Του Dan Runkevicius
Το ενεργειακό φιάσκο της Ευρώπης φτάνει στο αποκορύφωμά του. Πριν από λίγες μέρες η ρωσική Gazprom ανακοίνωσε ότι κλείνει επ' αόριστον τον Nord Stream. Ακολούθησε η απειλή του Πούτιν πως οι στρόφιγγες θα παραμείνουν κλειστές εωσότου η Δύση άρει τις κυρώσεις που έχει επιβάλει στη Μόσχα. Οι ειδήσεις αυτές εκτόξευσαν και πάλι τις ενεργειακές τιμές. Το ευρωπαϊκό φυσικό αέριο (ολλανδικό TTF) επέστρεψε κοντά στο ιστορικό υψηλό του με ράλι 35%, με την τιμή του να είναι 6πλάσια σε σύγκριση με δύο χρόνια πριν.
Τα νοικοκυριά αισθάνονται την πίεση. Ακόμη και πριν από την τελευταία αύξηση, οι λογαριασμοί ενέργειας στην Ευρώπη διπλασιάστηκαν σε σύγκριση με το 2021. Και οι Βρετανοί –που πληρώνουν το ακριβότερο τίμημα– βλέπουν τους λογαριασμούς ενέργειας να τριπλασιάζονται σε σχέση με πριν από έναν χρόνο.
Στο μεταξύ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν εγκρίνει έκτακτες δαπάνες ύψους 375 δισ. δολαρίων για να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση. Μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο σχεδιάζει να δαπανήσει το ιλιγγιώδες ποσό των 150 δισ. δολαρίων μέσα στους επόμενους 18 μήνες. Το ποσό αυτό ισοδυναμεί με ένα πακέτο ύψους 1 τρισ. δολαρίων για μια οικονομία του μεγέθους των ΗΠΑ.
Η Ευρώπη εισάγει πάνω από τα 2/3 της ενέργειάς της σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία – το 40% αυτής της ποσότητας διοχετεύεται μέσω του Nord Stream. Η εξάρτηση της Γηραιάς Ηπείρου είναι πολύ μεγάλη από τη Μόσχα, ενώ για ορισμένες χώρες –όπως η Τσεχική Δημοκρατία και η Ουγγαρία– αποτελεί τη μοναδική πηγή φυσικού αερίου.
Το Κρεμλίνο παίζει με την ενεργειακή ανεπάρκεια της Ευρώπης προκειμένου να εκβιάσει τη Δύση και να άρει τις κυρώσεις.
Τον Ιούνιο, ο Nord Stream μείωσε τη ροή φυσικού αερίου στο 40% της χωρητικότητάς του. Στη συνέχεια, στο πλαίσιο μιας τακτικής συντήρησης του αγωγού, η ροή διακόπηκε εντελώς για δέκα ημέρες. Στις 21 Ιουλίου, ξεκίνησε εκ νέου, αλλά στο 40% των επιπέδων που ίσχυαν πριν από τη συντήρηση. Και πριν από περίπου 10 μέρες, η Gazprom έκλεισε τον αγωγό "επ' αόριστον".
Δεν μπορεί η Ευρώπη να προμηθεύεται αέριο από αλλού; Μπορεί, αλλά είναι αδύνατο να το κάνει σε σύντομο χρονικό διάστημα, επειδή η εναλλακτική λύση είναι η μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου μέσω τερματικών σταθμών LNG, για την οποία απαιτούνται εντελώς διαφορετικές υποδομές.
Ο Jacob Kirkegaard, συνεργάτης στο Ινστιτούτο Peterson για τα Διεθνή Οικονομικά, έγραψε πρόσφατα: "Πρέπει να δημιουργηθούν όλες οι υποδομές των αγωγών. Το έργο αυτό δεν μπορεί να ολοκληρωθεί φέτος – είναι πολύ αργά για να αποτελέσει το LNG σημαντική πηγή εφοδιασμού για τη Γερμανία αυτόν τον χειμώνα, ωστόσο ενδέχεται να παίξει σημαντικό ρόλο τον επόμενο".
Εξάλλου, δεν υπάρχει αρκετό LNG στην αγορά για να αναπληρώσει το ρωσικό αέριο που έχασε η Ευρώπη. Και η αναπλήρωση θα πάρει χρόνο.
Τι μέλλει γενέσθαι
Η διακοπή της λειτουργίας του Nord Stream δεν ήταν και έκπληξη για τους Ευρωπαίους ηγέτες, οι οποίοι στην πραγματικότητα προετοιμάζονταν για αυτό το σενάριο εδώ και μήνες.
Από τις αρχές του καλοκαιριού, η Ευρώπη εφαρμόζει την εθελοντική μείωση της χρήσης φυσικού αερίου και ενισχύει τα αποθέματά της ενόψει χειμώνα.
Δυστυχώς, τα παραπάνω μέτρα δεν αρκούν.
Για παράδειγμα, τα εθνικά αποθέματα φυσικού αερίου της Γερμανίας βρίσκονται σήμερα σε πληρότητα 85%. Αλλά ο Klaus Mueller, πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας της Γερμανίας, προειδοποίησε ότι ακόμη και αν τα αποθέματα έφταναν στο 95% θα κάλυπταν τη ζήτηση μόνο για δύο μήνες.
Έτσι, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η Ευρώπη να προχωρήσει από την εθελοντική στην υποχρεωτική μείωση χρήσης του φυσικού αερίου. Σύμφωνα με υπολογισμούς της Goldman Sachs, στο χειρότερο σενάριο "η Γερμανία δεν θα είχε πολλές επιλογές και εκτιμούμε ότι αν η ροή φυσικού αερίου σταματούσε εντελώς, θα μπορούσε να περικοπεί η βιομηχανική δραστηριότητα κατά 65%".
Εν ολίγοις, αυτό το ενεργειακό φιάσκο θα μπορούσε να "γονατίσει" την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Το χειρότερο είναι πως ακόμη και το δημοσιονομικό πακέτο των 375 δισ. δολαρίων, που έχει εγκρίνει η Ευρώπη για να αντιμετωπίσει την κρίση, μπορεί να μην τη σώσει. Αφού δεν μπορείς να αγοράσεις φυσικό αέριο που δεν υπάρχει.
Διαβάστε ακόμα:
