Του Γιώργου Λαμπίρη
Σε εξέλιξη βρίσκεται τον τελευταίο καιρό μία ιδιότυπη μάχη μεταξύ της κυβέρνησης και ειδικότερα του υπουργείου Ανάπτυξης από τη μία πλευρά και από την άλλη των προμηθευτών και των αλυσίδων σούπερ μάρκετ. Αντικείμενο των διαδοχικών συζητήσεων είναι ο έλεγχος από πλευράς κυβέρνησης και η αλλαγή του καθεστώτος που διέπει αυτή τη στιγμή την εμπορική πολιτική που εφαρμόζεται στα ράφια των σούπερ μάρκετ και αφορά στην υλοποίηση των προωθητικών ενεργειών και εκπτώσεων στα βασικά καταναλωτικά αγαθά.
Η πίεση από πλευράς του υπουργείου Ανάπτυξης είναι προς την κατεύθυνση όσο το δυνατόν μεγαλύτερης μείωσης των τιμών στα ράφια, δεδομένης της περιορισμένης αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών και του πολιτικού κόστους που μπορεί κατ’ επέκταση να έχει αυτό το γεγονός για την κυβέρνηση, η οποία καλείται να βρει τρόπους αντιμετώπισης της κατάστασης αυτής και να περιορίσει την ακρίβεια.
Εντατικοποίηση των προσφορών
Σύμφωνα πάντα με τα ίδια στοιχεία συνεχίζεται ανοδικά η πολιτική των αλυσίδων σούπερ μάρκετ με προσφορές στα ράφια. Έτσι, στο εννεάμηνο το 25,8% της συνολικής αξίας των ταχυκίνητων αγαθών πωλούνταν υπό καθεστώς προσφοράς (αύξηση κατά 0,6 μονάδες σε σχέση με το 2023. Το μεγαλύτερο μέρος των προσφορών εντοπίζεται στα μη τρόφιμα. Πιο συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά τα τρόφιμα το 25,4% της συνολικής αξίας τους πωλούνται υπό προσφορά (αύξηση 0,4 μονάδες σε σχέση με το 2023), τα προϊόντα ατομικής υγιεινής και ομορφιάς το 29,2% (αύξηση 0,7 μονάδες σε σχέση με το 2023) και στα προϊόντα φροντίδας και καθαριότητας σπιτιού το 27% (αύξηση 1,1 μονάδα σε σχέση με το 2023).
Το παράδειγμα της ΦΑΓΕ
Χαρακτηριστικό πάντως είναι το παράδειγμα της ΦΑΓΕ που πρώτο παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα το Capital.gr με μείωση των πωλούμενων ποσοτήτων γιαουρτιού, μειώνοντας ουσιαστικά τα τεμάχια στις πολυσυσκευασίες 2+1 δώρο στα γιαούρτια της, σε συσκευασίες των δύο τεμαχίων.
Με βάση τον νέο τιμοκατάλογο που έστειλε σε συνεργαζόμενες αλυσίδες σούπερ μάρκετ η ΦΑΓΕ και υπογράφεται από τη διεύθυνση πωλήσεων της εταιρείας προκύπτει ότι το γιαούρτι ΦΑΓΕ Total με μέλι σε συσκευασία 2 τεμαχίων των 150 γραμμαρίων πωλείται σε τιμή χονδρικής (άνευ ΦΠΑ) στα 2 ευρώ, ενώ προηγουμένως η συσκευασία των 2+1 γιαουρτιών (το ένα δώρο), πωλούνταν στα 2,60 ευρώ σε τιμή χονδρικής προς τα σούπερ μάρκετ. Έτσι, αυτό που προκύπτει πλέον είναι ότι η ΦΑΓΕ από εκεί που στη συσκευασία 2+1 θεωρητικά κοστολογούσε το γιαούρτι με μέλι στα 0,86 ευρώ το τεμάχιο, πλέον το κοστολογεί στο 1 ευρώ το τεμάχιο στη συσκευασία των 2Χ150 γραμμαρίων που φέρνει στην αγορά.
