Του Mike O'Sullivan
Τον Μάρτιο η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε στη δημοσιότητα τη Λευκή Βίβλο της για την άμυνα, που περιγράφει πώς θα αμυνθεί το μπλοκ απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα μετά από μια πιθανή αποχώρηση των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων από την Ευρώπη.
Η έκθεση παρουσιάστηκε από τον Ευρωπαίο Επίτροπο για την Άμυνα και το Διάστημα Άντριους Κουμπίλιους, ο οποίος διετέλεσε δύο φορές πρωθυπουργός της Λιθουανίας - μιας χώρας που βρίσκεται στο στόχαστρο της Ρωσίας. Η έκθεση συνέπεσε με την έγκριση από την Μπούντεσταγκ της παρέκκλισης από το γερμανικό "φρένο χρέους" για τις αμυντικές δαπάνες, άνω του 1% του ΑΕΠ, και ήρθε αφού η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε 800 δισ. ευρώ για τις αμυντικές δαπάνες της Ευρώπης.
Από πολιτική άποψη, η έκθεση τονίζει ότι το ΝΑΤΟ παραμένει ο οργανισμός που θα συντονίσει αμυντικά όλη την Ευρώπη, αλλά στο πρακτικό μέρος επικεντρώνεται στην ανάπτυξη κοινών αμυντικών project της ΕΕ, ενώ επισημαίνονται και επτά "κενά" - μεταξύ αυτών η αεράμυνα και οι διαστημικές υποδομές όσον αφορά τους δορυφόρους, τη συλλογή πληροφοριών και τις επικοινωνίες.
Παραδόξως για έγγραφο της ΕΕ, η ευθύνη για την εφαρμογή της Λευκής Βίβλου ανατίθεται στους αρχηγούς άμυνας κάθε κράτους και στην αμυντική βιομηχανία της ΕΕ (όσον αφορά τις λύσεις που αφορούν εξοπλισμό), ενώ προτείνεται η συλλογική αγορά όπλων για τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Η έκθεση δεν είναι αρκετά αναλυτική ως προς το αν θα χαλαρώσουν οι κανονισμοί περί συγχωνεύσεων/αντιμονοπωλίων, για την αγορά εργασίας, την πρόσληψη ταλέντων και την καινοτομία - αν και αυτά τα θέματα ίσως δεν άπτονται εντελώς του πεδίου εφαρμογής της.
Η Λευκή Βίβλος υποδεικνύει μια σειρά από απειλές -από την Αρκτική έως τη Μέση Ανατολή- και αναφέρεται διεξοδικά στον κινεζικό κίνδυνο για την παγκόσμια τάξη. Στο παρασκήνιο υπήρξαν προσπάθειες να κατονομαστούν τα κράτη -όπως η Ισπανία- που θεωρείται ότι δεν διοχετεύουν αρκετά κονδύλια στην άμυνά τους (η Ισπανία και η Ιταλία είχαν αντιταχθεί στον τίτλο "ReArm").
Πηγές μας επισήμαναν πώς μεμονωμένα κράτη επανεξετάζουν τώρα τις σχέσεις προμηθειών και εκπαίδευσης με το αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας και τους Αμερικανούς προμηθευτές όπλων, δεδομένης της νέας προσέγγισης της κυβέρνησης Τραμπ με την Ευρώπη. Άλλο ένα επίκεντρο αρνητικών σχολίων ήταν η απαγόρευση των αγοράς όπλων από το Ηνωμένο Βασίλειο (με χρηματοδότηση από την ΕΕ), ένα λάθος μήνυμα που αρκετοί το θεώρησαν σκληρό υπό το πρίσμα της αμυντικής συνεργασίας Ηνωμένου Βασιλείου-ΕΕ.
Η Λευκή Βίβλος της ΕΕ για την άμυνα διαφέρει από έγγραφα πολιτικής σε άλλους τομείς, υπό την έννοια ότι έχει ισχυρή πολιτική υποστήριξη και είναι ρεαλιστική στην εφαρμογή. Υπό αυτή την έννοια κινείται στον απόηχο ορισμένων από τα οικονομικά διορθωτικά μέτρα που εφαρμόστηκαν στην Ευρωζώνη το 2012.
Αντιλαμβάνομαι ότι μεγάλο μέρος της έκθεσης γράφτηκε πριν από τη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια και ως εκ τούτου στη ρητορική της δεν αποτυπώνεται η γνώμη της ΕΕ για τις πρόσφατες δηλώσεις του Λευκού Οίκου. Ωστόσο, ενώ η αξιολόγηση είναι πλήρης, αναδεικνύει επίσης την ευαλωτότητα της ΕΕ στο άμεσο μέλλον.
