Της Ελευθερίας Κούρταλη
Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι επανέρχονται στο επίκεντρο εν μέσω κλιμάκωσης των εντάσεων στη Μέση Ανατολή. Βραχυπρόθεσμα, οι τιμές της ενέργειας πιθανότατα θα υπαγορεύσουν τον αντίκτυπο της σύγκρουσης στις αγορές μετοχών, όπως σημειώνει η Citigroup. Μακροπρόθεσμα, η γεωπολιτική θα παραμείνει στο ραντάρ των επενδυτών, καθώς η εξωτερική πολιτική γίνεται πιο συνυφασμένη με την οικονομική πολιτική.
Ακόμη και πριν από τα πρόσφατα γεγονότα, οι παγκόσμιες αγορές μετοχών αποτιμούσαν τον γεωπολιτικό κίνδυνο, έπειτα και από τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά όχι σε μεγάλο βαθμό. Η Citi συστήνει πώς μπορούν οι επενδυτές να τοποθετηθούν για τον αντίκτυπο της γεωπολιτικής έντασης, επισημαίνοντας πως οι αγορές που είναι πιο ευαίσθητες στους γεωοικονομικούς κινδύνους περιλαμβάνουν την Κίνα στις Αναδυόμενες Αγορές και την Ιταλία μεταξύ των ανεπτυγμένων αγορών.
Πιο αναλυτικά, όπως επισημαίνει η Citi, η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με το πώς οι χρηματοπιστωτικές αγορές ανταποκρίνονται στους αυξημένους γεωπολιτικούς κινδύνους. Ενώ το ευρύτερο οικονομικό και χρηματοοικονομικό πλαίσιο είναι πάντα διαφορετικό, γενικά το μότο "αγορές στις βουτιές των μετοχών" έχει αποδειχθεί κερδοφόρο στο παρελθόν, όπως τονίζει.
Σε ό,τι αφορά το βραχυπρόθεσμο διάστημα, οι επενδυτές θα πρέπει να εστιάσουν την προσοχή τους στην ενέργεια. Ιστορικά, οι αγορές μετοχών κινούνται συνήθως υψηλότερα στους 12 μήνες μετά την έναρξη των γεωπολιτικών συγκρούσεων παρά στην αρχική αστάθεια. Ωστόσο, οι μετοχές έχουν σημειώσει σημαντική πτώση όταν γεωπολιτικοί κίνδυνοι οδηγούν σε ενεργειακές κρίσεις.
Οι παγκόσμιες μετοχές έχουν δει σημαντική πτώση σε δύο περιπτώσεις: στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ και στην περσινή εισβολή στην Ουκρανία. Και τα δύο συμπίπτουν με αιχμές των τιμών της ενέργειας (δηλαδή, η ενεργειακή κρίση της δεκαετίας του 1970 και η περυσινή άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου). Και στις δύο περιπτώσεις, οι κλάδοι των εμπορευμάτων παρουσίασαν καλύτερες επιδόσεις. Γενικότερα, υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις ότι οι συσχετίσεις μετοχών-πετρελαίου μειώνονται κατά τις περιόδους γεωπολιτικών κρίσεων.
Δεδομένων των παραπάνω, οι τιμές της ενέργειας (και ο αντίκτυπός τους στον πληθωρισμό και τα επιτόκια) θα είναι πιθανότατα ο βασικός μηχανισμός μετάδοσης του αντίκτυπου της σύγκρουσης στην οικονομία και τις αγορές μετοχών. Οι αναλυτές της Citi πιστεύουν ότι τα πρόσφατα γεγονότα στο Ισραήλ πιθανότατα θα έχουν βραχυπρόθεσμη ανοδική επίδραση στις τιμές του πετρελαίου. Ο μεσοπρόθεσμος αντίκτυπος είναι λιγότερο βέβαιος. Πριν από τα πρόσφατα γεγονότα, η Citi είχε εκτιμήσει πως το πετρέλαιο θα υποχωρήσει στα 73 δολ./βαρέλι μέχρι τα μέσα του 2024 εν μέσω υποτονικής ζήτησης και αυξανόμενης προσφοράς. Ωστόσο, η σύγκρουση στο Ισραήλ θα μπορούσε να αλλάξει την εικόνα για την προσφορά (δηλαδή, η Σαουδική Αραβία είναι λιγότερο πιθανό να ανακόψει τις περικοπές παραγωγής και λιγότερες ιρανικές εξαγωγές θα έλθουν στην αγορά).
