Του Gerald Posner
Η επιλογή του διαδόχου του Πάπα Φραγκίσκου έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για την Καθολική Εκκλησία. Οι γνώστες των όσων συμβαίνουν στο Βατικανό λένε ότι τα θρησκευτικά ζητήματα δεν θα είναι τα μόνα που θα συζητηθούν από τους 135 καρδιναλίους του Κονκλαβίου. Ορισμένοι εστιάζουν στη "διοικητική" εμπειρία και στο ποιος θα μπορούσε να είναι ο ιδανικός "διευθύνων σύμβουλος" του Βατικανού.
Αυτή η διάσταση ίσως εκπλήσσει όσους θεωρούν την Αγία Έδρα μόνο ως το σπίτι των 1,4 δισ. καθολικών ανά τον κόσμο. Το Βατικανό είναι ένα κυρίαρχο κράτος με διπλωματικές αποστολές σε 183 χώρες. Έτσι, ο επόμενος Πάπας δεν θα πρέπει να είναι μόνο θρησκευτικός ηγέτης και καλός επικοινωνιολόγος, αλλά να έχει και τις δεξιότητες ενός κορυφαίου CEO. Ή, όπως το έθεσε ο αρθρογράφος του National Catholic Reporter, Thomas Reese, πριν από 12 χρόνια, όταν επιλέχθηκε ο Φραγκίσκος: "Εν ολίγοις, θέλουν τον Ιησού Χριστό με MBA".
Ο Πάπας έχει περισσότερες εκτελεστικές εξουσίες από οποιονδήποτε CEO στον πλανήτη - και δεν χρειάζεται να λογοδοτεί στο ΔΣ ή στους μετόχους. Κατά τη θητεία του ο Φραγκίσκος έκανε περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο Πάπα για να προσαρμοστεί η Αγία Έδρα στις σύγχρονες οικονομικές πρακτικές και να μην λειτουργεί πλέον στη σκιά, δίχως εποπτεία ή ελέγχους. Παρ' όλη τη φιλοδοξία του να λειτουργήσει ως μεταρρυθμιστής, ο Φραγκίσκος αναγκάστηκε να διεξάγει έναν "κρυφό" εσωτερικό πόλεμο με γραφειοκράτες του Βατικανού που επιχειρούσαν να υπονομεύσουν τις προσπάθειές του. Οι "παραδοσιακοί" που δεν έβλεπαν με καλό μάτι τις μεταρρυθμίσεις του Φραγκίσκου χρειάζονται έναν νέο Ποντίφικα που δεν θα εκτιμά την ιστορική σημασία των αλλαγών που θέσπισε ο προκάτοχός του. Ένας Πάπας που δεν θα είναι καλός "διευθύνων σύμβουλος" μπορεί να ανοίξει εκ νέου την πόρτα στις παλιές... κακές μέρες του Βατικανού.
Το 2012, έναν χρόνο προτού ο Φραγκίσκος αναγορευθεί σε Πάπας, η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για την αξιολόγηση των μέτρων κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (Moneyval), με έδρα την Ευρώπη, είχε εκδώσει μια έκθεση 241 σελίδων σχετικά με τον ιστορικό έλεγχο του Ινστιτούτου για τα Έργα της Θρησκείας (IOR) - κοινώς γνωστή ως Τράπεζα του Βατικανού. Για πρώτη φορά στην ιστορία το κοινό μπόρεσε να "δει" τα οικονομικά της Αγίας Έδρας. Εκείνη την εποχή, το IOR διέθετε περιουσιακά στοιχεία άνω των 8 δισ. δολαρίων σε 33.000 λογαριασμούς. Η Τράπεζα του Βατικανού, η οποία έχει βρεθεί στο επίκεντρο πολλών σκανδάλων από την ίδρυσή της το 1942 -από το να ευνοείται από τους Ναζί μέχρι να εμπλέκεται σε δραστηριότητες ξεπλύματος χρήματος- δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί μια μεσαίου μεγέθους τράπεζα, σύμφωνα με τα αμερικανικά πρότυπα.
Η έκθεση της Moneyval σημείωσε ότι το Βατικανό δεν συμμορφωνόταν με τις μισές από τις 45 κατευθυντήριες γραμμές του. Από τις 16 "βασικές και κύριες συστάσεις", στις οποίες το Βατικανό έπρεπε να επιτύχει σε όλες θετική βαθμολογία για να μπορέσει να ενταχθεί στη "λευκή λίστα" του ΟΟΣΑ, απέτυχε στις επτά. Και η ομάδα εποπτείας του IOR, η Αρχή Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (AIF), έλαβε επίσης κακή αξιολόγηση.