Με αυτόν τον τρόπο αφενός πουλάει ακριβότερα ανά τεμάχιο, αφετέρου μπορεί να πουλάει φθηνότερα την συσκευασία των δύο σε σύγκριση με εκείνη των τριών, ωστόσο η τιμή ανά μονάδα είναι υψηλότερη. Επομένως σε μία περίοδο που γίνεται μεγάλη συζήτηση για το ύψος των τιμών, η ΦΑΓΕ προβαίνει σε ανατίμηση με όχημα τη μείωση του περιεχομένου στην πολυσυσκευασία.
Ο Κώδικας Δεοντολογίας και η αλλαγή πολιτικής για τις προσφορές
Έντονες είναι οι πιέσεις από πλευράς της κυβέρνησης για την αλλαγή εμπορικής πολιτικής τόσο από τις αλυσίδες όσο και από τους προμηθευτές με σκοπό να εφαρμοστεί ο Κώδικας Δεοντολογίας για ανακοινώσεις μείωσης της τιμής – ιδίως σε προσφορές, εκπτώσεις και προωθητικές ενέργειες, προκειμένου να αποφευχθεί η παραπλάνηση του καταναλωτικού κοινού. Στις 3 Σεπτεμβρίου δημοσιεύθηκε το ΦΕΚ που ορίζει τις διατάξεις του Κώδικα Δεοντολογίας σε υπουργική απόφαση που υπογράφει ο Τάκης Θεοδωρικάκος και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον νόμο 2251 του 1994 με αντικείμενο την "Προστασία των καταναλωτών”.
Τα σούπερ μάρκετ - αλλά και το σύνολο των επιχειρήσεων λιανικής - καλούνται να αλλάξουν τον τρόπο που πραγματοποιούν και παρουσιάζουν τις προσφορές στα ράφια τους και αυτό είναι που επιδιώκει να πετύχει η κυβέρνηση στην κατεύθυνση μείωσης του πληθωρισμού. Σε αυτή την κατεύθυνση οι πιέσεις έχουν να κάνουν με την αλλαγή του μοντέλου προσφοράς 2+1 ή 1+1 στα ράφια και την παράλληλη πώληση του προϊόντος που βρίσκεται σε πολυσυσκευασία και ως μεμονωμένο προϊόν. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα καλείται να ακολουθήσει τον δρόμο στον οποίο ήδη οδεύουν και άλλα ευρωπαϊκά κράτη
Τα καρτελάκια προσφορών
To υπουργείο Ανάπτυξης προκειμένου να κερδίσει το επικοινωνιακό παιχνίδι έχει ζητήσει να τοποθετηθούν στα ράφια όλων των σούπερ μάρκετ, τα νέα ταμπελάκια που θα υποδεικνύουν τα προϊόντα ευρείας κατανάλωσης που έχουν ενταχθεί στην πρωτοβουλία μείωσης τιμών. η τελευταία ανανεωμένη λίστα με τους κωδικούς προϊόντων που έχουν ενταχθεί στην πρωτοβουλία μείωσης τιμών, περιλάμβανε 362 κωδικούς προϊόντων και οι μειώσεις διαμορφώνονται από 5% έως 24%.
Σημειώνεται ότι ο υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος σε πρόσφατη συνάντηση που είχε με εκπροσώπους της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας συνέστησε εντατικοποίηση των προσπαθειών από την πλευρά του οργανωμένου λιανεμπορίου, ώστε να αποδώσει τα μέγιστα η νέα πρωτοβουλία του υπουργείου Ανάπτυξης για μειώσεις τιμών στα ράφια των σούπερ μάρκετ, με στόχο την ανάσχεση της ακρίβειας. Αυτό που ζήτησε ο υπουργός από τους εκπροσώπους των σούπερ μάρκετ να επεκτείνουν τον στόχο για μειώσεις τιμών σε περισσότερους από 600 κωδικούς, να παρατείνουν χρονικά τη διάρκεια της πρωτοβουλίας, καθώς και να τοποθετήσουν ειδική σήμανση στα ράφια των σούπερ μάρκετ με στόχο τη διευκόλυνση των καταναλωτών.
