Της Ελευθερίας Κούρταλη
Οι γεωπολιτικοί και οι οικονομικοί κίνδυνοι επανέρχονται στο επίκεντρο εν μέσω κλιμάκωσης των εντάσεων στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία, καθώς και ενόψει των αμερικάνικων προεδρικών εκλογών και της πιθανής οικονομικής επιβράδυνσης των ΗΠΑ και αλλού. Χρησιμοποιώντας εμπειρικά δεδομένα και το μοντέλο γεωοικονομικού κινδύνου (GRP), η Citigroup εξετάζει πώς η γεωπολιτική επηρεάζει τις αποτιμήσεις των μετοχών, πού κατευθύνονται οι κίνδυνοι και ποια τμήματα της αγοράς είναι περισσότερο εκτεθειμένα.
Το μοντέλο Geoeconomic Risk Premium (GRP) εκτιμά πόσο ο "γεω-οικονομικός" κίνδυνος επηρεάζει τις παγκόσμιες μετοχές. Με λίγα λόγια, εξηγεί η Citi, το μοντέλο GRP μετρά πόση απόδοση απαιτούν οι επενδυτές (ή πόσο συμπιέζονται οι αποτιμήσεις των μετοχών) για να αναλάβουν το ρίσκο να επενδύσουν στις αγορές εν μέσω της τρέχουσας οικονομικής αβεβαιότητας (δημοσιονομική, νομισματική) και των γεωπολιτικών κινδύνων (στρατιωτική κλιμάκωση).
Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση του GRP, οι γεωοικονομικοί κίνδυνοι κάθε άλλο παρά αγνοούνται από τους επενδυτές. Αφού μειώθηκε στα μέσα του περασμένου έτους, το GRP κινήθηκε υψηλότερα τους τελευταίους μήνες και είναι τώρα πάνω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο του, αν και εξακολουθεί να απέχει από την πρόσφατη κορύφωσή του.
Μέρος της σχετικής ανάλυσης της Citi περιλαμβάνει την εκτίμηση των ευαισθησιών σε επίπεδο χώρας ως προς τη σύνθετη μέτρηση του γεωοικονομικού κινδύνου. Οι κινεζικές μετοχές τείνουν να είναι πιο ευαίσθητες στους γεωοικονομικούς κινδύνους, ενώ οι αγορές σε Ελβετία και Ιαπωνία είναι λιγότερο ευαίσθητες. Η αμερικάνικη τράπεζα διαπιστώνει επίσης ότι η Ευρώπη τείνει να είναι περισσότερο εκτεθειμένη σε γεωοικονομικούς κινδύνους από ό,τι άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες.
Αυξάνονται οι κίνδυνοι για την οικονομία
Το μοντέλο GRP συγκεντρώνει τους γεωπολιτικούς κινδύνους και την αβεβαιότητα της οικονομικής πολιτικής, αν και τα δύο έχουν διαφορετικές τροχιές και επιπτώσεις στην αγορά. Ενώ ο Παγκόσμιος Δείκτης Γεωπολιτικού Κινδύνου δεν έχει παρουσιάσει ακρότητες, παρά τις εξελίξεις, ο Δείκτης Αβεβαιότητας Οικονομικής Πολιτικής βρίσκεται σε σημαντική ανοδική τροχιά.
Οι δείκτες γεωπολιτικού κινδύνου των ΗΠΑ, της Ευρώπης και του παγκόσμιου γεωπολιτικού κινδύνου κινούνται κοντά στους ιστορικούς μέσους όρους, με τον γεωπολιτικό κίνδυνο στην Ευρώπη, αν και παραμένει υψηλός, να κινείται χαμηλότερα σε σχέση με την περίοδο της έναρξης του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας.
Την ίδια στιγμή ωστόσο, οι οικονομικές αβεβαιότητες ξεκάθαρα αυξάνονται. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης οφείλεται στην Ευρώπη παρά στις ΗΠΑ, όπως τονίζει η Citi, αν και όσο πλησιάζουν οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ θα μπορούσε να αυξηθεί η οικονομική αβεβαιότητα στην περιοχή, όπως συνέβαινε ιστορικά σε κάθε εκλογική περίοδο. Οι αυξανόμενες πιθανότητες επιβράδυνσης των ΗΠΑ θα μπορούσαν επίσης να επιδεινώσουν την οικονομική αβεβαιότητα.
Οι κλάδοι και οι αγορές που "κινδυνεύουν"
Η Citi εξετάζει τις ευαισθησίες των ευρωπαϊκών χωρών και των ευρωπαϊκών και παγκόσμιων κλάδων της αγοράς στις αυξήσεις της παγκόσμιας οικονομικής αβεβαιότητας και στους δείκτες γεωπολιτικού κινδύνου. Πρώτα μετρά τα ιστορικά beta των αγορών σε αυτούς τους δείκτες και, στη συνέχεια, υπολογίζει την επίδραση ενός σοκ σε οποιονδήποτε από τους δείκτες στη σχετική απόδοση. Αυτό παρέχει μια ανάλυση όχι μόνο του πόσο εκτεθειμένες είναι οι χώρες ή και οι κλάδοι στον γεωοικονομικό κίνδυνο, αλλά και σε ποιο είδος.
