Του William Pesek
Ο Σι Τζινπίνγκ έχει αρκετούς λόγους να ανησυχεί: κορονοϊός, κραχ στην αγορά ακινήτων, πληθωρισμός, Πελόζι. Όμως το μεγαλύτερο πρόβλημα του Κινέζου προέδρου... έρχεται από το Τόκιο.
Κάτι περίεργο συμβαίνει με τις κινεζικές τράπεζες: το ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα δανείζει το άλλο. Την προηγούμενη Παρασκευή, οι συναλλαγές στην αγορά Repos (συμφωνίες επαναγοράς) μίας ημέρας έφτασαν σε επίπεδα-ρεκόρ ξεπερνώντας τα 900 δισ. δολάρια. Έτσι είναι αμά ξεμένεις από δημιουργικές ιδέες για να διαχειριστείς την αθρόα ροή κεφαλαίων που διοχετεύει η κεντρική τράπεζα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Ο Τζον Μέιναρντ Κέινς προειδοποίησε για αυτή την "παγίδα ρευστότητας" πριν από δεκαετίες. Οι αναλυτές της δεκαετίας του 2000 στην Ιαπωνία ξέρουν πώς πιάνεσαι σε αυτή. Και επιπλέον γνωρίζουν ότι ο Σι Τζινπίνγκ δεν ήθελε να βρίσκεται σε αυτό το σημείο η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας ή η εθνική του οικονομία το 2022.
Μιλώντας στο Bloomberg ο οικονομολόγος Ming Ming της Citic Securities ανέφερε πως "το πλεονάζον ρευστό συσσωρεύεται στο χρηματοπιστωτικό σύστημα αντί να διοχετεύεται στην πραγματική οικονομία". Η μεγάλη ρευστότητα, που δημιούργησε η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας, λιμνάζει. Έτσι, οι κινεζικές τράπεζες καταφεύγουν στο οικονομικό ισοδύναμο των μεταξύ τους συναλλαγών.
Εδώ και χρόνια, οικονομολόγοι -όπως ο νομπελίστας Πολ Κρούγκμαν- διατύπωναν την ανησυχητική εκτίμηση ότι η Κίνα θα μπορούσε να περιέλθει σε "περιδίνηση", όπως η Ιαπωνία μετά την κρίση της Lehman Brothers το 2008, όταν η υφήλιος ακολούθησε την Τράπεζα της Ιαπωνίας στον δρόμο της ποσοτικής χαλάρωσης.
Οι λεπτομέρειες του διλήμματος που έχει ενώπιόν της η Κίνα διαφέρουν σε σχέση με ο,τι ανέμεναν οι "Κρούγκμαν του κόσμου". Ο αποπληθωρισμός δεν φαίνεται να απασχολεί το Πεκίνο. Τουλάχιστον όχι όσο ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία εκτινάσσει τις τιμές του πετρελαίου και άλλων εμπορευμάτων.
Ωστόσο, η ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας επιπεδοποιείται τη χειρότερη στιγμή, δεδομένων των πολιτικών στόχων του Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος εντός του 2022 σχεδιάζει να πραγματοποιήσει ένα όνειρό του πολλών ετών: να εξασφαλίσει και τρίτη θητεία στην ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος, "σπάζοντας" τον κανόνα. Το σενάριο αυτό συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες, μα οι αναταράξεις στην κινεζική οικονομία ίσως φέρουν και εσωκομματικούς τριγμούς.
Ο κύριος λόγος που ωθεί τους αναλυτές να βλέπουν ύφεση για την κινεζική οικονομία είναι η πολιτική "μηδενικών μολύνσεων" που εφαρμόζει το Πεκίνο για την αντιμετώπιση του κορονοϊού και το καθεστώς σκληρών lockdown που επιβάλλει σε ολόκληρες μητροπόλεις. Το σύστημα αυτό δούλεψε το 2020, σήμερα όμως μοιάζει μάταια τακτική εν μέσω πιο μεταδοτικών παραλλαγών του ιού.
Από την αρχή του έτους, το Πεκίνο προσπάθησε να στραφεί προς μια πιο ευέλικτη στρατηγική "μηδενικών μολύνσεων", όπως και αν ερμηνεύεται αυτή. Ωστόσο, οι επενδυτές θεωρούν πως η επιβολή lockdown θα είναι η αντίδραση του Πεκίνου σε κάθε νέα έξαρση της πανδημίας.
Ο Lu Ting, οικονομολόγος της Nomura Holdings, πιστεύει ότι η Κίνα έχει παγιδευτεί στην "οικονομική σπείρα του κορονοϊού". Ο κίνδυνος είναι το ΑΕΠ της Κίνας να περιδινείται επ' αόριστον -με αυξομειώσεις- πέριξ των πανδημικών επιπέδων.
