Των Giacomo Tognini και John Hyatt
Στις αρχές του 2021, ο Gautam Adani πέτυχε μια μεγάλη νίκη. Η Adani Green Energy, μία από τις οκτώ εισηγμένες επιχειρήσεις του Όμιλου Adani, συμφώνησε να πουλήσει ποσοστό 20% στη γαλλική πετρελαϊκή TotalEnergies. "Συμμεριζόμαστε το ίδιο όραμα για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε προσιτές τιμές", δήλωσε τότε ο Adani.
Η συμφωνία ήταν μεγάλη επιτυχία για την TotalEnergies, η οποία πλέον είναι η πέμπτη μεγαλύτερη στον κόσμο εταιρεία ενέργειας με βάση την κεφαλαιοποίησή της. Η TotalEnergies κατέβαλε 2 δισ. δολάρια για τις μετοχές της Adani Green Energy με αξία περίπου 4,1 δισ. δολάρια στο χρηματιστήριο της Ινδίας. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η TotalEnergies δαπάνησε επίσης 510 εκατ. δολάρια για μια κοινή επιχείρηση ηλιακής ενέργειας με τον όμιλο Adani.
"Ήταν μια κατάσταση win-win και για τις δύο εταιρείες", σημειώνει ο Haran Segram, επίκουρος καθηγητής Οικονομικών στο Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και στο Columbia Business School. Η TotalEnergies αναβάθμισε το κύρος του Ομίλου Adani έναντι των ξένων επενδυτών, αποκτώντας σε τιμή ευκαιρίας ένα ποσοστό της Adani Green. "Η επένδυση μιας ευρωπαϊκής πολυεθνικής πετρελαϊκής εταιρείας προσέδωσε αξιοπιστία στον Όμιλο", τονίζει ο Segram.
Πέραν του ότι ήταν μια καλή συμφωνία, η συναλλαγή ήταν ιδιαίτερη και για ακόμη έναν άλλο λόγο: την αντισυμβατική της δομή. Αντί να αγοράσει απευθείας τις μετοχές, η TotalEnergies απέκτησε δύο funds με έδρα τον Μαυρίκιο (τα οποία κατείχαν τις μετοχές) από μια τρίτη οντότητα -επίσης με έδρα στον Μαυρίκιο-, την Dome Trade and Investment Limited.
Ιδιοκτήτης της Dome Trade -μέσω ενός πλέγματος οντοτήτων με έδρα στον Μαυρίκιο, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους- είναι ο Vinod Adani, ο μεγαλύτερος αδελφός του Gautam, η offshore εμπλοκη του οποίου με τον Όμιλο Adani αποκαλύφθηκε νωρίτερα τον Φεβρουάριο. Μπορεί ο 60χρονος Gautam να είναι το δημόσιο πρόσωπο του Ομίλου Adani, όμως ο Vinod και οι offshore εταιρείες του διευκολύνουν μερικές από τις μεγαλύτερες συμφωνίες που συνάπτει ο Όμιλος, όπως οι δύο συναλλαγές με την TotalEnergies, τον μεγαλύτερο Ευρωπαίο εταίρο του ινδικού Ομίλου, γεγονός που έχει ενισχύσει την αξιοπιστία της Adani στα δυτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και στους επενδυτές.
Στην 100σέλιδη έκθεση-βόμβα που δημοσιοποίησε τον προηγούμενο μήνα, η αμερικανική εταιρεία short seller Hindenburg Research ανέφερε μεταξύ άλλων ότι ο 74χρονος Vinod, ο οποίος δεν κατέχει επισήμο αξίωμα στον Όμιλο Adani, φέρεται να πρωταγωνιστεί στις καταγγελίες για λογιστική απάτη εκ μέρους της εταιρείας και για χειραγώγηση μετοχών. Ο Όμιλος Adani αρνείται πως έχει διαπράξει οποιοδήποτε παράπτωμα. αδίκημα. Η εταιρεία και ο Vinod Adani δεν απάντησαν σε αίτημα του Forbes για σχολιασμό. Η εταιρεία παραπέμπει στην απάντηση 413 σελίδων που έδωσε στη Hindenburg Research, όπου μεταξύ άλλων σημειώνει ότι ο Vinod "δεν έχει κανένα ρόλο στις [καθημερινές] υποθέσεις" των επιχειρήσεων του Ομίλου.
