Της Sarah Emerson
Τα τελευταία οκτώ χρόνια, ένα πειραματικό πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από τον δισεκατομμυριούχο συνιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της OpenAI, Σαμ Άλτμαν, δοκιμάζει μια ουτοπική ιδέα: Τι θα γινόταν αν όλοι στον κόσμο έπαιρναν δωρεάν χρήματα, σε τακτική βάση, χωρίς δεσμεύσεις;
Το "καθολικό βασικό εισόδημα" ήταν μια από τις πρώτες έννοιες που εξετάστηκαν από το OpenResearch, ένα εργαστήριο που συνδέεται με την OpenAI και στο οποίο ο Άλτμαν έχει συνεισφέρει προσωπικά δεκάδες εκατομμύρια δολάρια σε έναν αγώνα για τη διαμόρφωση ενός μέλλοντος που θεωρεί ότι αναπόφευκτα θα διαταραχθεί από την τεχνητή νοημοσύνη. Τώρα, το πρόγραμμα δημοσιεύει τα αποτελέσματα μιας εκτεταμένης δοκιμής που έδωσε αθροιστικά 45 εκατομμύρια δολάρια σε χιλιάδες ανθρώπους σε όλη την Αμερική, σε αυτό που έχει αποκαλέσει "την πιο ολοκληρωμένη μελέτη" που έχει γίνει ποτέ για το εγγυημένο εισόδημα.
Τα ευρήματα της μελέτης δημοσίευσε το Εθνικό Γραφείο Οικονομικών Ερευνών. Είναι τα πρώτα από τα πολλά αποτελέσματα που σκοπεύει να δημοσιεύσει η OpenResearch, τα οποία περιγράφουν λεπτομερώς μια τριετή δοκιμή στην οποία 3.000 συμμετέχοντες στο Τέξας και το Ιλινόις επιλέχθηκαν τυχαία για να λάβουν μηνιαίο επίδομα 1.000 ή 5 δολαρίων. Σκοπός της έρευνας ήταν να μάθουμε πώς θα μπορούσε να αλλάξει η ζωή μας αν μας δινόταν ένα μικρό επίδομα χωρίς όρους. Τα πρώτα ευρήματά της δείχνουν ότι οι άνθρωποι που έλαβαν αυτά τα χρήματα είχαν την τάση να τα ξοδεύουν σε βασικές ανάγκες, ιατρική περίθαλψη και βοήθεια προς άλλους. Οι επόμενες μελέτες θα επικεντρωθούν σε θέματα όπως τα παιδιά, η κινητικότητα, η εγκληματικότητα και η πολιτική.
Καθ'όλη τη διάρκεια του πειράματος, οι ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα από τηλεφωνικές και διαδικτυακές έρευνες, συνεντεύξεις καθώς και από πηγές τρίτων, όπως εκπαιδευτικά αρχεία και πιστωτικές αναφορές. Ακόμη, οι ερευνητές πήραν αίμα από τους πρόθυμους συμμετέχοντες για να παρακολουθήσουν τις αλλαγές σε ορισμένους βιοδείκτες υγείας. "Ο στόχος μας είναι απλώς να παράγουμε τα δεδομένα και να τα διαθέσουμε σε οποιαδήποτε μορφή λειτουργεί καλύτερα για τους ανθρώπους, και όσο το δυνατόν ευρύτερα", δήλωσε στο Forbes η διευθύντρια του OpenResearch Ελίζαμπεθ Ρόουντς.
Δεν είναι η πρώτη προσπάθεια για τη μέτρηση των οφελών ενός εγγυημένου εισοδήματος, όπως μια 12ετής δοκιμή στην Κένυα που ξεκίνησε το 2017 και χρηματοδοτείται από τη φιλανθρωπική οργάνωση GiveDirectly. Χώρες όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς έχουν επίσης φλερτάρει με την ιδέα. Από τη δεκαετία του 1980, οι κάτοικοι της Αλάσκας λαμβάνουν ετήσιες πληρωμές που παράγονται από τα δικαιώματα πετρελαίου και φυσικού αερίου της πολιτείας. Και πέρυσι, η Καλιφόρνια εγκαινίασε το πρώτο κρατικά χρηματοδοτούμενο τεστ εγγυημένου εισοδήματος, το οποίο θα απευθύνεται σε πρώην ανάδοχους νέους.