Είναι καιρός ο Σι Τζινπίνγκ να επανασχεδιάσει τη στρατηγική της Κίνας για περιορισμό της covid-19. Προτεραιότητα θα πρέπει να είναι τα πιο αποτελεσματικά εμβόλια και οι μαζικές δοκιμές τους. Αυτή η τακτική θα μπορούσε να φέρει την Κίνα πιο κοντά στον φετινό στόχο του 5,5% για το ΑΕΠ. Θα μπορούσε ακόμη και να επιβραδύνει τη μεγαλύτερη φυγή κεφαλαίων από το 2014 που δοκιμάζει σήμερα η Κίνα.
Ο Κινέζος πρόεδρος δεν μπορεί πλέον να στηρίζεται στη Λαϊκή Τράπεζα για να σώσει την κατάσταση. Ούτε μπορεί η κυβέρνησή του να άρει με ασφάλεια τις δημοσιονομικές πύλες, δεδομένου του μεγάλου χρέους του Πεκίνου. Μόνο στο α' τρίμηνο του έτους, το ακαθάριστο χρέος της Κίνας αυξήθηκε κατά 2,5 τρισ. δολάρια, υπερβαίνοντας κατά πολύ την αντίστοιχη αύξηση του αμερικανικού ακαθάριστους χρέους κατά 1,5 τρισ. δολάρια, σύμφωνα με το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο.
Αυτή είναι η λογική του Σι Τζινπίνγκ πίσω από το εγχείρημα αναπροσαρμογής της πολιτικής του κατά της πανδημίας - και όχι κάποιο συμβατικό κίνητρο. Βέβαια, ο Σι έχει και άλλους "πονοκεφάλους" αυτή την περίοδο: όπως η προ δύο ημερών επίσκεψη της Αμερικανίδας προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν. Η αντίδραση του Πεκίνου ήταν υπερβολική, ειδικά αν αναλογιστούμε ότι η κυβέρνση έχει ενώπιόν της μεγαλύτερες προκλήσεις από τη διεξαγωγή στρατιωτικών ασκήσεων.
Ο οικονομολόγος Michael Pettis του Πανεπιστημίου του Πεκίνου υποστηρίζει ότι η Κίνα θα πρέπει να μελετήσει τα διδάγματα από τις χαμένες δεκαετίες της Ιαπωνίας και να τα λάβει σοβαρά υπόψη της.
"Σήμερα, συγκρίνουμε την κατάσταση στην Κίνα με αυτή της Ιαπωνίας, επειδή οι δύο χώρες παρουσιάζουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά: εισοδηματικές ανισορροπίες, μη παραγωγικές επενδύσεις επί χρόνια, τραπεζικό σύστημα που υποστηρίχθηκε από κυβερνητικές εγγυήσεις, εκτίναξη χρέους κ.ά.", παρατηρεί ο Pettis.
Αυτές οι ανισορροπίες οδήγησαν στη "φούσκα", τις συνέπειες της οποίας ακόμα προσπαθεί -δεκαετίες μετά- να τιθασεύσει το Τόκιο. Η Ιαπωνία, λέει ο Pettis, αντιμετώπισε μια "δύσκολη προσαρμογή μετά από ένα αναπτυξιακό θαύμα διάρκειας 40 ετών με άξονα τις επενδύσεις. Τις ίδιες συνθήκες καλείται να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε χώρα ακολούθησε αντίστοιχη πορεία ανάπτυξης, και έπειτα επέστρεψε στη... βάναυση οικονομική προσαρμογή".
Το μοντέλο αυτό αφορά και την Κίνα. Το γεγονός ότι η Λαϊκή Τράπεζα της χώρας χάνει τη νομισματική της "γοητεία", όπως και η Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ) δεκαετίες πριν, είναι δυσοίωνη ένδειξη.
Συμπέρασμα: αν το Πεκίνο θέλει να αποφύγει τη μοίρα της Ιαπωνίας, λέει ο Pettis, "πρέπει να καταλάβει τις πραγματικές αιτίες που την προκάλεσαν και να λάβει εξειδικευμένα μέτρα που το Τόκιο δεν θέλησε ή δεν μπορούσε να εφαρμόσει. Ειδάλλως, η αυταπάτη ότι δεν θα πάθει τα ίδια με την Ιαπωνία, σχεδόν εγγυάται ότι θα ακολουθήσει την ίδια πορεία".
Διαβάστε ακόμα:
