Του Michael Lynch
Ο θάνατος του Ιρανού Προέδρου Ραΐσι και του σκληροπυρηνικού υπουργού Εξωτερικών μετά τη συντριβή του αεροπλάνου που τους μετέφερε χτες, θα μπορούσε τελικά να επηρεάσει τις αγορές πετρελαίου εάν αλλάξει τις πολιτικές της κυβέρνησης.
Φυσικά, ο Ιρανός πρόεδρος είναι περισσότερο καθρέφτης που αντανακλά τις επιθυμίες του Αγιατολάχ Χαμεϊνί και αυτό δεν θα αλλάξει. Ωστόσο, οι νέες εκλογές θα αυξήσουν την πιθανότητα εσωτερικών αναταραχών και πιθανώς ακόμη και κάποιες πολιτικές αλλαγές.
Η ιρανική νομοθεσία απαιτεί νέες εκλογές εντός 50 ημερών που έρχονται σε μια περίοδο αυξανόμενων προκλήσεων για το καθεστώς. Η οικονομία συνέχισε να "παραπατάει", κυρίως λόγω της κακής διαχείρισης που επιδεινώθηκε από τις κυρώσεις. Μεγάλο μέρος της οικονομίας παραμένει υπό τον έλεγχο των Φρουρών της Επανάστασης, οι οποίοι παραδοσιακά μπλοκάρουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και αποτελούν μια σημαντική πολιτική δύναμη στο παρασκήνιο. Αποτέλεσμα ήταν, το εγχώριο νόμισμα, το ριάλ να βυθίζεται και ένας πληθωρισμός πάνω από 50%, τροφοδοτώντας τη δυσαρέσκεια που πολλαπλασιάζεται με τη δυστυχία για την πολιτική και κοινωνική καταστολή του καθεστώτος.
Σε μια πρώτη ανάγνωση, δεν είναι πιθανή καμία σημαντική αλλαγή στην αντιαμερικανική, αντι-ισραηλινή στάση του καθεστώτος ούτε στην υποστήριξή του σε ομάδες πληρεξουσίων στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων της Χαμάς, της Χεζμπολάχ και των Χούθι. Ωστόσο, δεν είχε σημασία το γεγονός ότι η κυβέρνηση είχε ήδη προτρέψει αυτές τις ομάδες να μετριάσουν τις επιθέσεις τους, τουλάχιστον κατά των δυνάμεων των ΗΠΑ στην περιοχή. Η απόφαση να μην απαντήσουν σε μια πρόσφατη ισραηλινή επίθεση, στην πραγματικότητα σήμαινε την υιοθέτηση του "κηρύξτε τη νίκη και φύγετε" όπως έλεγε το σύνθημα της εποχής του Βιετνάμ καιυποδηλώνει ότι θέλει να μειώσούν τις εντάσεις ή τουλάχιστον να μην τις αυξήσουν.
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι το Ιράν θα μετριάσει περαιτέρω την εξωτερική του πολιτική όσο συνεχίζεται η εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα, αλλά εάν η σύγκρουση αρχίσει να αποκλιμακώνεται, καταλήγοντας σε μια εκεχειρία που θα μετατραπεί σε μακροπρόθεσμη εκεχειρία, η κυβέρνηση του Ιράν θα έχει πολύ περισσότερο χώρο για ελιγμούς. Η αντιμετώπιση της μεγάλης κλίμακας επίθεσης με drone και πυραύλων στο Ισραήλ ως επίδειξη της δύναμης του καθεστώτος θα μπορούσε να σημαίνει ότι η κυβέρνηση αισθάνεται ότι έχει κάλυψη για να μετριάσει την εξωτερική πολιτική, δημιουργώντας πιθανώς ένα άνοιγμα στη Δύση. Η επίτευξη νέας συμφωνίας για το πυρηνικό της πρόγραμμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των εξαγωγών πετρελαίου και να μειώσει τουλάχιστον ένα μέρος της οικονομικής πίεσης στο καθεστώς.
Η ηγεσία, τώρα και ο πιθανός νέος πρόεδρος, δεν μπορεί να αναμένεται να είναι μετριοπαθής, δεδομένης της πολιτικής ισχύος των συντηρητικών, με επικεφαλής τον Αγιατολάχ Χαμεϊνί. Η αβεβαιότητα περιστρέφεται γύρω από το βαθμό στον οποίο η δημόσια πίεση μπορεί να τους κάνει να χαλαρώσουν τους κοινωνικούς περιορισμούς και να προσπαθήσουν να μειώσουν ή να άρουν τις κυρώσεις. Ένας νέος γύρος "εικονικών¨ εκλογών θα μπορούσε να σημαίνει δημόσια απάθεια, αλλά θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει μεγαλύτερη οργή με το καθεστώς. Η καταστολή έχει ως επί το πλείστον φιμώσει τις προηγούμενες διαμαρτυρίες, αλλά η πίεση στην κυβέρνηση φαίνεται πιθανό να αυξηθεί και η μεταρρύθμιση μπορεί να φαίνεται καλύτερος δρόμος για την επιβίωση του καθεστώτος.
Βραχυπρόθεσμα, αυτή η αναταραχή θα μπορούσε να σημαίνει διακοπή των προμηθειών πετρελαίου, ειδικά εάν εξελιχθεί σε εργατική δράση στα κοιτάσματα πετρελαίου, όπως συνέβη κατά την Ιρανική Επανάσταση του 1979. Ακόμη και αν οι προμήθειες δεν επηρεαστούν άμεσα, μεγάλες διαδηλώσεις και αναταραχές θα αύξαναν το ασφάλιστρο για το πετρέλαιο, δεδομένου των φόβων ότι ενδέχεται να επηρεαστούν οι προμήθειες ή ότι το καθεστώς θα μπορούσε να υποκινήσει τη βία κάπου στην περιοχή ως αντιπερισπασμό.
Μακροπρόθεσμα, ένα αισιόδοξο σενάριο θα σήμαινε τη μεταμόρφωση του καθεστώτος σε κάτι που ανταποκρίνεται περισσότερο στο κοινό αίσθημα, που ενδιαφέρεται περισσότερο για την οικονομική ανάπτυξη και καλύτερες σχέσεις με τη Δύση. Φυσικά, το καθεστώς ως επί το πλείστον αποφεύγει μια τέτοια πορεία τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, αλλά όπως λέει η λαϊκή ρήση πως τίποτα δεν αλλάζει μέχρι να αλλάξει. Συνοπτικά, ο αντίκτυπος στις τιμές του πετρελαίου είναι βραχυπρόθεσμα ανοδικός, μακροπρόθεσμα πτωτικός, αλλά το πότε θα ξεκινήσουν οι μακροπρόθεσμες συνέπειες είναι το μεγαλύτερο ερώτημα.
