Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) αναδεικνύεται ως η γέφυρα μεταξύ νεοφυών επιχειρήσεων και των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, επιδιώκοντας να αξιοποιήσει τις πλέον καινοτόμες ελληνικές τεχνολογικές λύσεις στον τομέα της άμυνας.
Σύμφωνα με την Τζώρτζια Πρασίνου, Διευθύντρια Επικοινωνίας και Μάρκετινγκ του ΕΛΚΑΚ, η βασική αποστολή του Κέντρου είναι να καλλιεργήσει ένα ισχυρό εγχώριο οικοσύστημα αμυντικής καινοτομίας, ικανό να καλύψει τις εθνικές ανάγκες ασφάλειας και να ενισχύει την οικονομία. Όπως επισημαίνει, "στην Ελλάδα υπάρχουν σήμερα πολλές καινοτόμες νεοφυείς και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθώς και ερευνητικές ιδέες στον τομέα της άμυνας και ασφάλειας, που δεν αξιοποιούνται όπως θα έπρεπε”. Το ΕΛΚΑΚ στοχεύει να γεφυρώσει αυτό το κενό, παρέχοντας στήριξη και περισσότερες ευκαιρίες στο σύνολο του εγχώριου οικοσυστήματος, με ποικίλους τρόπους, όπως για παράδειγμα, μέσω των διαδικασιών ανάθεσης συμβάσεων για την έρευνα και ανάπτυξη αμυντικών λύσεων επ’ ωφελεία των Ένοπλων Δυνάμεων (ΕΔ).
Σύνδεση της καινοτομίας με τις Ένοπλες Δυνάμεις
Οι διαδικασίες δομούνται κατά τρόπο τέτοιο που δίνουν την ευκαιρία και σε μικρότερους παίκτες της αγοράς να παρουσιάσουν προτάσεις για καινοτόμες λύσεις σε επιχειρησιακές ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων, αναφέρει η κυρία Πρασίνου, εξηγώντας ότι αυτό μπορεί να γίνει είτε μέσω κοινοπραξιών είτε με την ανάληψη ολοκληρωμένων έργων. Παράλληλα με την ανάθεση και χρηματοδότηση έργων, το ΕΛΚΑΚ φροντίζει να διασυνδέσει το οικοσύστημα και με άλλους μηχανισμούς ανάπτυξης, όπως επιταχυντές, θερμοκοιτίδες επιχειρηματικότητας και επενδυτικούς φορείς. "Το δυναμικό υπάρχει, μένει να δοθούν ευκαιρίες να αναδείξει όλα όσα μπορεί να κάνει – κι αυτό είναι που προσπαθούμε με τις διάφορες δράσεις μας να επιτύχουμε”, επισημαίνει.
Σύμφωνα με την ίδια, το ΕΛΚΑΚ δίνει μεγάλη έμφαση στις τεχνολογίες διττής χρήσης, τεχνολογίες δηλαδή που μπορούν να εφαρμοστούν τόσο για στρατιωτικούς σκοπούς όσο και επ’ ωφελεία του πολιτικού τομέα. "Η κυβερνοασφάλεια είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας τεχνολογίας”, σημειώνει. Όπως εξηγεί, η κυβερνοασφάλεια είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια των στρατιωτικών επικοινωνιών και επιχειρήσεων, την αντιμετώπιση του κυβερνοπολέμου αλλά και την προστασία των κρίσιμων υποδομών της χώρας. Ταυτόχρονα όμως, η κυβερονασφάλεια είναι προαπαιτούμενο και για την αδιάκοπη λειτουργία των εμπορικών δραστηριοτήτων.
Οι τεχνολογίες διττής χρήσης έχουν πολλαπλασιαστική ισχύ, μεγαλύτερη απόδοση και ανταγωνιστικότητα, και μπορούν να προσελκύσουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον συμμετοχής της αγοράς στο μεγάλο έργο εκσυγχρονισμού των αμυντικών δυνατοτήτων της χώρας. "Μόνο τον τελευταίο χρόνο, με βάση το ΝΙF, τα Venture Capitals έχουν αυξήσει κατά 24% τις επενδύσεις τους σε αμυντικές τεχνολογίες ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, γεγονός που δείχνει ότι αναγνωρίζουν τη δημιουργία επιχειρηματικών ευκαιριών. Αυτό πρέπει να το εκμεταλλευτούμε”, σημειώνει χαρακτηριστικά η κυρία Πρασίνου.
Προτεραιότητα η απεξάρτηση της Ελλάδας από τρίτες χώρες
Οι δυο βασικές προτεραιότητες του ΕΛΚΑΚ είναι ο προγραμματισμός έργων έρευνας και ανάπτυξης αμυντικής καινοτομίας που ανταποκρίνονται σε επιχειρησιακές απαιτήσεις των Ενόπλων Δυνάμεων καθώς και η ενίσχυση του εγχώριου οικοσυστήματος αμυντικής καινοτομίας. Όπως λέει η κυρία Πρασίνου, "και οι δυο προτεραιότητες στοχεύουν στην σταδιακή απεξάρτηση της Ελλάδας από τρίτες χώρες για την κάλυψη των αμυντικών αναγκών της - δηλαδή να σταματήσουμε να αγοράζουμε από το ράφι και να στρεφόμαστε όλο και περισσότερο στο εγχώριο δυναμικό για την ικανοποίηση των εθνικών επιχειρησιακών απαιτήσεων”.
Το Κέντρο δρομολογεί πολλά προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης που αφορούν στα μη επανδρωμένα συστήματα, στον ηλεκτρονικό πόλεμο, στα διαστημικά συστήματα, στα συστήματα πληροφορικής και κυβερνοασφάλειας, τις λεπτομέρειες των οποίων θα ανακοινώσει σύντομα.
"Είμαστε βέβαιοι ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε μια έξυπνη γραμμή παραγωγής λύσεων που θα ενισχύσουν την αμυντική ετοιμότητα και ανθεκτικότητα της χώρας. Η προοπτική της χώρας σε λύσεις τεχνητής νοημοσύνης, αισθητήρες, drones κλπ., είναι μεγάλη – θα τις εμπιστευτούμε και θα τις αναδείξουμε. Στόχος μας είναι να καλλιεργήσουμε ένα οικοσύστημα που θα αναδείξει την Ελλάδα ως κέντρο αμυντικής αριστείας για την Ευρώπη”, τονίζει η κυρία Πρασίνου.
Εμπορευματοποίηση της ελληνικής τεχνολογίας
Η πρόσβαση νέων επιχειρήσεων στις Ένοπλες Δυνάμεις αποτελεί, σύμφωνα με την Τζώρτζια Πρασίνου, τον βασικότερο παράγοντα για την αύξηση της εμπορευματοποίησης της αμυντικής τεχνολογίας στην Ελλάδα. Όπως επισημαίνει, μόνο μέσω αυτής της αλληλεπίδρασης μπορούν οι εταιρείες να κατανοήσουν τις ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων και να είναι σε θέση να αναπτύσσουν τις λύσεις που απαιτούνται κάθε φορά. Τονίζει, μάλιστα, ότι η κάλυψη αυτών των αναγκών δεν αποτελεί μόνο εθνική προτεραιότητα, αλλά και ευρωπαϊκή απαίτηση.
Η ίδια υπογραμμίζει ότι η ενίσχυση της συνεργασίας με τις Ένοπλες Δυνάμεις μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία εξωστρεφών εταιρειών, ικανών να ανταγωνιστούν σε μια παγκόσμια αγορά που ανθίζει, με την εγχώρια αμυντική βιομηχανία να αποκτά μια "εθνική σφραγίδα” αξιοπιστίας. Ωστόσο, όπως σημειώνει, εάν οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν εμπιστευτούν και δεν δοκιμάσουν τις νέες αμυντικές λύσεις της εγχώριας αγοράς, δεν θα ανοίξουν και οι πόρτες της παγκόσμιας αγοράς.
Αναφέρεται, επίσης, στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι νεοφυείς και μικρομεσαίες επιχειρήσεις για να ενταχθούν στο μητρώο προμηθευτών των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς οι προδιαγραφές που απαιτούνται δεν συμβαδίζουν με τη φύση αυτών των εταιρειών. Σε αυτό το σημείο, τονίζει τον ρόλο του ΕΛΚΑΚ, το οποίο λειτουργεί ως "γέφυρα” μεταξύ των επιχειρήσεων και των Ενόπλων Δυνάμεων. Όπως εξηγεί, το ΕΛΚΑΚ μπορεί να αναθέτει έργα σε εταιρείες που δεν είναι εγγεγραμμένες στο μητρώο ή σε κοινοπραξίες όπου συμμετέχουν νεοφυείς επιχειρήσεις. Με αυτόν τον τρόπο, το ΕΛΚΑΚ έχει τη δυνατότητα να προμηθευτεί έναν μικρό αριθμό λύσεων που από τη μια θα επιτρέψει στις Ένοπλες Δυνάμεις να δοκιμάσουν το προϊόν και, αν θέλουν, να προχωρήσουν σε μεγαλύτερη προμήθεια, και από την άλλη θα δώσει στην εταιρεία το απαραίτητο "proof of sales”, ανοίγοντάς της έτσι τον δρόμο για τη διεθνή αγορά.
Τέσσερις προκηρύξεις
Το ΕΛΚΑΚ έχει ήδη ανακοινώσει τέσσερις προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Δύο εξ αυτών αφορούν στον τομέα των μη επανδρωμένων συστημάτων, και συγκεκριμένα την ανάπτυξη μη επανδρωμένων θαλασσίων σκαφών επιφανείας (USV) και ενός μη επανδρωμένου αεροσκάφους (UAV) μεταφοράς φορτίου. Επίσης, "τρέχει” προκήρυξη στον τομέα των συστημάτων διοίκησης, ελέγχου και πληροφοριών, που αφορά στην ανάπτυξη συστήματος διαχείρισης μάχης, καθώς και μια στον τομέα των συστημάτων διαχείρισης ενέργειας, που αφορά στην ανάπτυξη συστήματος περιορισμού μεταβατικών υπερτάσεων.
