Του Steve Forbes
Ο κανόνας του χρυσού αποτελεί ένα αυστηρώς απαγορευμένο θέμα συζήτησης μεταξύ των οικονομολόγων και των υπευθύνων χάραξης της χρηματοοικονομιής πολιτικής. Είναι καιρός όμως να σπάσει αυτό το ταμπού. Ένα νομισματικό σύστημα βασισμένο στον χρυσό θα είχε αποτρέψει τα σημερινά δεινά μας, όπως και τις προηγούμενες οικονομικές και τραπεζικές κρίσεις του τελευταίου αιώνα.
Μιλάμε για τη νοοτροπία της απαξίωσης! Για χρόνια, ο κανόνας του χρυσού, βάσει του οποίου ευδοκίμησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες από την εποχή του Τζορτζ Ουάσιγκτον μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1970, αποτελούσε το απόλυτο ταμπού στους κυβερνητικούς και ακαδημαϊκούς κύκλους, όπου ακόμη και η αναφορά σε αυτόν χλευάζεται.
Ο πληθωρισμός, όμως, δεν συνάδει με τον κανόνα του χρυσού. Εάν ίσχυε ο εν λόγω κανόνας, θα είχαμε αποφύγει τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-2009, την επακόλουθη άνευ προηγουμένου μείωση των επιτοκίων και την ασύδοτη εκτύπωση χρήματος πριν και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, κινήσεις οι οποίες μας οδήγησαν στο χάος που βρισκόμαστε σήμερα.
Το χρήμα αποτελεί ένα μέτρο της αξίας, όπως η ζυγαριά μετρά το βάρος, το ρολόι τον χρόνο και ο χάρακας το μήκος. Είναι ενστικτωδώς κατανοητή η ανάγκη για σταθερά μέτρα και σταθμά στην αγορά. Ο όγκος ενός λίτρου δεν αλλάζει από μέρα σε μέρα, ούτε τα γραμμάρια που αντιστοιχούν σε ένα κιλό, τα εκατοστά του μέτρου ή τα λεπτά της ώρας. Μια οικονομία λειτουργεί καλύτερα όταν το νόμισμά της αποτελεί ένα αξιόπιστο μέτρο της αξίας.
Το χρήμα που έχει σταθερή αξία διευκολύνει τις αγοραπωλησίες και τις επενδύσεις, όπως ακριβώς το σταθερό βάρος διευκολύνει τις αγορές στο σούπερ μάρκετ - ένα κιλό παγωτού σήμερα έχει το ίδιο βάρος και όγκο με χθες.
Για πολλούς λόγους, ο χρυσός έχει διατηρήσει εδώ και χιλιάδες χρόνια την εγγενή του αξία, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο - περισσότερο από το ασήμι, την πλατίνα, το παλλάδιο, τον χαλκό, την καρύδα ή τα κρυπτονομίσματα.
Όταν η τιμή του χρυσού αλλάζει, δεν οφείλεται στην αλλαγή της αξίας του μετάλλου· οφείλεται στη διακύμανση της αξίας του νομίσματος στο οποίο αποτιμάται ο χρυσός.
Εάν επιστρέψουμε στον κανόνα του χρυσού και καθορίσουμε την τιμή του δολαρίου με βάση το κίτρινο μέταλλο, για παράδειγμα, στα 1.900 δολάρια η ουγγιά, τότε αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όταν η τιμή του χρυσού θα υπερβεί τα 1.900 δολάρια, πρέπει να μειώσουμε την προσφορά χρήματος. Και αν πέσει κάτω από αυτήν την τιμή, θα πρέπει να αυξήσουμε την προσφορά χρήματος. Σε αντίθεση με τον μύθο, ο κανόνας του χρυσού δεν περιορίζει τεχνητά την προσφορά χρήματος σε μία οικονομία· απλώς σημαίνει ότι το χρήμα που κόβεται έχει σταθερή αξία.
Από το 1775 έως το 1900, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες εξελίχθηκαν από μια μικρή αγροτική χώρα σε βιομηχανικό γίγαντα, η προσφορά χρήματος στην αμερικανική οικονομία αυξήθηκε κατά 160 φορές, ενώ η προσφορά του χρυσού μόλις που τριπλασιάστηκε.
Χωρίς πραγματική πρόθεση, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, οι ΗΠΑ δυναμίτισαν τον κανόνα του χρυσού που ίσχυε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και τόσο εμείς όσο και ο υπόλοιπος κόσμος δεν επιστρέψαμε ποτέ ξανά σε αυτόν. Αυτή η απόφαση είχε βαρύ κόστος, καθώς η μέση οικονομική ανάπτυξη της χώρας κινείται πολύ χαμηλότερα του ιστορικού μέσου όρου.
Είναι ενδεικτικό ότι από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 -μετά την ανάκαμψη από τις στρεβλώσεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου- μέχρι και την εγκατάλειψη του κανόνα του χρυσού, ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης των ΗΠΑ ήταν περίπου 4,2%. Στη συνέχεια, μέχρι την πανδημία, ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης ήταν 2,7%. Αν είχαμε διατηρήσει τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης που είχαμε επί εποχής του κανόνα του χρυσού, το μέσο εισόδημα των νοικοκυριών στις ΗΠΑ θα ήταν περίπου 110.000 δολάρια, αντί για 70.000 δολάρια που είναι σήμερα - ήτοι θα ήταν αυξημένο κατά 40.000 δολάρια.
Το μάθημα που μας προσφέρει η Ιστορία είναι σαφές, παρ’ όλο που οι γνώστες δεν θέλουν να το αποδεχθούν: μια χώρα λειτουργεί καλύτερα όταν διέπεται από τον κανόνα του χρυσού. Αυτό και οι χαμηλοί φορολογικοί συντελεστές αποτελούν θεμελιώδεις παράγοντες για διαρκή ευημερία. Πάντα.
Ας σπάσουμε λοιπόν το ταμπού που αφορά τον χρυσό και ας ξεκινήσει ο διάλογος.