Η Citi καταλήγει στα εξής τέσσερα συμπεράσματα:
1. Κλάδοι: Οι παραδοσιακά αμυντικοί κλάδοι έχουν γενικότερα καλύτερη απόδοση καθώς αυξάνεται η οικονομική αβεβαιότητα ή οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι. Τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο πλαίσιο, οι αμυντικοί τομείς όπως η Υγειονομική Περίθαλψη, τα Βασικά Καταναλωτικά Προϊόντα και οι Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας είναι καλύτερα τοποθετημένοι για να αντιμετωπίσουν και τους δύο τύπους γεωοικονομικών κινδύνων. Οι κυκλικοί κλάδοι, όπως οι τράπεζες και τα ακίνητα, είναι σχετικά πιο αρνητικά εκτεθειμένοι. Σύμφωνα με τη Citi, η καλύτερη αντιστάθμιση για τους γεωπολιτικούς κινδύνους είναι οι τοποθετήσεις σε μετοχές του κλάδου της Κοινής Ωφέλειας, ενώ για την οικονομική αβεβαιότητα το καλύτερο επενδυτικό στοίχημα είναι οι μετοχές του κλάδου της Υγειονομικής Περίθαλψης.
2. Η έκθεση, και άρα η ευαισθησία, του κλάδου της Ενέργειας στην οικονομία και τη γεωπολιτική είναι διαφορετική. Συγκεκριμένα, ο κλάδος της Ενέργειας στην Ευρώπη αλλά και διεθνώς υποαποδίδει όταν αυξάνεται η οικονομική αβεβαιότητα. Ωστόσο, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι αποτελούν ούριο άνεμο για την ευρωπαϊκή ενέργεια, ενώ είναι ουδέτεροι για την παγκόσμια ενέργεια.
3. Χώρες: Στην Ευρώπη, η αγορά της Ελβετίας αποτελεί ασφαλές καταφύγιο και για τους δύο τύπους κινδύνων, τον γεωπολιτικό και τον οικονομικό. Οι αγορές σε Ισπανία και Ιταλία είναι πιο αρνητικά εκτεθειμένες σε οικονομικούς κινδύνους, ενώ τα χρηματιστήρια σε Γερμανία και Γαλλία είναι πιο εκτεθειμένες στη γεωπολιτική. Η βρετανική αγορά είναι αρνητικά εκτεθειμένη στην οικονομική αβεβαιότητα, αλλά θετικά εκτεθειμένη στους γεωπολιτικούς κινδύνους λόγω της έκθεσής της στην Ενέργεια.
4. Μέγεθος: Οι μετοχές της υψηλής κεφαλαιοποίησης τείνουν να υπεραποδίδουν των mid-caps και small-caps κατά τη διάρκεια των γεωοικονομικών αναταραχών τόσο στην Ευρώπη όσο και παγκοσμίως. Όπως προσθέτει, το μέγεθος μίας εταιρείας τείνει συσχετίζεται αντιστρόφως με την κυκλικότητα.
Η επενδυτική στρατηγική για προστασία από τα γεωοικονομικά σοκ
Οι αγορές μετοχών που είναι περισσότερο εκτεθειμένες σε γεωοικονομικούς κινδύνους έχουν γενικότερα ένα υψηλότερο σχετικό risk premium, άρα αποτιμούν εν μέρει τους αυξημένους αυτούς κινδύνους. Ωστόσο, περαιτέρω γεωοικονομικά σοκ θα μπορούσαν να επηρεάσουν την απόδοση των μετοχών. Πώς μπορούν οι επενδυτές να τοποθετήσουν το χαρτοφυλάκιό τους για να αντιμετωπίσουν αυτούς τους κινδύνους;
Η Citi υποστηρίζει ότι αυτό εξαρτάται από το αν είναι η οικονομική αβεβαιότητα ή η γεωπολιτική κλιμάκωση η αιτία της όποιας αναταραχής.
Σε ότι αφορά το σημερινό τοπίο για τις αγορές, οι επερχόμενες εκλογές στις ΗΠΑ και η επιβράδυνση των μακροοικονομικών στοιχείων υποδηλώνουν ότι είναι πιο πιθανό το σοκ να αφορά την οικονομία.
Γενικά, οι παραδοσιακά αμυντικοί τομείς και αγορές, όπως η Υγειονομική Περίθαλψη, η μεγάλη κεφαλαιοποίηση και η ελβετική αγορά μετοχών βρίσκονται σε καλύτερη θέση. Ο κλάδος της Ενέργειας και η αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου είναι θετικά εκτεθειμένες σε γεωπολιτικούς κραδασμούς, αλλά αρνητικά στην αυξανόμενη οικονομική αβεβαιότητα.