Ο Καρλ Βίντερκιστ, ιστορικός του βασικού εισοδήματος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Georgetown του Κατάρ, δήλωσε ότι βιώνουμε σήμερα ένα "τρίτο κύμα του κινήματος για το βασικό εισόδημα", αφού είδαμε τη δημοτικότητά του να αυξάνεται επί πολλές δεκαετίες. Η OpenResearch επικοινώνησε μαζί του πριν από μερικά χρόνια για να προσφέρει τις απόψεις του σχετικά με τη δοκιμή, η οποία δεν είχε ακόμη ξεκινήσει, και δήλωσε στο Forbes ότι επέλεξαν "αξιοπρεπή ποσά" για να μελετήσουν. Τώρα, θέλει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση να προχωρήσει στην εφαρμογή του βασικού εισοδήματος. "Έχουμε πολλά δεδομένα για το τι μπορεί να κάνει το βασικό εισόδημα. Απλώς διαφωνούμε σχετικά με το αν θέλουμε να συμβεί αυτό".
Ο Άλτμαν έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι βλέπει το καθολικό βασικό εισόδημα ως λύση για τη φτώχεια, από την εποχή που ήταν πρόεδρος του startup accelerator Y Combinator. Σε μια ανάρτηση στο ιστολόγιο πριν από σχεδόν μια δεκαετία, έκανε μια έκκληση προς τους ερευνητές. "Θα θέλαμε να χρηματοδοτήσουμε μια μελέτη για το βασικό εισόδημα", έγραφε. "Η ιδέα αυτή με ιντριγκάρει εδώ και καιρό, και παρόλο που έχουν γίνει πολλές συζητήσεις, υπάρχουν αρκετά λίγα στοιχεία για το πώς θα λειτουργούσε". Πρόσφατα, το βασικό εισόδημα έχει υποστηριχθεί από τη Silicon Valley, οι οποίοι το βλέπουν ως μια θεραπεία για την ανεργία που προκαλείται από την αυτοματοποίηση. "Θα είναι απαραίτητο", υποστήριξε ο Έλον Μασκ το 2017, καθώς "θα υπάρχουν όλο και λιγότερες δουλειές που ένα ρομπότ δεν θα μπορεί να τις κάνει καλύτερα”. (Άλλαξε γνώμη φέτος, λέγοντας: "Δεν θα έχουμε καθολικό βασικό εισόδημα. Θα έχουμε καθολικό υψηλό εισόδημα", χωρίς να εξηγήσει τη διαφορά). Ο Άλτμαν έχει προβλέψει ότι "οι υπολογιστές θα αντικαταστήσουν ουσιαστικά όλη τη μεταποίηση".
