται πάνω από την εταιρεία, που, σύμφωνα με την τρέχουσα διοίκηση, καταβάλλει προσπάθεια για να εξέλθει από το τούνελ των ανυπέρβλητων προβλημάτων. Αυτό, ωστόσο, που προκαλεί εύλογα ερωτήματα είναι με ποιον τρόπο θα επιτευχθεί, καθώς επί του παρόντος δεν έχει παρουσιαστεί ένα αξιόπιστο σχέδιο αναδιάρθρωσης, ενώ οι κατά καιρούς προσπάθειες σύγκλησης γενικών συνελεύσεων των ομολογιούχων, οι οποίες συνήθως αποτυγχάνουν λόγω έλλειψης απαρτίας και καταλήγουν άκαρπες, δεν έχουν, μέχρι στιγμής, συμβάλει ουσιαστικά προς αυτή την κατεύθυνση.
Ο ρόλος της θυγατρικής ΙΚΕ
Παρόλο που η μετοχή της MLS βρίσκεται σε καθεστώς αναστολής διαπραγμάτευσης από τον Μάιο του 2020, η εταιρεία διατηρεί ακόμη την ιδιότητα του εισηγμένου ομίλου, καθώς δεν έχουν ληφθεί μέτρα για τη διαγραφή της από το Ελληνικό Χρηματιστήριο. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι στην πράξη δεν πληροί τις απαιτούμενες προϋποθέσεις και δεν ανταποκρίνεται στις συμβατικές της υποχρεώσεις, όπως, για παράδειγμα, τη δημοσίευση των ετήσιων οικονομικών της καταστάσεων.
Είναι ενδεικτικό ότι η τελευταία φορά που προέβη σε μια τέτοια γνωστοποίηση αφορούσε τη μακρινή χρήση του 2019. Από τότε το αποτύπωμα των οικονομικών της αποτελεσμάτων έχει εξαφανιστεί –η εταιρεία, άλλωστε, βρίσκεται σε καθεστώς αναστολής–, ωστόσο τα ίχνη της εντοπίστηκαν με τη μορφή μιας 100% θυγατρικής, της MLS Μονοπρόσωπη Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία, η οποία συστάθηκε στις 21 Μαΐου του 2021 και εμφανίζει την ίδια διεύθυνση με την MLS Α.Ε., ήτοι τη ΒΙΠΕ Τεχνόπολης στη Θέρμη της Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με τον τελευταίο δημοσιευμένο ισολογισμό, στο τέλος του 2022, το σύνολο του ενεργητικού της MLS ΙΚΕ ανήλθε σε 1,617 εκατ. ευρώ, η καθαρή θέση έφτασε σε -35.494 ευρώ, οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις διαμορφώθηκαν σε 1,652 εκατ. ευρώ, ενώ τα καθαρά αποτελέσματα έκλεισαν σε ζημίες -31.283 ευρώ.
Στις συγκεκριμένες καταστάσεις αναφέρεται αόριστα ότι η εταιρεία αγωνίζεται για να μειώσει τα λειτουργικά κόστη, καθώς και για την ανασυγκρότηση του τμήματος πωλήσεων. Σίγουρα, δεν χρειάζονται τα παραπάνω νούμερα για να επιβεβαιώσουν μια γνώριμη κατάσταση. Η απαξίωση της MLS, άλλωστε, έχει επέλθει εδώ και αρκετά χρόνια. Και μιλάμε για μια εταιρεία τεχνολογίας η οποία το 2016 έκανε τζίρο 25 εκατ. ευρώ και έγραφε κέρδη άνω των 2 εκατ. ευρώ.
Οι μέρες δόξας
Αυτά, πλέον, ανήκουν στο παρελθόν. Οι λάθος χειρισμοί και οι αδέξιες στρατηγικές κινήσεις οδήγησαν στο χείλος του γκρεμού τον όμιλο από τη Θεσσαλονίκη, ο οποίος κέρδισε τη δημοσιότητα αρχικά με το λογισμικό αναγνώρισης φωνής, που αναπτύχθηκε το 1996 και γνώρισε μεγάλη απήχηση στην ελληνική αγορά. Στη συνέχεια πέρασε στον τομέα των συσκευών πλοήγησης (GPS) με το MLS Destinator, το οποίο αποτέλεσε ουσιαστικά το διαβατήριο για να επεκταθεί πέραν των συνόρων της επικράτειας.
