Του David Axe
Η Ρωσία κατασκεύασε δώδεκα ειδικά άρματα αεράμυνας για την κατάρριψη εχθρικών πολεμικών αεροσκαφών στη χιονισμένη Αρκτική. Ωστόσο, το Tor-M2DT έκανε το ντεμπούτο του στα πεδία μάχης της Ουκρανίας – 3.000 μίλια νοτίως του Βόρειου Πόλου. Και δεν τα πήγε καλά.
Στους δύο μήνες που βρίσκονται εκεί τα Tor-M2DT, οι ουκρανικές δυνάμεις κατέστρεψαν τουλάχιστον δύο. Το ένα, μάλιστα, βρήκε άσχημο τέλος λίγο μετά την παρουσίαση του άρματος από τα ρωσικά τηλεοπτικά ΜΜΕ.
Το άρμα Tor τέθηκε σε υπηρεσία το 1986. Είναι ένα αυτόνομο σύστημα μικρής εμβέλειας, με κύριο ρόλο να προστατεύει τα τάγματα μάχης κοντά στις γραμμές του μετώπου.
Τον Ιανουάριο του 2020, ένα ιρανικό Tor κατέρριψε ένα ουκρανικό αεροσκάφος πάνω από το Ιράν, αφού το πέρασε για εχθρικό. Οι 176 επιβάτες και το πλήρωμα έχασαν τη ζωή τους.
Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές του Tor, ωστόσο όλες περιλαμβάνουν ένα όχημα που φέρει ραντάρ και εκτοξευτή έως και 16 πυραύλων, βάρους 181 κιλών έκαστος με εμβέλεια 11 χιλιομέτρων. Το άρμα εντοπίζει έναν στόχο με το ενσωματωμένο ραντάρ του, εκτοξεύει πυραύλους και έπειτα τους στέλνει σήμα –μέσω ραδιοφωνικής σύνδεσης– για τη μεταβαλλόμενη θέση του στόχου. Μια διαδικασία που ονομάζεται "καθοδήγηση με εντολή".
Επί 40 χρόνια, η κατασκευάστρια εταιρεία όπλων Almaz-Antey παρήγαγε Tor, τα οποία βελτίωσε προσαρμόζοντάς τα στις ευρωπαϊκές συνθήκες: ψυχροί χειμώνες, ήπια καλοκαίρια, εδάφη όπου, εάν χιονίσει, το κάνει για λίγο.
Καθώς, όμως, η κλιματική αλλαγή "θέρμαινε" την Αρκτική, ανοίγοντας νέους εμπορικούς δρόμους και δίνοντας πρόσβαση σε ορυκτούς πόρους, το Κρεμλίνο άρχισε να συγκροτεί στρατιωτικές δυνάμεις ικανές για μάχη στον πολικό βορρά. Η Almaz-Antey εγκατέστησε το ραντάρ και τους πυραύλους του Tor σε έναν τράκτορα DT-30. Οι φαρδιές ερπύστριες και το χαμηλό βάρος του DT-30 το βοηθούν να κινείται στο χιόνι και στον πάγο.
Το Κρεμλίνο δοκίμασε για πρώτη φορά το Tor-M2DT το 2019. Η Almaz-Antey κατασκεύασε αρχικά 12 άρματα. Καθώς οι ρωσικές απώλειες πολλαπλασιάζονταν κατά τον πρώτο χρόνο του πολέμου στην Ουκρανία –το Κρεμλίνο είχε χάσει περίπου 100 συστήματα αεράμυνας–, τα Tor-M2DT πήραν τον δρόμο για τον νότο.
Όχι πως στην Ουκρανία δεν κάνει κρύο και δεν χιονίζει τον χειμώνα. Αλλά οι Ρώσοι ανέπτυξαν τα Tor-M2DT μαζί με την 80ή Αρκτική Ταξιαρχία Μηχανοκίνητων Τυφεκιοφόρων στην περιοχή της Χερσώνας στη νότια Ουκρανία, όπου τον τελευταίο καιρό δεν είχε χιονίσει.
Ενώ πράγματι η χαμηλή πίεση που ασκεί στο έδαφος το DT-30 θα μπορούσε να βοηθήσει το Tor-M2DT να κινηθεί στους βάλτους της Χερσώνας, στην πραγματικότητα τα Tor-M2DT έμοιαζαν... εκτός τόπου και χρόνου. Αυτό δεν εμπόδισε το Zvezda News να πανηγυρίσει τον Δεκέμβριο για την ανάπτυξη του Tor-M2DT στην Ουκρανία.
Έξι εβδομάδες μετά, μη επανδρωμένα αεροσκάφη που ανήκαν στην 406η Ταξιαρχία Πυροβολικού του ουκρανικού στρατού εντόπισαν τα Tor-M2DT στη Χερσώνα. Οι πυροβολητές φέρονται να έριξαν βλήματα Excalibur με καθοδήγηση GPS και να κατέστρεψαν δύο από τα αρκτικά Tor με διαφορά λίγων ημερών, στα τέλη Ιανουαρίου ή στις αρχές Φεβρουαρίου.
Το πρώτο χτύπημα ήταν το πιο "θεατρικό". Μόλις το ένα Excalibur παρέδωσε στις φλόγες το Tor, Ρώσοι στρατιώτες έτρεξαν με έναν πυροσβεστήρα χειρός και προσπάθησαν –μάταια– να σβήσουν τη φωτιά. "Ο πυροσβεστήρας δεν βοήθησε", χαριτολόγησε το ουκρανικό Υπουργείο Άμυνας. Η δεύτερη οβίδα έριξε αυλαία στην κωμωδία.