Ο Άλτμαν είναι γνωστός για την πρόθυμη υλοποίηση των οραμάτων του, μερικές φορές με μεγάλο κόστος, ένα χαρακτηριστικό που τον έκανε πολωτική φιγούρα στην τεχνολογία. Το 2019, ίδρυσε το Worldcoin, εταιρεία κρυπτονομισμάτων, για την οποία ισχυρίστηκε ότι θα δημιουργούσε ένα "παγκόσμιο νόμισμα συλλογικής ιδιοκτησίας που θα διανέμεται δίκαια σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους". Το εγχείρημα έχει μείνει πολύ πίσω από τον στόχο του να εντάξει 1 δισεκατομμύριο χρήστες μέχρι το 2023 και έχει βυθιστεί σε έναν "χορό" αντιπαραθέσεων. Τώρα που είναι ο πιλότος της ισχυρότερης εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι ακόμη και το πιο καλοπροαίρετο ερευνητικό πρότζεκτ θα ξεφύγει από τη σφαίρα επιρροής του
Η OpenResearch και η OpenAI μοιράζονται το ίδιο DNA, καθώς η εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης ισχυρίζεται ότι υποστηρίχθηκε από δωρεά του εργαστηρίου. Έχουν επίσης κατά καιρούς μοιραστεί προσωπικό - έναν πρώην γενικό σύμβουλο και ένα άτομο που κατείχε ταυτόχρονα διαφορετικούς ρόλους σε κάθε χώρο εργασίας. Πέρυσι, ένας ερευνητής που συνδέεται τόσο με την OpenResearch όσο και με την OpenAI συνέγραψε μια μελέτη σχετικά με τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στην αγορά εργασίας. Η OpenResearch ανέφερε ότι επειδή και οι δύο οργανισμοί ιδρύθηκαν την ίδια εποχή, αυτές ήταν προφανείς ευκαιρίες για συνεργασία. Τέλος, το εργαστήριο έχει μόλις δύο μέλη του διοικητικού συμβουλίου: Το ένα από αυτά είναι ο Άλτμαν - το άλλο είναι ο Κρις Κλαρκ, πρώην επικεφαλής της OpenAI για μη κερδοσκοπικές και στρατηγικές πρωτοβουλίες. Ο Κλαρκ αποχώρησε από την εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης νωρίτερα φέτος, λέγοντας ότι ήθελε να "αφιερώσει περισσότερο χρόνο στους ανθρώπους και τα έργα για τα οποία νοιάζομαι πολύ εκτός της OpenAI", ανέφερε το The Information τον Μάιο. Παραμένει COO της OpenResearch, όπου συνεχίζει να διαχειρίζεται υψηλού επιπέδου λειτουργίες σε ολόκληρο τον οργανισμό.
Αφού ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στην κοινωνική εργασία και τις πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, η Ρόουντς ανταποκρίθηκε στην αγγελία του Άλτμαν για δουλειά το 2016, δεν έχοντας ποτέ "ακούσει για τον Σαμ ή την Y Combinator ή οτιδήποτε άλλο". Εκείνος προσέλαβε τη Ρόουντς εκείνη τη χρονιά, καθιστώντας την έναν από τους πρώτους υπαλλήλους της YC Research, η οποία αργότερα θα γινόταν OpenResearch. Το εργαστήριο ιδρύθηκε για να βγάζει μακροπρόθεσμα έργα που θέτουν ανοιχτά ερωτήματα. Φιλοξένησε επίσης έναν ανθρωπιστικό τεχνολογικό κόμβο με επικεφαλής τον πρωτοπόρο της πληροφορικής Άλαν Κέι και ένα πρότζεκτ "καλύτερες πόλεις". Πιο αξιοσημείωτα, υποστήριξε μια ομάδα εμπειρογνωμόνων τεχνητής νοημοσύνης που δημιούργησε η OpenAI κατά την ίδρυσή του.
Από την έναρξή του το 2015, η OpenResearch και οι φορείς του έχουν συγκεντρώσει περίπου 60 εκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση. Δέκα εκατομμύρια προήλθαν από τον μη κερδοσκοπικό βραχίονα του OpenAI, ενώ ο Άλτμαν έχει δωρίσει 14 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με πρόσφατες φορολογικές δηλώσεις. Άλλοι υποστηρικτές περιλαμβάνουν τον συνιδρυτή του Twitter και υπέρμαχο του βασικού εισοδήματος Τζακ Ντόρσεϊ, ο οποίος έδωσε 15 εκατομμύρια δολάρια μέσω του φιλανθρωπικού του ιδρύματος Start Small, και τον συνιδρυτή του GitLab Σιντ Σειμπράντι, ο οποίος συνεισέφερε 6,5 εκατομμύρια δολάρια. Μέσω ορισμένων ερευνητών του, το έργο έχει επίσης λάβει περίπου 1,1 εκατ. δολάρια σε επιχορηγήσεις από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας και το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών.