Η έκρηξη των smartphones και tablets που σημειώθηκε κατά τη δεκαετία του 2010 δεν πέρασε απαρατήρητη από την MLS, η οποία έσπευσε να την αξιοποιήσει μέσα από την ανάπτυξη των δικών της προϊόντων, τα οποία προσπάθησαν να ανταγωνιστούν τα αντίστοιχα των ξένων πολυεθνικών κολοσσών. Άλλωστε, το πλασάρισμα ως εναλλακτικών στις γνωστές διεθνείς μάρκες υπήρξε ο κεντρικός πυρήνας προώθησης των συσκευών της, στο πλαίσιο μιας επιθετικής στρατηγικής που ακολούθησε, προκειμένου να διεκδικήσει το δικό της μερίδιο στην αγορά. Η MLS υποστήριζε πως οι συσκευές της ήταν σχεδιασμένες για τις ανάγκες των Ελλήνων καταναλωτών, ενώ το MLS IQTalk κατέλαβε τον τίτλο του πρώτου ελληνικού smartphone, το οποίο περιείχε λογισμικό αναγνώρισης φωνής στην ελληνική γλώσσα.
Σημαντικό σταθμό στη διαδρομή της αποτέλεσε το 2001, όταν εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αθηνών, αντλώντας σημαντικά κεφάλαια για να χρηματοδοτήσει τις δραστηριότητές της.
Οι επενδυτές προσέδωσαν αξία στην εταιρεία, βλέποντας τις προοπτικές της να επεκταθεί όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες αγορές της Ευρώπης. με αυτές τις θετικές προοπτικές, η MLS είδε τις μετοχές της να σημειώνουν άνοδο και να κερδίζει την εμπιστοσύνη του επενδυτικού κοινού.
Η αλήθεια κάτω από την επιφάνεια
Οι μέρες, όμως, της δόξας και της προβολής έληξαν για τη θεσσαλονικιώτικη τεχνολογική εταιρεία όταν ήρθε το καταστροφικό 2018, οπότε ξεκίνησαν να φουντώνουν οι πρώτες φήμες, οι οποίες μετουσιώθηκαν σε μη σωστή απεικόνιση των άυλων περιουσιακών της στοιχείων. Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι, από τα δηλωθέντα άυλα περιουσιακά στοιχεία, αξίας 25,4 εκατ. ευρώ, τουλάχιστον τα 10 εκατ. ευρώ ήταν πλασματικά.
Για να ακολουθήσει το 2019 και να επιβεβαιώσει την κατρακύλα της, φέρνοντας στην επιφάνεια μια σκοτεινή πραγματικότητα, η οποία κρυβόταν επιμελώς κάτω από το χαλί των ιλουστρασιόν διαφημίσεων, των μεγαλόστομων υποσχέσεων και των βραβεύσεων.
Στην πράξη, τα προβλήματα ξεκίνησαν να διαφαίνονται όταν το κοντέρ άρχισε να καταγράφει ζημίες και να μειώνεται η εμπιστοσύνη των επενδυτών στις μετοχές της. Η οικονομική δυσπραγία, σε συνδυασμό με τις αδύναμες πωλήσεις, είχε ως αποτέλεσμα να δυσκολεύεται να καταβάλλει τις δανειακές της υποχρεώσεις και να αντεπεξέρχεται στην κάλυψη των λειτουργικών της εξόδων, την ίδια στιγμή που ανέβαινε η ένταση στον ανταγωνισμό από τους μεγάλους παίκτες του εξωτερικού.
Στις οικονομικές καταστάσεις του 2019, οι οποίες μέχρι να δοθούν στη δημοσιότητα πέρασαν αρκετά επεισόδια καθυστερήσεων στο... σίριαλ για την έκδοση του ισολογισμού, επισημαίνεται με σαφήνεια η κρισιμότητα της κατάστασης, με τον ορκωτό λογιστή να τονίζει ότι η οικονομική εικόνα της εγείρει σοβαρές αμφιβολίες για τη βιωσιμότητά της. Γράφοντας καθαρές ζημίες που ξεπερνούσαν τα 31 εκατ. ευρώ, η εταιρεία είδε παράλληλα να γκρεμίζονται οι πωλήσεις της κατά περίπου 10 εκατ. ευρώ.
Η μεγάλη πτώση οφειλόταν κυρίως στις επιστροφές των απούλητων προϊόντων της από τις μεγάλες αλυσίδες ηλεκτρονικών ειδών, καθώς ήδη το brand είχε επηρεαστεί από την αρνητική δημοσιότητα, χάνοντας την πλειονότητα των καταναλωτών, οι οποίοι δεν δίστασαν να το στολίσουν με πλήθος αρνητικών σχολίων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και όχι άδικα, θα έλεγαν κάποιες (κακές) γλώσσες της αγοράς, βάζοντας στο τραπέζι και θέμα ποιότητας και αξιοπιστίας, καθώς αμφισβητούσαν ανοιχτά την καινοτομία των προϊόντων της, υποστηρίζοντας ότι ουσιαστικά κατασκευάζονταν και έρχονταν από την Κίνα και απλώς στη συνέχεια "προικίζονταν" με το ελληνικό λογισμικό. Σε αυτή την καταιγίδα, η εμπιστοσύνη που είχαν δείξει τα προηγούμενα χρόνια οι επενδυτές άρχισε να κλονίζεται, με αποτέλεσμα να αποσύρουν τη στήριξή τους και η τιμή της μετοχής να οδηγείται σε ελεύθερη πτώση.
