Του Paul Iddon
Μέσα σε μία μόλις εβδομάδα, η Τουρκία επιτέθηκε στους Κούρδους συμμάχους των ΗΠΑ στη Συρία, έθεσε σε κίνδυνο τα αμερικανικά στρατεύματα και διπλασίασε και πάλι την αγορά προηγμένου ρωσικού συστήματος αεράμυνας. Τέτοιες ενέργειας θα μπορούσαν να ενισχύσουν περαιτέρω την ήδη μεγάλη αντίθεση της Ουάσινγκτον στην πώληση εκσυγχρονισμένων F-16 στην Άγκυρα.
Τον Οκτώβριο του 2021, η Τουρκία ζήτησε 80 νέα μαχητικά αεροσκάφη F-16 Viper Block 70 και 80 κιτ εκσυγχρονισμού για τον υπάρχοντα στόλο της. Το αίτημα ήρθε μόλις δύο χρόνια μετά την απαγόρευση αγοράς μαχητικών F-35 Lightning II πέμπτης γενιάς λόγω της προμήθειας προηγμένων ρωσικών πυραυλικών συστημάτων αεράμυνας S-400.
Στο Κογκρέσο έχουν υπάρξει σημαντικές αντιδράσεις για την πώληση των F-16, με όσους αντιδρούν να επικαλούνται κάθε φορά την απόκτηση των S-400 και να υποστηρίζουν ότι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας υπό τον νυν πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπονομεύει διάφορα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Ωστόσο, η Άγκυρα εξέφρασε αισιοδοξία τις τελευταίες εβδομάδες ότι η Ουάσινγκτον θα δώσει σύντομα το πράσινο φως για την πώληση.
Στι2 3 Νοεμβρίου, ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας, Ιμπραΐμ Καλίν, εξέφρασε την πεποίθηση ότι το ζήτημα της πώλησης F-16 στην Τουρκία θα επιλυθεί σε ένα με δύο μήνες.
"Δεν είναι ιδιαίτερα εύκολο να δώσουμε μια ξεκάθαρη πρόβλεψη, αλλά φαίνεται ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ολοκληρωθεί η διαδικασία σε έναν ή δύο μήνες", δήλωσε χαρακτηριστικά στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης. "Όταν συμβεί αυτό, το πρόβλημα των F-16, τόσο ο εκσυγχρονισμός όσο και η αγορά νέων F-16, θα επιλυθεί", πρόσθεσε.
Μετά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, στη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της G20 στο Μπαλί της Ινδονησίας στις 15 Νοεμβρίου, ο Ερντογάν εμφανίστηκε επίσης αισιόδοξος, λέγοντας σε δημοσιογράφους κατά την επιστροφή του ότι ο Μπάιντεν τον διαβεβαίωσε ότι στηρίζει το αίτημα της Τουρκίας.
Στις 13 Νοεμβρίου, μια βόμβα εξεράγη σε ένα πολυσύχναστο σημείο της Κωνσταντινούπολης σκοτώνοντας έξι ανθρώπους. Οι ΗΠΑ εξέφρασαν αμέσως στην Άγκυρα τα συλλυπητήριά τους. Η Άγκυρα όμως τα απέρριψε.
Ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού παρομοίασε μάλιστα το συλλυπητήριο μήνυμα με "έναν δολοφόνο που εμφανίζεται πρώτος στον τόπο του εγκλήματος", υπονοώντας την ευθύνη των ΗΠΑ για την αποτρόπαια τρομοκρατική επίθεση.
Η Τουρκία κατηγόρησε το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) και την κουρδική παραστρατιωτική οργάνωση YPG για την επίθεση, μια κατηγορία που και οι δύο ομάδες αρνήθηκαν σθεναρά. Η YPG είναι ο κύριος σύμμαχος των ΗΠΑ κατά του ISIS στη Συρία από το 2014 και έχασαν τουλάχιστον 11.000 άνδρες και γυναίκες στις μάχες κατά του ISIS.
Χρησιμοποιώντας την επίθεση στην Κωνσταντινούπολη ως πρόσχημα, η Τουρκία εξαπέλυσε μια σειρά καταστροφικών αεροπορικών επιδρομών κατά της βορειοανατολικής Συρίας που ελέγχεται από τις Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας (SDF) και απείλησε επανειλημμένα με χερσαία επιχείρηση. Εκτός από την άμεση στόχευση των μαχητών που είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ και την καταστροφή των πολιτικών υποδομών της βορειοανατολικής Συρίας, τα πλήγματα έθεσαν επίσης σε κίνδυνο ορισμένους από τους περίπου 900 Αμερικανούς στρατιώτες που εξακολουθούν να είναι ανεπτυγμένοι στην περιοχή.