Το εργαστήριο - το οποίο αριθμεί έξι εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης, έξι εθελοντές ακαδημαϊκούς συνεργάτες και 17 εθελοντικά μέλη συμβουλευτικής επιτροπής - έχει κρατήσει σκόπιμα χαμηλό προφίλ για να αποφύγει τη σκιά των ευεργετών του. Αλλά τράβηξε την προσοχή πριν από αρκετά χρόνια μετά την έναρξη δύο πιλοτικών δοκιμών βασικού εισοδήματος στο Όκλαντ της Καλιφόρνια, οι οποίες είχαν ως στόχο να αναδείξουν ζητήματα που θα μπορούσαν να προκύψουν κατά τη διάρκεια μελλοντικών, μεγαλύτερων δοκιμών. Λιγότερα από 100 άτομα έλαβαν έως και 1.500 δολάρια το μήνα για περίπου ένα χρόνο. Το 2018, το Wired αποκάλεσε την προσπάθεια αργή και έλαβε ένα email που είχε στείλει η Ρόουντς στην τότε δήμαρχο του Όκλαντ Λίμπι Σάαφ, λέγοντας: "Αν και είναι απογοητευτικό για τους χρηματοδότες, ήταν καλό από ερευνητικής άποψης". Η OpenResearch αρνήθηκε να πει ποιοι ήταν αυτοί οι απογοητευμένοι χρηματοδότες, αλλά σημείωσε ότι τα πιλοτικά προγράμματα είχαν σκοπό μόνο να βελτιώσουν την κατανόησή τους για πράγματα όπως η πρόσληψη και η μεταφορά χρημάτων σε ανθρώπους που δεν έχουν τραπεζικό λογαριασμό.
Η πιο πρόσφατη δοκιμή 3.000 ατόμων διήρκεσε από τον Νοέμβριο του 2020 έως τον περασμένο Οκτώβριο και είδε σχεδόν 40.000 άτομα να ανταποκρίνονται σε 1,1 εκατομμύρια διαφημιστικά μηνύματα που στάλθηκαν σε διευθύνσεις στο Τέξας και το Ιλινόις. Επιλέχθηκαν αιτούντες ηλικίας 21 έως 40 ετών με εισόδημα νοικοκυριού που δεν ξεπερνούσε το 300% του ομοσπονδιακού ορίου φτώχειας σε αστικές, προαστιακές και αγροτικές περιοχές. (Στην αρχική του πρόσκληση, ο Άλτμαν είπε ότι αναζητούσαν να εγγράψουν ανθρώπους "που έχουν κίνητρο και ταλέντο αλλά προέρχονται από φτωχά περιβάλλοντα"). Το ένα τρίτο επιλέχθηκε τυχαία για να λάβει 1.000 δολάρια το μήνα, ενώ η υπόλοιπη ομάδα ελέγχου έλαβε 50 δολάρια το μήνα.
Μια συμμετέχουσα, η Κάρα, διαγνώστηκε με μια σπάνια νευρική διαταραχή που την εμπόδιζε να εργαστεί. Ήταν σε αναπηρία, είχε πουλήσει τα υπάρχοντά της και είχε δημιουργήσει ακόμη και μια σελίδα GoFundMe για να τα βγάλει πέρα. "Ήταν σαν να αισθάνεσαι την απώλεια της δυνατότητας να φροντίζεις τον εαυτό σου", θυμάται σε μια συνέντευξη που καταγράφηκε και δημοσιεύτηκε από το OpenResearch. Η Κάρα κατατάχθηκε στην ομάδα δοκιμαστικής δοκιμής των 1.000 δολαρίων και δήλωσε ότι οι μηνιαίες πληρωμές "μείωσαν τον πανικό κατά πολύ".