Οι εγκλωβισμένοι ομολογιούχοι
Αγκάθι για την MLS αναμφίβολα αποτέλεσε ο δανεισμός της, με τους πιστωτές της να ασκούν ασφυκτική πίεση για την αποπληρωμή των δανείων, τα οποία δεν εξυπηρετούνταν. Συγκεκριμένα, το 2019, η βορειοελλαδίτικη εταιρεία, μεταξύ άλλων, εμφάνιζε δάνειο 3,3 εκατ. ευρώ, το οποίο είχε συνάψει με την Procredit Bank Bulgaria, και είχε οφειλές 1,7 εκατ. ευρώ στην Πειραιώς, 648.577 ευρώ στην Εθνική, 748.533 ευρώ στη Societe Generale Κύπρου και 825.000 ευρώ στη CNL Capital. Επιπλέον, είχε αθετήσει την αποπληρωμή ομολόγου 4 εκατ. ευρώ και δεν είχε καταβάλει τα "κουπόνια" άλλων δύο ομολόγων, συνολικής αξίας 12,7 εκατ. ευρώ. Τα χρέη προς προμηθευτές ανέρχονταν σε 7 εκατ. ευρώ, ενώ υπήρξαν επιπλέον υποχρεώσεις 5 εκατ. ευρώ προς διάφορους πιστωτές, εκ των οποίων τα 4 εκατ. αφορούσαν προκαταβολές από αναπτυξιακά έργα.
Το τελικό χτύπημα ήρθε όταν η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς διέταξε την αναστολή διαπραγμάτευσης των μετοχών της, λόγω αδυναμίας να παρουσιάσει αξιόπιστους οικονομικούς ισολογισμούς.
Σε αυτή τη δύσκολη εξίσωση θα πρέπει να προστεθούν και οι ομολογιούχοι, οι οποίοι βρέθηκαν εγκλωβισμένοι σε μια δίχως τέλος περιπέτεια. Είναι ενδεικτικό ότι όλα αυτά τα χρόνια, και έπειτα από αμέτρητες αποτυχημένες, λόγω έλλειψης απαρτίας, προσπάθειες σύγκλησης συνέλευσης, μόλις στα μέσα του περασμένου Σεπτεμβρίου έλαβε χώρα η πρώτη ενημέρωση των ομολογιούχων από την τρέχουσα διοίκηση της εταιρείας, η οποία ωστόσο αναφέρθηκε με πλήρη αοριστία στους στόχους ενός σχεδίου εξυγίανσης, χωρίς όμως, αν και ζητήθηκε μετ’ επιτάσεως, να παρουσιάσει ένα προσχέδιο του εν λόγω πλάνου, όπως άλλωστε προβλεπόταν στο θέμα της πρόσκλησης.
Ο Άφαντος κ. Καματάκης
Όλα αυτά τα χρόνια εντύπωση έχει προκαλέσει και η στάση του εμπνευστή της, Γιάννη Καματάκη, στον οποίο πολλοί προσάπτουν από στρατηγικά λάθη και αδέξιους χειρισμούς μέχρι έλλειψη διαφάνειας. Όταν το δημιούργημά του βρισκόταν στο χείλος του γκρεμού, ο ίδιος, τουλάχιστον δημόσια, εμφανιζόταν στις Αρχές με μια αδικαιολόγητη αισιοδοξία, διατυμπανίζοντας ότι "το παιχνίδι ακόμη δεν έχει χαθεί". Βασικό σενάριο, από την αρχή μέχρι τις μέρες μας, για τη διάσωση της εταιρείας που δημιούργησε το 1995 ο Θεσσαλονικιός πολιτικός μηχανικός υπήρξε η αναζήτηση ενός στρατηγικού επενδυτή, ο οποίος παραμένει, επί του παρόντος, άφαντος. Όπως άφαντος είναι πλέον και ο κ. Καματάκης, ο οποίος έχει εδραιώσει ένα καθεστώς απουσίας, ενώ στη θέση του δεν υπάρχει κάποιος αξιόπιστος συνομιλητής ο οποίος να πείθει για τη βαρύτητα των λεγομένων του.