Όταν ο Φραγκίσκος εξελέγη Πάπας τον Μάρτιο του 2013, η Καθολική Εκκλησία έχανε πιστούς στη Λατινική Αμερική και την Αφρική. Στα πρώτα χρόνια της θητείας του, αρκετές αμερικανικές επισκοπές κατέθεσαν αίτηση πτώχευσης λόγω των δικαστικών αποφάσεων και των διακανονισμών από υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης. Ως ιησουίτης ιερέας από την Αργεντινή που ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτικός απέναντι στον καπιταλισμό, ο Φραγκίσκος -ο οποίος πήρε το όνομά του από τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης, υπέρμαχο της φτώχειας και της λιτότητας- υποσχέθηκε να είναι μεταρρυθμιστής και δεσμεύθηκε για μεγαλύτερη διαφάνεια. Μετά την εκλογή του, ο Πάπας Φραγκίσκος δήλωσε: "Ω, πόσο θα ήθελα μια φτωχή Εκκλησία, και για τους φτωχούς".
Είχε κληρονομήσει ένα σύστημα από τη δεκαετία του 1960. Τα οικονομικά της Αγίας Έδρας εποπτεύονταν ανεπίσημα από τη Γραμματεία του Κράτους, ενώ η Διοίκηση της κληρονομιάς της Αποστολικής Έδρας (APSA) ενεργεί ως κεντρική τράπεζα της πόλης του Βατικανού, υπεύθυνη για την ακίνητη περιουσία και άλλα περιουσιακά στοιχεία, που περιλαμβάνουν περισσότερα από 5.000 ιστορικά, οικιστικά και εμπορικά ακίνητα στην Ιταλία, στη Γαλλία, στην Ελβετία και στο Ηνωμένο Βασίλειο: από κτίρια Beaux-Arts στην καρδιά του Παρισιού μέχρι μια διώροφη μονάδα που στεγάζει ένα κατάστημα Bulgari στη σικ συνοικία του Mayfair στο Λονδίνο. Υπάρχουν επίσης αμέτρητοι αρχιτεκτονικοί θησαυροί, όπως η Βασιλική του Αγίου Αντωνίου του 14ου αιώνα στην Πάντοβα - περιουσίες που η Εκκλησία θεωρεί κυριολεκτικά ανεκτίμητες, καθώς τις αποτιμά ιστορικά και καλλιτεχνικά στη συμβολική τιμή του... 1 ευρώ ανά ακίνητο.
Η Νομαρχία Οικονομικών Υποθέσεων της Αγίας Έδρας είναι επιφορτισμένη με τη διαχείριση των προϋπολογισμών και των ισολογισμών της Εκκλησίας. Επιπλέον υπάρχει η Τράπεζα του Βατικανού, η οποία διοικείται χωριστά από την Κουρία, και το Κράτος της Πόλης του Βατικανού, το οποίο έχει έσοδα από τα εισιτήρια για τα Μουσεία του Βατικανού και τις πωλήσεις γραμματοσήμων, νομισμάτων και αναμνηστικών.
Η έκθεση της Moneyval θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως "οδηγός" για τη μεταρρύθμιση της Τράπεζας του Βατικανού, αλλά ο Φραγκίσκος αιφνιδίασε τους παροικούντες την Τράπεζα όταν ανακοίνωσε πως αν δεν ήταν εφικτή μια θεμελιώδης αλλαγή στη λειτουργία της, θα εξέταζε ακόμα και το κλείσιμό της. Δεν είχε συμπληρώσει καν έναν χρόνο στη θέση του πριν εκδώσει ένα ιστορικό διάταγμα για την ίδρυση ενός νέου τμήματος, της Γραμματείας Οικονομίας. Το νέο Τμήμα απορρόφησε τις περισσότερες από τις αρμοδιότητες που είχαν η Γραμματεία του Κράτους, η APSA και η Νομαρχία, δίνοντάς του πρωτοφανή εξουσία επί των οικονομικών του Βατικανού και απαιτώντας μεγαλύτερη διαφάνεια. Ο Φραγκίσκος επέλεξε ως επικεφαλής της Γραμματείας Οικονομίας έναν από τους στενότερους συμβούλους του, τον Αυστραλό καρδινάλιο Τζορτζ Πελ. Ο Πελ λογοδοτούσε μόνο στον Πάπα και σε τρία νεοσύστατα όργανα που εξουσιοδοτήθηκαν να επιθεωρούν τους προϋπολογισμούς για περίπου 20 τμήματα της Εκκλησίας.