Έως τον Απρίλιο του 2022, η αξία της επένδυσης ύψους 2 δισ. δολαρίων της TotalEnergies στην Adani Green Energy είχε εκτοξευθεί άνω των 11 δισ. δολαρίων, συνέπεια του ράλι της μετοχής. Σήμερα, όμως, η γαλλική εταιρεία κάθεται πάνω σε ζημιά. Οι μετοχές της αξίζουν μόλις 1,7 δισ. δολάρια -υποχωρώντας από τα 7,3 δισ. δολάρια στις αρχές του έτους- εξαιτίας της κατρακύλας που προκάλεσε η έκθεση της Hindenburg.
ΠΙθανόν ο Όμιλος Adani και ο Vinod να ήθελαν να πουλήσουν στην TotalEnergies τα funds τους με έδρα τον Μαυρίκιο και όχι τις μετοχές της Adani Green Energy, προκειμένου να πληρώσουν λιγότερους φόρους, εξηγεί ο Aswath Damodaran, καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Εδώ και καιρό Ινδοί πολίτες και εταιρικές οντότητες μεταφέρουν περιουσιακά τους στοιχεία στον Μαυρίκιο, όπου δεν φορολογούνται τα κεφαλαιακά κέρδη, για να "ξεπλύνουν τα κεφαλαιακά τους κέρδη και να μην πληρώσουν φόρους", προσθέτει ο Damodaran.
Η δομή της συμφωνίας υποδηλώνει επίσης φορολογικά οφέλη για την TotalEnergies. Χωρίς φορολογικά οφέλη, "δεν έχει νόημα για την Total".
Πιθανό είναι επίσης, αναφέρει ο Mark Humphery-Jenner, αναπληρωτής καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of New South Wales Business School, ότι και τα δύο μέρη να ήταν επιφυλακτικά υπό τον φόβο της κατρακύλας της μετοχής της Adani Green. "Τα funds στον Μαυρίκιο -και ο Vinod Adani- μπορεί να ήθελαν να αποχωρήσουν, αλλά συνειδητοποίησαν ότι αν πουλούσαν στην ελεύθερη αγορά, θα γκρέμιζαν την τιμή της Adani Green. Ως εκ τούτου, μια διαπραγμάτευση σε πακέτο μέσω της TotalEnergies θα ήταν καλύτερη επιλογή για την Adani Green, αλλά και τον Vinod Adani", σημειώνει ο Humphery-Jenner.
Εκπρόσωπος της TotalEnergies δήλωσε στο Forbes ότι "το αντίτιμο της εξαγοράς (2 δισ. δολάρια, όπως έγινε γνωστό) ανταποκρινόταν στη μέση τιμή της Adani Green Energy κατά τη στιγμή της διαπραγμάτευσης.
"Χαιρετίζουμε την ανεξάρτητη αξιολόγηση και αναμένουμε τα αποτελέσματά της, καθώς και τα συμπεράσματα των ερευνών των αρμόδιων ινδικών αρχών", πρόσθεσε ο εκπρόσωπος της TotalEnergies.
Το Forbes διαπίστωσε ότι το ποσό που κατέβαλε η TotalEnergies για τις μετοχές της Adani Green Energy στις 21 Ιανουαρίου 2021 -την ημέρα που έκλεισε η συμφωνία- ήταν κατά 8% χαμηλότερο από τη μέση τιμή της μετοχής το 2020 και κατά 62% χαμηλότερο από τη μέση τιμή του τελευταίου 6μήνου.