Ενώ η αύξηση των γεωπολιτικών εντάσεων θολώνει τις προοπτικές για τις μετοχές, η Citi παραμένει πιο αισιόδοξη μεσοπρόθεσμα, βλέποντας άνοδο της τάξης του 15% για τον παγκόσμιο δείκτη MSCI έως τα μέσα του 2024. Οι παγκόσμιοι οικονομικοί κίνδυνοι φαίνονται γενικά πιο ισορροπημένοι, με αυξανόμενες πιθανότητες για ομαλή προσγείωση της οικονομίας των ΗΠΑ. Οι κλάδοι και οι μετοχές "ανάπτυξης" φαίνονται επίσης να έχουν φτάσει σε υπερπουλημένα επίπεδα τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη μετά από την πρόσφατη διόρθωση.
Μακροπρόθεσμα πάντως, γεωπολιτικοί κίνδυνοι γίνονται όλο και πιο σημαντικοί, καθώς η εξωτερική πολιτική συνυφαίνεται περισσότερο με την οικονομική πολιτική. Η αναδιοργάνωση των αλυσίδων εφοδιασμού είναι μόνο ένα παράδειγμα αυτού, τονίζει η Citi. Είναι σαφές πως η γεωπολιτική θα έχει σημασία για τη μορφή της παγκόσμιας οικονομίας τα επόμενα χρόνια. Όμως, η διαδικασία αναπροσαρμογής είναι πιθανό να είναι σχετικά αργή. Πώς πρέπει λοιπόν οι επενδυτές μετοχών να προσαρμοστούν για τον αντίκτυπο της γεωπολιτικής στο χαρτοφυλάκιό τους; Η Citi επισημαίνει τρεις βασικούς παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη:
Αντίκτυπος στις μετοχές #1: Υψηλότερο ασφάλιστρο γεωοικονομικού κινδύνου — Οι αυξανόμενοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, καθώς και ο αντίκτυπός τους στην οικονομική πολιτική, θα πρέπει να ενσωματωθούν στις αποτιμήσεις της αγοράς μετοχών. Για να το ελέγξει αυτό, η Citi χρησιμοποιεί το μοντέλο Geoeconomic Risk Premium (GRP). Ακόμη και πριν από τα πρόσφατα γεγονότα αυτό δείχνει ότι οι γεωοικονομικοί κίνδυνοι δεν αγνοούνταν από τις αγορές, αλλά τα ασφάλιστρα κινδύνου παραμένουν κάτω από τα ιστορικά υψηλά. Οι αγορές που είναι πιο ευαίσθητες στους γεωοικονομικούς κινδύνους περιλαμβάνουν την Κίνα και την Ιταλία, ενώ η Ελβετία και η Ιαπωνία επηρεάζονται λιγότερο.
Αντίκτυπος στις μετοχές #2: Επανεξισορρόπηση χαρτοφυλακίου — Οι επενδυτές μπορεί να αλλάξουν τις κατανομές του χαρτοφυλακίου τους για να λάβουν υπόψη τους γεωοικονομικούς κινδύνους. Υπάρχουν ήδη κάποια σημάδια για αυτό στα στοιχεία ροής μετοχών, τα οποία δείχνουν ότι οι επενδυτές απομακρύνονται από την Κίνα τους τελευταίους μήνες. Οι αγορές που θα μπορούσαν να αποτελέσουν μακροπρόθεσμες επενδυτικές εναλλακτικές στην Κίνα είναι, σύμφωνα με τη Citi, η Ιαπωνία και οι αγορές της περιοχής του ASEAN (Σύνδεσμος κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας).
Αντίκτυπος στις μετοχές #3: Προστατευτικές πολιτικές — Οι γεωπολιτικές εντάσεις έχουν πυροδοτήσει την επιστροφή προστατευτικών πολιτικών (δηλαδή, κυβερνητικά μέτρα που προορίζονται για τη στήριξη των εγχώριων βιομηχανιών όπως ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού – IRA – στις ΗΠΑ και το Green Deal στην Ευρώπη). Αυτές οι πολιτικές δημιουργούν νικητές και ηττημένους σε επίπεδο εταιρείας, ανάλογα με το ποιος μπορεί και δεν μπορεί να λάβει (και να εκμεταλλευτεί) επιδοτήσεις και ευρύτερα μέτρα προστατευτισμού. Ως αποτέλεσμα του IRA των ΗΠΑ, για παράδειγμα, ορισμένες μετοχές του βιομηχανικού κλάδου φαίνεται ότι θα ωφεληθούν, ενώ η Υγειονομική Περίθαλψη θα έχει σημαντικούς αντίθετους ανέμους.
