Του Raul Elizalde
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν οραματίζεται εδώ και χρόνια την επιστροφή της χώρας του σε αυτό που ο ίδιος αντιλαμβάνεται ως τις "ένδοξες ημέρες της Σοβιετικής Ένωσης". Άξονας αυτής της φιλοδοξίας είναι η "ενσωμάτωση" των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών. Μετά τη ρωσική εισβολή στη Γεωργία το 2008, η οποία είχε ως αποτέλεσμα η Μόσχα να αποκτήσει τον έλεγχο του 20% της γεωργιανής επικράτειας, επόμενος στόχος του Πούτιν έγινε η Ουκρανία.
Η Δύση ανησυχεί ότι αν ο Πούτιν πετύχει τους στόχους του στην Ουκρανία, τότε οι χώρες της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία) θα μπορούσαν να είναι οι επόμενες - ή ακόμη και η Φινλανδία. Η Λευκορωσία βρίσκεται ήδη υπό την επιρροή του Πούτιν και η Ουγγαρία, παρά τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ, διατηρεί στενούς δεσμούς με τη Μόσχα.
Η "Γηραιά Ήπειρος" είναι θορυβημένη - παραδοσιακά βασιζόταν στις Ηνωμένες Πολιτείες, το ισχυρότερο κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ, για να περιορίσει τη ρωσική επιθετικότητα. Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο ΗΠΑ και η ευθυγράμμισή του με την προσέγγιση της Ρωσίας έναντι της Ουκρανίας έχει αναζωπυρώσει τις ανησυχίες στην Ευρώπη. Αυτή η πολιτική μετατόπιση ώθησε τον Γερμανό" καγκελάριο εν αναμονή" Φρίντριχ Μερτς να κάνει μια απροσδόκητη στροφή στις απόψεις του για τη δημοσιονομική πολιτική.
Ο Μερτς προτείνει ένα τεράστιο πρόγραμμα επανεξοπλισμού της Ευρώπης και επενδύσεων στην αμυντική βιομηχανία και ασφάλεια. Το σχέδιό του περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός ταμείου 500 δισ. ευρώ για χρηματοδότηση υποδομών και την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών που υπερβαίνουν το 1% του ΑΕΠ από το "φρένο χρέους" - έναν συνταγματικό κανόνα που περιορίζει το διαρθρωτικό έλλειμμα της Γερμανίας (το οποίο δεν περιλαμβάνει τις πληρωμές τόκων) στο 0,35% του ΑΕΠ.
Εξηγώντας αυτή την αλλαγή ο Μερτς σε τηλεοπτική του συνέντευξη, εξέφρασε τις ανησυχίες του για την ευθυγράμμιση ΗΠΑ-Ρωσίας. "Η εντύπωσή μου τις τελευταίες ημέρες είναι ότι Ρωσία και ΗΠΑ 'συναντώνται' πάνω από την Ουκρανία και επομένως και πάνω από την Ευρώπς", σχολίασε. Σύμφωνα με το politico.eu, ο Μερτς τόνισε τη δέσμευσή του για ευρωπαϊκή αυτονομία, δηλώνοντας ότι "απόλυτη προτεραιότητά του θα είναι να ενισχύσει την Ευρώπη το συντομότερο δυνατό, ώστε, βήμα προς βήμα, να μπορέσουμε πραγματικά να επιτύχουμε την απεξάρτησή μας από τις ΗΠΑ".
Πέρα από τον γεωπολιτικό αντίκτυπο, οι προτάσεις του Μερτς θα έχουν και βαθιές οικονομικές συνέπειες. Το ΑΕΠ της Γερμανίας είναι κατά 50% μεγαλύτερο από αυτό της Γαλλίας και σχεδόν διπλάσιο από το ΑΕΠ της Ιταλίας. Ωστόσο, οι άκαμπτες δημοσιονομικές πολιτικές της έχουν αφήσει τη χώρα με "γερασμένες υποδομές" και παραμελημένες δημόσιες υπηρεσίες.
