Του Peter Suciu
Το Κρεμλίνο επιδιώκει να "εδραιώσει τον έλεγχο" των Ρώσων στρατιωτικών bloggers, που δεν κάνουν αρκετά για να προβάλλουν τις πρόσφατες επιτυχίες των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανησυχεί επίσης ότι η κάλυψη μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την επίσημη θέση του, ανέφερε ένα think tank με έδρα την Ουάσινγκτον.
Αφού ξεκίνησε την εισβολή της στην Ουκρανία πέρυσι, η Ρωσία μπλόκαρε την πρόσβαση στο Facebook και σε μεγάλα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία. Επίσης, θέσπισε νόμο που τιμωρεί με φυλάκιση έως και 15 ετών οποιονδήποτε διαδίδει "ψευδείς πληροφορίες". Την ίδια στιγμή, μια πιστή ομάδα στρατιωτικών blogger (military blogger - milbloggers) φάνηκε πρόθυμη να καταγράψει τις στρατιωτικές νίκες του Κρεμλίνου.
Αυτοί οι milbloggers, οι οποίοι κατά καιρούς είχαν ενσωματωθεί ακόμη και στα ρωσικά στρατεύματα, έχουν γίνει η εκδοχή των "πολεμικών ανταποκριτών" του 21ου αιώνα, προσφέροντας σχεδόν σε πραγματικό χρόνο ενημερώσεις από τις γραμμές του μετώπου. Έγιναν δημοφιλείς στο ρωσικό κοινό επειδή παρείχαν βαθύτερη - και συχνά διαφορετική και πιο κριτική - ενημέρωση από ό,τι προσέφεραν τα κρατικά μέσα ενημέρωσης.
Κατά καιρούς, οι milbloggers ήταν ακόμη και επικριτικοί στους χειρισμούς του Κρεμλίνου σχετικά με την εισβολή, αλλά τώρα φαίνεται ότι η Μόσχα έφτασε στα όριά της.
Το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW) με έδρα την Ουάσιγκτον ανέφερε ότι το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας "προσπαθεί να εδραιώσει τον έλεγχο του ρωσικού χώρου ενημέρωσης, υπονομεύοντας ορισμένουςΡώσους milbloggers που δεν τόνισαν την επιθυμητή εικόνα του Υπουργείου Άμυνας σχετικά με την ισχυριζόμενη ήττα των ουκρανικών δυνάμεων στην ανατολική όχθη της περιφέρειας Χερσώνα την 1η Ιουλίου".
Η αναφορά αυτή ήρθε μόλις λίγες εβδομάδες αφότου ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είχε στηριχθεί στους milbloggers για να εκτονώσει τη δυσαρέσκεια μετά τις επιδρομές φιλοουκρανικών δυνάμεων στα σύνορα με το ρωσικό έδαφος.
Είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε αν πρόκειται για μια "Cronkite στιγμή" - που πήρε το όνομά της από την εκτίμηση του διάσημου δημοσιογράφου του CBS News ότι η πολεμική προσπάθεια των ΗΠΑ στο Βιετνάμ βρισκόταν σε αδιέξοδο. Ο πρόεδρος Λύντον Τζόνσον φέρεται να παρακολούθησε την εκπομπή και να δήλωσε: "Αν έχασα τον Cronkite, έχασα την αμερικάνικη μεσαία τάξη".
Αν και συχνά συζητιέται αν ο πρόεδρος Τζόνσον είχε πράγματι μια τέτοια αντίδραση, είναι αλήθεια ότι μετά τη δήλωση του Cronkite η κοινή γνώμη των ΗΠΑ στράφηκε κατά του πολέμου. Αν ο Πούτιν χάσει τους milbloggers, θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπος με μια αντίστοιχη κατάσταση.
"Σε αυτήν την περίπτωση, αυτό που συμβαίνει είναι ότι οι milbloggers στρέφονται κατά του πολέμου του Πούτιν", δήλωσε ο Scott Talen, καθηγητής επικοινωνίας στο American University.
"Είναι εκπληκτικό, δεδομένης της σε μεγάλο βαθμό πρώιμης υποστήριξής τους για τον πόλεμο", πρόσθεσε ο Talen. "Αλλά τα πράγματα δεν πήγαν τόσο καλά και υπάρχει μεγάλη συζήτηση".
Οι milbloggers ασκούν όλο και πιο έντονη κριτική στην πολεμική προσπάθεια και κυρίως στους χειρισμούς του Κρεμλίνου, σε αντίθεση με τα επίσημα κρατικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία δεν αναφέρουν σχεδόν ποτέ τις αποτυχίες του ρωσικού στρατού.