Το ευρύτερο συμπέρασμα της μελέτης ήταν ότι τα μετρητά δημιουργούν ευελιξία - για να είναι πιο επιλεκτικοί στην αναζήτηση εργασίας, για να αποκτήσουν ιατρική περίθαλψη ή για να βοηθήσουν ένα μέλος της οικογένειας με τους λογαριασμούς τους. Οι μεταφορές μετρητών οδήγησαν τους συμμετέχοντες να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα για βασικές ανάγκες όπως τρόφιμα, ενοίκιο και μεταφορές, όπως έδειξαν τα αποτελέσματα.
"Αυτό που με εξέπληξε περισσότερο ήταν ότι [σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου των 50 δολαρίων] η μεγαλύτερη αύξηση των δαπανών αφορούσε την οικονομική υποστήριξη προς άλλους", δήλωσε η Καρίνα Ντότσον, υπεύθυνη έρευνας στην OpenResearch. Η Ντότσον δήλωσε ότι οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι χρησιμοποίησαν τα χρήματα για να δώσουν δώρα και δάνεια, να κάνουν δωρεές για φιλανθρωπικούς σκοπούς ή να βοηθήσουν φυλακισμένους συγγενείς.
Η ομάδα ζήτησε επίσης την άδεια για δειγματοληψία αίαμτος, κάτι που έκαναν τελικά 1.206 συμμετέχοντες. Μέτρησαν βιοδείκτες όπως η χοληστερόλη, ο κίνδυνος διαβήτη και η υπέρταση, αλλά δεν είδαν σημαντικές αλλαγές. "Προσωπικά, δεν περίμενα να δω σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα μια πραγματική αλλαγή στη σωματική υγεία", δήλωσε η Ρόουντς. "Ειδικά με τον πληθυσμό που είχε ίσως περιορισμένη πρόσβαση στη φροντίδα για μεγάλο χρονικό διάστημα". Αυτό που παρατήρησαν οι ερευνητές ήταν μια μικρή αύξηση στην πιθανότητα κάποιος να αναζητήσει υγειονομική περίθαλψη, όπως μια επίσκεψη στο οδοντιατρείο.
Και άλλες τεχνολογικές εταιρείες εμπλέκονται με τη χορήγηση δωρεάν χρημάτων. Η Google έχει χρηματοδοτήσει μια μελέτη σχετικά με το βασικό εισόδημα και τους άστεγους που θα πραγματοποιηθεί σύντομα στην περιοχή Bay Area. Η OpenResearch συνέβαλε επίσης με την εμπειρογνωμοσύνη της στο να βοηθήσει τους εκπροσώπους της πολιτείας του Ιλινόις να περάσουν το 2019 έναν νόμο που εμποδίζει τους συμμετέχοντες σε μελέτες μη κυβερνητικά χρηματοδοτούμενων μεταβιβάσεων μετρητών να χάσουν τα υφιστάμενα οφέλη τους.
Δεν είναι σαφές αν ο Άλτμαν σκοπεύει να συνεχίσει να χρηματοδοτεί την έρευνα για το βασικό εισόδημα. Η OpenResearch έχει υποστηρίξει και άλλα πρότζεκτ που τελικά τερματίστηκαν, όπως μια πλατφόρμα για την προώθηση κλινικών δοκιμών του κορονοϊού. Και ανέφερε ότι θα συνεχίσει να συγκεντρώνει χρήματα για να παρατείνει το έργο της σχετικά με τη χηρματική βοήθεια και ίσως αρχίσει να εξετάζει την ιατρική ανισότητα.
Εν τω μεταξύ, οι απόψεις του Άλτμαν σχετικά με το βασικό εισόδημα φαίνεται να εξελίσσονται. Λίγους μήνες πριν, διατύπωσε μια νεότερη ιδέα για την ανθρωπότητα: οικονομικά μερίσματα που θα λαμβάνουν "όλοι" από μεγάλα γλωσσικά μοντέλα όπως το ChatGPT. Δεν ανέλυσε πώς ή γιατί θα λειτουργούσε αυτό.