Η παρατεταμένη υποεπένδυση στην εκπαίδευση και τις ψηφιακές υποδομές έχει φέρει την πτώση της Γερμανίας από την 5η στην 20η (και κάτω) θέση στην παγκόσμια κατάταξη ανταγωνιστικότητας.
Εάν εφαρμοστεί, το σχέδιο του Μερτς θα μπορούσε να τονώσει τη γερμανική οικονομία και να αποτελέσει μια σημαντική ευκαιρία για τους επενδυτές. Η αγορά αναγνωρίζει αυτήν τη δυναμική: το iShares MSCI Germany ETF (EWG) έχει υπεραποδώσει έναντι του S&P 500 ETF (SPY) κατά 24% τις πρώτες εννέα εβδομάδες του έτους - η ισχυρότερη σχετική απόδοση εδώ και πάνω από 25 χρόνια. Ωστόσο, από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και εφεξής, οι γερμανικές μετοχές υστερούν σε σχέση με τις αντίστοιχες αμερικανικές, πτώση που συνέπεσε με την υιοθέτηση του "φρένου χρέους".
Οι δυνατότητες για σημαντική ανατίμηση υπάρχουν, ειδικά αν ο Μερτς ξεπεράσει επιτυχώς τα πολιτικά και νομικά εμπόδια. Άλλα ETF με επίκεντρο την Ευρώπη, όπως το iShares MSCI Eurozone ETF (EZU) και το Vanguard FTSE Europe ETF (VGK), παρουσιάζουν ελκυστικές ευκαιρίες. Και τα δύο αμοιβαία κεφάλαια έχουν καταγράψει την ισχυρότερη -στην ιστορία τους- απόδοση 9 εβδομάδων σε σύγκριση με τις αμερικανικές μετοχές.
Ωστόσο, ο Μερτς πρέπει να ξεπεράσει σημαντικά εμπόδια. Οι προτάσεις του απαιτούν τρεις συνταγματικές τροποποιήσεις και την υποστήριξη του Κόμματος των Πρασίνων - και αυτό δεν είναι εύκολο, καθώς οι Πράσινοι δεν φαίνονται διατεθειμένοι να ανταποκριθούν θετικά στις προτάσεις του Μερτς λόγω της διαμάχης τους κατά την προεκλογική εκστρατεία. Επιπλέον, θέτουν ευρύτερους στόχους για δαπάνες που θα αφορούν την κοινωνία και το κλίμα σε σύγκριση με τον Μερτς, που σημαίνει πως για να συμφωνήσουν οι δύο πλευρές θα πρέπει να κάνουν δύσκολους συμβιβασμούς.
Παρόλα αυτά, το επενδυτικό κλίμα παραμένει θετικό. Υπάρχει η αισιόδοξη οπτική ότι οι ΗΠΑ υποχωρούν από τον παραδοσιακό τους ρόλο ως προστάτιδες της Ευρώπης και αυτό αναγκάζει τη Γηραιά Ήπειρο να αναζωογονήσει την οικονομία της και να ενισχύσει την άμυνά της. Το μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό σκηνικό, σε συνδυασμό με τις φιλόδοξες δημοσιονομικές πολιτικές, θα μπορούσε να εντείνει το ενδιαφέρον των επενδυτών για τις ευρωπαϊκές μετοχές τους επόμενους μήνες.
Οι προοπτικές αυτές εξαρτώνται από έναν κρίσιμο παράγοντα: να κρατηθούν οι αποστάσεις με τη Ρωσία. Εάν η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ όντως ευθυγραμμιστεί με τη ρωσική, όπως φοβούνται ο Μερτς και άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες, και η Ουκρανία χάσει τον πόλεμο, το bullish σενάριο για τις ευρωπαϊκές μετοχές μπορεί να διαψευσθεί γρήγορα. Προς το παρόν, η δέσμευση της Ευρώπης για οικονομική ισχύ και αυτονομία προσφέρει στους επενδυτές μια συναρπαστική ευκαιρία να διαφοροποιηθούν από τις αμερικανικές μετοχές και ενδεχομένως να αξιοποιήσουν την αργοπορημένη ανάκαμψη της περιοχής.
Απόδοση - επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