Σύμφωνα με την κυρία Πρασίνου, "οι παραπάνω προκηρύξεις είναι σημαντικό βήμα προς την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής αμυντικών λύσεων, εκσυγχρονισμού των αμυντικών δυνατοτήτων μας και θωράκισης της εθνικής κυριαρχίας μας. Είναι ένα πρώτο βήμα, από πολλά ακόμη που θα ακολουθήσουν προς επίτευξη των προαναφερθέντων επιδιώξεων και που σίγουρα θα αποτελέσουν το έναυσμα για τη χάραξη μιας νέας εποχής για την εγχώρια αμυντική βιομηχανία, με παράλληλο αποτέλεσμα την ενίσχυση της εθνικής της οικονομίας”.
Οι προοπτικές του "ReArm Europe”
Αναφερόμενη στο πρόγραμμα "ReArm Europe” της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Τζώρτζια Πρασίνου το χαρακτηρίζει ως μια εξαιρετικά σημαντική πρωτοβουλία, που μπορεί να ενισχύσει την αμυντική ισχύ και ετοιμότητα της Ευρώπης. Επισημαίνει, ωστόσο, ότι για να επιτύχει τους στόχους του, δεν αρκεί η χρηματοδότηση. Όπως εξηγεί, απαιτείται η οργάνωση δομών και λειτουργιών που θα ξεκλειδώσουν την παραγωγικότητα και τη διαλειτουργικότητα του αμυντικού τομέα.
Ένα από τα βασικά προβλήματα που εντοπίζει είναι η έλλειψη επαρκών πεδίων δοκιμών στην Ευρώπη, ικανών να καλύψουν την αυξανόμενη ζήτηση για testing των νέων αμυντικών λύσεων που θα προκύψουν από το "ReArm Europe”. Όπως σημειώνει, αυτή είναι μια πρόκληση που η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει προς όφελός της.
Συγκρίνοντας την αμυντική ισχύ της χώρας με εκείνη άλλων ευρωπαϊκών κρατών, υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα διαθέτει μία από τις ισχυρότερες Ένοπλες Δυνάμεις στην περιοχή. Θεωρεί, επομένως, ότι μια κοινή συλλογική στρατηγική για την αμυντική θωράκιση της Ε.Ε. μόνο θετικά μπορεί να δράσει για την Ελλάδα. Επιπλέον, εκτιμά ότι η χώρα μπορεί να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην κάλυψη των σύγχρονων αμυντικών απαιτήσεων, αξιοποιώντας το εγχώριο δυναμικό της.
Χαρτογράφηση του ελληνικού οικοσυστήματος
Παράλληλα, το ΕΛΚΑΚ δημοσίευσε πρόσφατα μια πρόσκληση συμμετοχής στην χαρτογράφηση του ελληνικού οικοσυστήματος αμυντικής καινοτομίας, προσκαλώντας startups, scale-ups, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ερευνητικά κέντρα που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα σε καταγραφή των δυνατοτήτων και της προοπτικής τους, με την κυρία Πρασίνου να κάνει λόγο για δύο "στοιχήματα”. Το πρώτο, όπως επισημαίνει, είναι η ανάγκη ανταπόκρισης στην ταχύτητα και τη διαρκή εξέλιξη του τομέα της καινοτομίας. Το δεύτερο αφορά τις εταιρείες που δεν έχουν αμιγώς αμυντικό αντικείμενο, καθώς οι τεχνολογίες διττής χρήσης αλλάζουν τα δεδομένα.
Η ίδια εκτιμά ότι, σε αυτή τη φάση, κάποιες εταιρείες θα ανταποκριθούν, αλλά όχι πολλές. Γι’ αυτόν τον λόγο, θεωρεί σημαντικό να επικοινωνηθεί η αποστολή του Κέντρου, προκειμένου να έρθει πιο κοντά στην επιχειρηματική κοινότητα. "Η αμυντική βιομηχανία συνεχίζει να είναι ο ακρογωνιαίος λίθος των αμυντικών δυνατοτήτων της χώρας, αλλά επειδή πλέον η άμυνα και η τεχνολογία είναι έννοιες αλληλένδετες, ο τομέας διευρύνεται και η αμυντική προοπτική μεγαλώνει”, σημειώνει.
Σημειώνεται ότι το ΕΛΚΑΚ χρηματοδοτείται με ποσοστό 2,5% περίπου του εξοπλιστικού προγράμματος Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Ταυτόχρονα, έχει τον ρόλο του εθνικού αντιπροσώπου στο NΑΤΟ Innovation Fund, μέσω του οποίου στηρίζει τον πρώτο ελληνικό "Επιταχυντή Καινοτόμου Αμυντικής Τεχνολογίας” (DIANA Innovation Accelerator), που έχει αναλάβει ο ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος.