Ο Vinod συμμετείχε επίσης στην πρώτη συμφωνία του Ομίλου Adani με την TotalEnergies. Ο γαλλικός όμιλος συμφώνησε να αγοράσει μερίδιο 37,4% στην εισηγμένη στο χρηματιστήριο εταιρεία φυσικού αερίου Adani Gas τον Οκτώβριο του 2019. Η συμφωνία έκλεισε τον Φεβρουάριο του 2020, με την TotalEnergies να καταβάλει 714 εκατ. δολάρια, δηλαδή 50 εκατ. δολάρια λιγότερα από ό,τι αποτιμούσε αυτό το πακέτο μετοχών τότε η ελεύθερη αγορά. Σε αντίθεση με τη συμφωνία που σύναψε με την Adani Green Energy, η TotalEnergies αγόρασε αυτές τις μετοχές απευθείας από έξι διαφορετικές οντότητες που ελέγχονται από τον Όμιλο Adani, σύμφωνα με την ετήσια οικονομική έκθεση της Adani Gas για το 2020. Τέσσερις από αυτές ήταν funds με έδρα τον Μαυρίκιο που ανήκαν στον Vinod - οι άλλες ήταν: μια ινδική εταιρεία, που ανήκε στον Vinod, στον Gautam και στον αδελφό τους Rajesh, και ένα trust, με δικαιούχους και διαχειριστές τα τρία αδέλφια. Επιπλέον, ήταν πολύ καλύτερη επένδυση από την Adani Green Energy, αφού η αξία του μεριδίου που αγόρασε η TotalEnergies έχει πενταπλασιαστεί στα 3,6 δισ. δολάρια.
Σε μια τρίτη συμφωνία, το προηγούμενο καλοκαίρι η TotalEnergies εξαγόρασε το 25% της Adani New Industries Ltd. -θυγατρική του Ομίλου Adani για το πράσινο υδρογόνο- έναντι άγνωστου ποσού. Η συμμετοχή του Vinod στην εν λόγω συμφωνία δεν επιβεβαιώθηκε, αν και είναι σημαντικός μέτοχος της Adani. Η συμφωνία "ενισχύει περαιτέρω τη συμμαχία μας με τον Όμιλο Adani στην Ινδία", δήλωσε τότε ο Patrick Pouyanné, πρόεδρος και CEO της TotalEnergies. Το εν λόγω project μπήκε "στον πάγο" μετά την έκθεση της Hindenburg: "Προφανώς, το project για το υδρογόνο μπαίνει σε καθεστώς αναστολής όσο δεν έχουμε σαφή εικόνα", διευκρίνισε ο Pouyanné σε τηλεφωνική επικοινωνία με το Forbes στις 8 Φεβρουαρίου με αφορμή τα εταιρικά αποτελέσματα.
Ο Vinod συμμετείχε επίσης στην εξαγορά -αξίας 6,5 δισ. δολαρίων- από τον Όμιλο Adani του ποσοστού που κατείχε η ελβετική εταιρεία Holcim στους Ινδούς παραγωγούς τσιμέντου Ambuja Cements και ACC τον περασμένο Σεπτέμβριο. Η εταιρεία Endeavor Trade and Investment Limited με έδρα τον Μαυρίκιο εξαγόρασε συμμετοχή 63% στην Ambuja και 57% στην ACC. Έναν μήνα μετά, τον Οκτώβριο, ο Vinod χρησιμοποίησε μια άλλη οντότητα με έδρα τον Μαυρίκιο που ελέγχει -την Armonia Trade and Investment Limited- για να εισφέρει περίπου 600 εκατ. δολάρια στην Ambuja αγοράζοντας stock options που μετατρέπονται σε μετοχές. H Harmonia θα πρέπει να καταβάλει άλλα 1,8 δισ. δολάρια στην Ambuja όταν μετατρέψει τα εν λόγω stock options σε μετοχές, τα οποία ακολούθως θα δώσουν στην Harmonia μερίδιο 19,4% στην Ambuja, αυξάνοντας τη συνολική συμμετοχή του Vinod στην τσιμεντοβιομηχανία στο 70,3%.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις αποκαλύψεις, ο Vinod είναι πολύ πιο πλούσιος από ό,τι πιστεύαμε. Το Forbes διαπίστωσε ότι o Vinod είναι ιδιοκτήτης 8 εταιρειών με έδρα τον Μαυρίκιο, οι οποίες κατέχουν μετοχές αξίας 12,3 δισ. δολαρίων σε εταιρείες του Ομίλου Adani, καθώς και τις Ambuja και ACC. Υπολογίζοντας τις δεσμευμένες μετοχές συν το κόστος αγοράς των εταιρειών παραγωγής τσιμέντου, το Forbes υπολογίζει ότι ο Vinod αξίζει τουλάχιστον 6 δισ. δολάρια, αναθεωρώντας την προ δύο εβδομάδων εκτίμησή του ότι η αξία του ανερχόταν στα 1,3 δισ. δολάρια. Το Forbes απέδιδε έως τώρα την αξία αυτών των μετοχών στον Gautam. Η αναθεωρημένη καθαρή του αξία είναι τώρα στα 33,4 δισ. δολάρια κατρακυλώντας από το υψηλότερό της επίπεδο -τον περασμένο Σεπτέμβριο- στα 158 δισ. δολάρια, όταν ήταν ο Gautam ήταν ο τρίτος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο. (Το βράδυ της Δευτέρας ήταν ο 38ος στη σχετική λίστα του Forbes).
Είναι πιθανό πως ο Vinod κατέχει και άλλες μετοχές στις εταιρείες του Ομίλου Adani μέσω αδιαφανών οντοτήτων στις οποίες είναι συνιδιοκτήτης μαζί με τα αδέλφια του. Ο μεγαλύτερος μέτοχος στις εισηγμένες εταιρείες του Ομίλου Adani είναι το S.B. Adani Family Trust, το οποίο το Forbes αποδίδει στον Gautam. Αλλά τα ινδικά οικονομικά αρχεία δείχνουν ότι ο Vinod και άλλα τρία αδέλφια Adani -ο Rajesh, ο Mahasukh και ο Vasant- είναι επίσης δικαιούχοι του καταπιστεύματος μαζί με τον Gautam, ενώ διαχειριστές είναι οι Gautam, Rajesh και Vinod. Υπάρχουν άλλες δύο εταιρείες -η Adani Trading Services LLP και η Adani Tradeline Private Limited- που κατέχουν επίσης μετοχές σε εισηγμένες του Ομίλου Adani, τις οποίες το Forbes αποδίδει στον Gautam. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ινδικού χρηματιστηρίου, ωστόσο, ο Gautam μοιράζεται την ιδιοκτησία των δύο οντοτήτων με τους Vinod και Rajesh. (Η ακριβής κατανομή της μετοχικής ιδιοκτησίας των S.B. Family Trust, Adani Trading Services και Adani Tradeline παραμένει ασαφής).
Ο Vinod είναι επίσης ιδιοκτήτης μιας "αυτοκρατορίας" ακινήτων στο Ντουμπάι, όπου ζει από το 1994. Συγκεκριμένα, ο Vinod κατέχει στο Εμιράτο 37 οικιστικά και εμπορικά ακίνητα αξίας περίπου 17 εκατ. δολαρίων, συμπεριλαμβανομένης μιας έπαυλης 2.700 τετραγωνικών μέτρων στο Burj Khalifa, τον ψηλότερο πύργο στον κόσμο. Στα καταχωριμένα στοιχεία του 2020 στα πολεοδομικά αρχεία του Ντουμπάι απέκτησε πρόσβαση το Κέντρο Προηγμένων Αμυντικών Μελετών (C4ADS), ένας μη κερδοσκοπικό οργανισμός με έδρα την Ουάσινγκτον, ο οποίος ερευνά το διεθνές έγκλημα και τις ένοπλες συρράξεις. Τα στοιχεία κοινοποιήθηκαν στο νορβηγικό πρακτορείο οικονομικών ειδήσεων E24, το οποίο συντόνισε μια έρευνα για την ακίνητη περιουσία του Vinod.
Τα στοιχεία που φτάνουν από το Ντουμπάι δείχνουν επίσης ότι ο Vinod είναι κάτοχος ινδικού διαβατηρίου που εκδόθηκε το 2013 και λήγει το 2026 - μια λεπτομέρεια που κατά τα φαινόμενα έρχεται σε αντίθεση με τα δημόσια έγγραφα του Ομίλου Adani, όπου αναφέρεται ως Κύπριος πολίτης, καθώς η Ινδία δεν επιτρέπει τη διπλή υπηκοότητα. Εκπρόσωπος του ινδικού Υπουργείου Εξωτερικών δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.