"Οι πρόσφατες αεροπορικές επιδρομές στη Συρία απείλησαν την ασφάλεια του αμερικανικού προσωπικού που εργάζεται στη Συρία με τους τοπικούς εταίρους για να νικήσει το ISIS και να διατηρήσει την επιτήρηση περισσότερων από δέκα χιλιάδων κρατουμένων του ISIS", δήλωσε ο εκπρόσωπος Τύπου του Πενταγώνου Patrick Ryder στις 23 Νοεμβρίου.
Η Τουρκία χρησιμοποίησε F-16 για πολλές από αυτές τις επιδρομές. Ο Αμερικανός γερουσιαστής Frank Pallone ξεχώρισε τη χρήση των F-16 από την Τουρκία για τον βομβαρδισμό νοσοκομείου κοντά στην πόλη Κομπάνι για να επαναλάβει την αντίθεσή του στην πώληση νέων αεροσκαφών στην Άγκυρα.
"Ο Ερντογάν βομβάρδισε μη στρατιωτικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένου ενός νοσοκομείου. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο εργάζομαι για να εμποδίσω την πώληση F-16 στην Τουρκία", έγραψε στο Twitter. "Το μοτίβο επιθετικότητας του Ερντογάν δείχνει ότι δεν μπορούμε να του εμπιστευτούμε τον αμερικανικό στρατιωτικό εξοπλισμό", πρόσθεσε.
Εκτός από την "άμεση" διακινδύνευση των αμερικανικών στρατευμάτων με πολεμικά αεροσκάφη αμερικανικής κατασκευής, η τουρκική ρητορική έδειξε και πάλι ότι η Άγκυρα παραμένει ανυποχώρητη στο θέμα των S-400.
"Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα με τους S-400", δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ σε ομιλία του στις 22 Νοεμβρίου στην επιτροπή προγραμματισμού και προϋπολογισμού του τουρκικού κοινοβουλίου.
"Ρωτούν πού βρίσκονται τα συστήματα. Οι S-400 είναι στη θέση τους και έτοιμοι για χρήση", πρόσθεσε. "Χρειάζεται χρόνος μεταφοράς. Μετά από αυτό, όλα θα είναι έτοιμα σε μια ώρα. Εάν αναπτυχθεί μια τέτοια απειλή με οποιονδήποτε τρόπο, θα το πάρουμε και θα το χρησιμοποιήσουμε αφού αποφασίσουμε πού θα είναι η αεράμυνα της χώρας μας", σημείωσε.
Ο Ακάρ υπενθύμισε ότι η Τουρκία είχε αρχικά αναζητήσει τα αμερικανικά πυραυλικά συστήματα Patriot και τα ευρωπαϊκά SAMP-T για να καλύψει τις ανάγκες της σε αεράμυνα μεγάλου βεληνεκούς, αλλά τελικά επέλεξε τα S-400. Τούρκοι αξιωματούχοι υπαινίχθηκαν ότι η Άγκυρα αναγκάστηκε να αγοράσει το ρωσικό σύστημα, καθώς οι δυτικοί και νατοϊκοί σύμμαχοί της δεν της άφησαν άλλη επιλογή. Αυτό το σημείο συζήτησης έχει διαψευστεί ξανά και ξανά. Οι ΗΠΑ προσφέρθηκαν επίσης να πουλήσουν PAC-3 Patriot στην Τουρκία στα τέλη του 2018, εάν συμφωνούσε να εγκαταλείψει τη συμφωνία για τα S-400. Η Άγκυρα αρνήθηκε και προχώρησε με την αγορά των S-400.
Στις 23 Νοεμβρίου, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τις δηλώσεις του Ακάρ, εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε ότι η θέση των ΗΠΑ για το ότι οι S-400 είναι ασύμβατοι με τον τυποποιημένο εξοπλισμό του ΝΑΤΟ και απειλούν την τεχνολογία του ΝΑΤΟ παραμένει η ίδια. Ο αξιωματούχος προέτρεψε επίσης την Τουρκία να απαλλαγεί από τα συστήματα που έλαβε και προειδοποίησε ότι τυχόν νέες συμφωνίες με τον ρωσικό αμυντικό κλάδο θα προκαλέσουν πρόσθετες κυρώσεις CAATSA στην Άγκυρα βάσει της νομοθεσίας των ΗΠΑ.
Αν η Τουρκία συνεχίσει να επαναλαμβάνει αυτές τις ενέργειες και δηλώσεις τις επόμενες εβδομάδες και εξαπολύσει τη μεγάλης κλίμακας χερσαία εισβολή στη βορειοανατολική Συρία με την οποία έχει απειλήσει, η αντίθεση στην πώληση των F-16 θα παγιωθεί περαιτέρω, δυσχεραίνοντας την προσπάθεια της κυβέρνησης να κερδίσει την έγκριση. Η ακύρωση της συμφωνίας θα μπορούσε τελικά να αφήσει την τουρκική πολεμική αεροπορία χωρίς τις κρίσιμες αναβαθμίσεις που χρειάζεται για να διατηρήσει τον τεράστιο στόλο των F-16 εκσυγχρονισμένο για την επόμενη δεκαετία.