"Υπάρχουν φορές που οι επικριτές μπορεί να έχουν ένα επιχείρημα που θα έπρεπε να θέλετε να το ακούσετε, καθώς μπορεί να έχουν δίκιο", δήλωσε ο Talen. "Ο πόλεμος δεν είναι σαν το μπάσκετ ή το μπέιζμπολ, όπου μπορείς να χάσεις ένα παιχνίδι και να επιστρέψεις. Η Ρωσία χάνει σε μεγάλο βαθμό από την αρχή και αυτό κοστίζει χιλιάδες ζωές".
Λογοκρισία στους προπαγανδιστές: Μπορεί να συμβεί;
Δεν θα ήταν η πρώτη φορά που μια στρατιωτική δύναμη θα προσπαθούσε να περιορίσει τις πληροφορίες που μοιράζεται σχετικά με την πολεμική προσπάθεια, ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχει "χειροπιαστή" νίκη στο πεδίο.
Κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, λίγοι στην Ιαπωνία γνώριζαν τις ήττες που αντιμετώπιζε ο στρατός και μεγάλο μέρος του ιαπωνικού κόσμου παρέμενε ανενημέρωτο για τα οικονομικά και στρατιωτικά δρώμενα.
Ήταν επομένως έκπληξη για πολλούς Ιάπωνες το γεγονός ότι ο πόλεμος είχε αρνητική κατάληξη.
Αν και είναι αδύνατο για τον μέσο Ρώσο πολίτη να μη γνωρίζει κάποιες από τις τρέχουσες αποτυχίες στην Ουκρανία, το Κρεμλίνο μάλλον θα προσπαθήσει να περιορίσει τα οποιαδήποτε αρνητικά συναισθήματα.
Ωστόσο, η Ρωσία δεν είναι η μόνη χώρα που θέλησε να αποφύγει τη διάδοση τέτοιας κριτικής.
"Τα περισσότερα έθνη έχουν μια τεταμένη σχέση με τον Τύπο όσον αφορά τις πολεμικές αφηγήσεις. Κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ στις ΗΠΑ, υπήρχε μεγάλη ένταση όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο αναφέρονταν οι απώλειες και η πρόοδος. Κατά τη διάρκεια της Καταιγίδας της Ερήμου, ο στρατός ενσωμάτωσε δημοσιογράφους σε μονάδες εν μέρει για να έχει μεγαλύτερο έλεγχο των αφηγήσεων", εξήγησε ο Cliff Lampe, καθηγητής πληροφόρησης και αναπληρωτής κοσμήτορας στη Σχολή Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.
"Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Ρωσία έχει εντάσεις με τον τρόπο που οι ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι διαμορφώνουν το αφήγημα του πολέμου. Στην περίπτωση της Ρωσίας, ο Τύπος εκεί δεν έχει την ίδια προστασία που έχουμε εμείς στις ΗΠΑ, και έτσι μπορούμε να αναμένουμε περαιτέρω απόπειρες παρέμβασης", πρόσθεσε ο Lampe.
Το γεγονός ότι οι milbloggers έχουν προβεί σε κριτική, θα μπορούσε να δείχνει μια στροφή στον πόλεμο, και μπορεί να είναι πολύ αργά για το Κρεμλίνο να παρέμβει, δεδομένου ότι οι bloggers είναι αρκετά ενθαρρυμένοι ώστε να ασκούν κριτική στην κυβέρνηση. "Η αίσθησή μου είναι ότι δεν θα το έκαναν, εκτός αν αισθάνονταν ότι υπήρχε αρκετή υποστήριξη για τη θέση τους, ώστε να έχουν και κάποια προστασία", τόνισε ο Lampe.
Περιορισμοί στο Telegram
Δεν είναι η πρώτη φορά που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποδεικνύονται ζωτικός σύνδεσμος επικοινωνίας απέναντι σε ένα καθεστώς που δεν θέλει να μαθευτεί η αλήθεια. Το γεγονός ότι οι milbloggers καταφεύγουν στην εφαρμογή Telegram μπορεί να δυσκολέψει την καταστολή.
"Στην πραγματικότητα είναι πολύ λίγα αυτά που μπορούν να γίνουν", δήλωσε ο Talen. "Αν δεν τα κατεβάσεις όλα, είναι πολύ δύσκολο να λογοκρίνεις ό,τι δημοσιεύεται στο Telegram. Είναι σαν να έχεις ένα ποντίκι σε ένα δωμάτιο και ο Πούτιν ίσως χρειαστεί να κάψει όλο το σπίτι για να πιάσει τα κακά ποντίκια".
Το Κρεμλίνο θα μπορούσε να λάβει πιο ακραία μέτρα, προειδοποίησε ο Lampe.
"Η εκτίμησή μου είναι ότι η κυβέρνηση θα στρέψει τις προσπάθειές της προς την κατεύθυνση της πιο άμεσης πίεσης στους bloggers, αντί να προσπαθήσει να αναλάβει το έργο της παρέμβασης στην πλατφόρμα", τόνισε.