Την ίδια στιγμή τα κλιμάκια ελέγχου του υπουργείου Ανάπτυξης έχουν επιδοθεί σε εφόδους στα σούπερ μάρκετ με σκοπό να ελέγξουν την πορεία των τιμών και να έχουν την άμεση εποπτεία φαινομένων παραπλάνησης του καταναλωτή.
Πώς διαμορφώθηκαν οι τιμές στους εννέα μήνες του 2024
Τάση μείωσης τιμών δείχνουν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους τα ταχυκίνητα καταναλωτικά αγαθά που διατίθενται στα ράφια και τα ψυγεία των ελληνικών σούπερ μάρκετ. Την ίδια στιγμή πάντως, τα τρόφιμα συνεχίζουν να καταγράφουν οριακή αύξηση των τιμών στο σύνολό τους ως κατηγορία κατά 0,7% στο εννεάμηνο του 2024, σε σύγκριση με το εννεάμηνο του 2023. Αντίστοιχα οι άλλες δύο υπερκατηγορίες βασικών αγαθών, δηλαδή τα προϊόντα ατομικής υγιεινής και περιποίηση και τα προϊόντα φροντίδας του σπιτιού, καταγράφουν μείωση τιμής κατά 3,6% και κατά 2%. Συνολικά ωστόσο και όπως προκύπτει από τα στοιχεία που παραθέτει στο Market View για τους εννέα μήνες του έτους από Ιανουάριο έως και Σεπτέμβριο, η εταιρεία μέτρησης αγοράς, Circana, τα ταχυκίνητα καταναλωτικά αγαθά στο σύνολό τους παρουσιάζουν οριακή μείωση τιμής μόλις κατά 0,1%.
Τα στοιχεία της Circana δείχνουν ότι το σύνολο των βασικών καταναλωτικών αγαθών παρουσιάζουν μείωση τιμής. Εξαίρεση αποτελούν τα σνακ, τα μαγειρικά συμπληρώματα, ποτά χωρίς αλκοόλ και τα κατεψυγμένα.
Η διακύμανση των τιμών – Εννεάμηνο 2024 vs εννεάμηνο 2023
Συσκευασμένα τρόφιμα: -0,1%
Σνακ: +3,1%
Γαλακτοκομικά: -2,9%
Κατεψυγμένα τρόφιμα: +0,6%
Μαγειρικά συμπληρώματα και μπαχαρικά: +3,2%
Μη αλκοολούχα ποτά: +1,2%
Αλκοολούχα ποτά: -0,5%
Προϊόντα φροντίδας και ομορφιάς: -0,9%
Προϊόντα ατομικής υγιεινής: -6,4%
Καθαριστικά-απορρυπαντικά σπίτι: -2,7%
Λοιπά προϊόντα φροντίδας σπιτιού: -2%
Ανοδική τάση τιμών για τα ζυγιζόμενα – μη συσκευασμένα προϊόντα
Σε ό,τι αφορά τα προϊόντα επί ζυγίω, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αλλαντικά είναι οι μοναδικές κατηγορίες τροφίμων που παρουσιάζουν μείωση στο εννεάμηνο του 2024 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Πιο συγκεκριμένα, τα λαχανικά συνεχίζουν να κινούνται ανοδικά κατά 5,9% (άνοδος 16,7% το 2023), τα πουλερικά με 7,2% (άνοδος 14,8% το 2023), ο κρέας κατά 7,4% (άνοδος 16,9% το 2023), τα ψάρια με 2,6% (άνοδος 3% το 2023), οι σαλάτες με 3,4% (άνοδος 17,7% το 2023), τα λοιπά ζυγιζόμενα τρόφιμα κατά 5% (άνοδος 17,8% το 2023).
Από την άλλη πλευρά τα γαλακτοκομικά που παρουσίασαν άνοδο 8,1% το 2023, στο εννεάμηνο του 2024 καταγράφουν μείωση τιμής κατά 3,6% και τα αλλαντικά που είχαν αύξηση τιμής 3,7% το 2023, φέτος στο εννεάμηνο σημειώνουν κατά 10%.
