Του Στάθη Βασιλόπουλου
Στη λίστα των χωρών με το δικό τους υπερυπολογιστή εντάσσεται η Ελλάδα, καθώς εισέρχεται σε φάση υλοποίησης το έργο για τη δημιουργία του νέου υπολογιστικού συστήματος υψηλών επιδόσεων με την ονομασία "Δαίδαλος". Την… κουρτίνα του νέου υπερυπολογιστή θα τραβήξει η ηγεσία του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, σε εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Τετάρτη, στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου. Εκείνη την ημέρα έχει προγραμματιστεί να… κοπεί η κορδέλα του έργου, το οποίο έχει αναλάβει να υλοποιήσει η ανάδοχος εταιρεία HP Hellas, έναντι του ποσού των 41 εκατ. ευρώ. Τη διαγωνιστική διαδικασία "έτρεξε" το Εθνικό Δίκτυο Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ Α.Ε. – GRNET), φορέας του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Το έργο έχει στόχο να αξιοποιήσει τον μεγάλο πλούτο δεδομένων που βρίσκονται στη διάθεση του κράτους και πρόκειται να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη νέων εφαρμογών στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Ο νέος υπερυπολογιστής υψηλών επιδόσεων θα προσδώσει στη χώρα μας συγκριτικό πλεονέκτημα και θα ισχυροποιήσει τη θέση της στον παγκόσμιο χάρτη της επιστημονικής έρευνας. Συγκεκριμένα, ο Δαίδαλος θα μπορεί να εξυπηρετήσει πλήθος Ελλήνων και Ευρωπαίων χρηστών της επιστηµονικής και ακαδηµαϊκής κοινότητας, της βιοµηχανίας και του δηµόσιου τοµέα.
Όπως εξηγεί το ΕΔΥΤΕ, οι "υπερυπολογιστές" είναι υπολογιστικά συστήματα που αξιοποιούνται σε επιστημονικές εφαρμογές, οι οποίες απαιτούν την εκτέλεση πολλών εκατομμυρίων μαθηματικών πράξεων ή την επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων. Λόγω αυτών των απαιτήσεων, τέτοιου είδους προβλήματα είτε θα χρειάζονταν απαγορευτικά μεγάλο χρόνο για να ολοκληρωθούν σε έναν απλό υπολογιστή γραφείου είτε λόγω περιορισμένων πόρων (π.χ. κεντρική μνήμη, αποθηκευτικός χώρος) δεν είναι εφικτό να πραγματοποιηθούν καθόλου.
Οι υπερυπολογιστές ξεπερνούν τους περιορισμούς αυτούς χρησιμοποιώντας εξειδικευμένο υλικό τελευταίας τεχνολογίας κάθε χρονική στιγμή, εκμεταλλευόμενοι παράλληλα την υπολογιστική ισχύ από πολλαπλές υπολογιστικές μονάδες. Ένας υπερυπολογιστής σήμερα είναι στην πραγματικότητα ένα σύστημα από εκατοντάδες ή και χιλιάδες υπολογιστές που επικοινωνούν μεταξύ τους, χρησιμοποιώντας ένα πολύ γρήγορο δίκτυο και οι οποίοι συνεργατικά μπορούν να επιλύουν.
Από το 2015, το ΕΔΥΤΕ λειτουργεί το υπολογιστικό σύστηµα υψηλών επιδόσεων ΑRIS (Advanced Research Information System), που φιλοξενείται σε ειδικά διαµορφωµένο χώρο του υπουργείου Παιδείας. Το ARIS, είναι σήµερα το ισχυρότερο υπολογιστικό σύστηµα στην Ελλάδα για επιστηµονικές εφαρµογές.
Όµως, λόγω των ταχύτατων εξελίξεων στον τοµέα της υπολογιστικής υψηλών επιδόσεων τα τελευταία χρόνια και τις ολοένα αυξανόµενες ανάγκες της ακαδηµαϊκής και ερευνητικής κοινότητας σε υπερυπολογιστική ισχύ, το υφιστάµενο σύστηµα δεν είναι πλέον αρκετό για να εξυπηρετήσει τη ζήτηση.
Έτσι, πριν από μερικά χρόνια, το ΕΔΥΤΕ αποφάσισε να δημιουργήσει ένα νέο, πολύ ισχυρότερο σύστημα, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και την Κοινή Επιχείρηση EuroHPC. Για τον σκοπό αυτό, κατέθεσε, για λογαριασμό της Ελλάδας, εμπεριστατωμένη πρόταση και -έπειτα από αξιολόγηση- επιλέχθηκε μεταξύ των τεσσάρων ευρωπαϊκών χωρών (Ουγγαρία, Πολωνία, Ιρλανδία) που θα φιλοξενήσουν υπερυπολογιστές επιπέδου petascale.
Στους κορυφαίους υπολογιστές του κόσμου
Ο Δαίδαλος θα είναι ο μεγαλύτερος στη χώρα και από τους ισχυρότερους στην Ευρώπη, ενώ αναμένεται να συμπεριληφθεί στους κορυφαίους 30 υπερυπολογιστές παγκοσμίως εντός της λίστας ΤΟP500 και της λίστας των συστημάτων αποδοτικής χρήσης ενέργειας (GREEN500).
Αναμένεται να έχει ισχύ άνω των 60 Petaflops και θα είναι 120 φορές ισχυρότερος από τον υφιστάμενο υπέρ-υπολογιστή ARIS, εκτελώντας εξήντα εκατομμύρια δισεκατομμύρια (δηλαδή εξήντα τετράκις εκατομμύρια – 60.000.000.000.000.000) πράξεις κινητής υποδιαστολής ανά δευτερόλεπτο. Θα τροφοδοτείται από συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα γίνεται χρήση σύγχρονων συστημάτων ψύξης, ώστε να υπάρχει χαμηλό ενεργειακό κόστος και ελάχιστη περιβαλλοντική επιβάρυνση.
Η εγκατάστασή του θα γίνει στο κτίριο "Πρώην Ηλεκτρικός Σταθμός" αναγνωρισμένο μνημείο της σύγχρονης βιομηχανικής κληρονομιάς με εμβαδόν 1.500 τ.μ., στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου.