Με την υποστήριξη του Φραγκίσκου, ο Πελ έδωσε την οδηγία ότι κάθε τμήμα του Βατικανού θα πρέπει να αναφέρει στον ισολογισμό του όλα τα κονδύλια που λαμβάνει από εξωτερικές πηγές. Έτσι μπήκε τέλος στη συνήθη πρακτική της απόκρυψης μεγάλων δωρεών από παράγοντες εκτός Βατικανού που προσπαθούσαν να επηρεάσουν τις εκκλησιαστικές πολιτικές. Και για πρώτη φορά στην ιστορία του Βατικανού, ο Φραγκίσκος έφερε έναν επαγγελματία εξωτερικό ελεγκτή, την PricewaterhouseCoopers, για να ελέγξει κάθε λογαριασμό και προϋπολογισμό.
Το 2014, ο Φραγκίσκος ανακοίνωσε ότι τελικά δεν θα έκλεινε την Τράπεζα του Βατικανού. Αποφάσισε αντ' αυτού να την αναδιοργανώσει πλήρως. Μετέφερε το επενδυτικό έργο της -η Τράπεζα κατείχε τότε περιουσιακά στοιχεία ύψους 8,2 δισ. δολαρίων, εκ των οποίων 4,6 δισ. δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία υπό διαχείριση- σε νέο τμήμα. Αντικατέστησε επίσης τον επικεφαλής και τους διευθυντές της Τράπεζας του Βατικανού με μια ομάδα Ευρωπαίων και Αμερικανών με μεγάλη εμπειρία στην ιδιωτική χρηματοδότηση αλλά και στα τεκταινόμενα στη Wall Street.
"Ο στόχος είναι να γίνει ένα πρότυπο καλής πρακτικής στη χρηματοοικονομική διοίκηση", δήλωσε ο καρδινάλιος Πελ το 2014.
Η Τράπεζα του Βατικανού δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή της για το 2013 την ίδια ημέρα με την αναδιοργάνωσή της. Ήταν μια ακόμη απόδειξη ότι ο Φραγκίσκος ανανέωνε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσε το Βατικανό. Περίπου 3.500 λογαριασμοί της Τράπεζας είχαν κλείσει τον προηγούμενο χρόνο, πολλοί από αυτούς ανήκαν σε μεγιστάνες και ισχυρά πρόσωπα της ιταλικής πολιτικής σκηνής. Ο Φραγκίσκος μετέφερε τις επενδυτικές δραστηριότητες της Τράπεζας του Βατικανού σε ένα νεοσύστατο τμήμα, τη Vatican Asset Management.
Η αναδιάρθρωση της Τράπεζας του Βατικανού από τον Φραγκίσκο σήμαινε ότι θα χρησιμοποιούνταν κυρίως ως υπηρεσία πληρωμών και οικονομικός σύμβουλος για φιλανθρωπικές οργανώσεις της Καθολικής Εκκλησίας, θρησκευτικά τάγματα και υπαλλήλους της Πόλης του Βατικανού. Η Τράπεζα του Βατικανού δεν θα ασχολούνταν πλέον με αγοραπωλησίες ακινήτων και μετοχές.
Ο Φραγκίσκος ανέμενε τη γραφειοκρατική αντίσταση των υπηρεσιών που έχαναν την εξουσία και την επιρροή τους. Συχνά η αντίδραση εκφραζόταν δημόσια, όπως όταν ο αναπληρωτής υφυπουργός του Βατικανού προσπάθησε μονομερώς να ακυρώσει έναν εξωτερικό έλεγχο το 2016 από την PricewaterhouseCoopers. Άλλες φορές η αντίσταση ήταν sub rosa. Ο Πάπας Φραγκίσκος ήταν τόσο δημοφιλής στους πιστούς της Καθολικής Εκκλησίας που οι εσωτερικοί του εχθροί που ήθελαν να υπονομεύσουν τις μεταρρυθμίσεις του αποφάσισαν να επιτεθούν στον Πελ. Στον Τύπο διέρρευσαν αποδείξεις που έδειχαν ότι η Γραμματεία του Πελ έκανε υπέρογκα έξοδα, ενώ περιέκοπτες τους προϋπολογισμούς άλλων τμημάτων. Το Βατικανό απέρριψε αυτές τις αναφορές ως "μυθοπλασία". Όταν αυτό δεν έπιασε, οι εχθροί του Πελ ενθάρρυναν τους ερευνητές μιας κυβερνητικής επιτροπής στην Αυστραλία να εξετάσουν τις "φήμες" ότι δεν είχε χειριστεί σωστά τις υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης από κληρικούς όταν ήταν αρχιεπίσκοπος του Σίδνεϊ.
Στις αρχές του 2016, οι Αυστραλοί ερευνητές "ξεψάχνισαν" τον Πελ για τρεις νύχτες σε ένα ξενοδοχείο της Ρώμης. Η έρευνα αυτή ενθάρρυνε ορισμένους από την "παλιά φρουρά" του Βατικανού να πιστέψουν ότι το μόνο που έπρεπε να κάνουν ήταν... υπομονή. Το 2017, ο Φραγκίσκος έδωσε άδεια στον Πελ για να μεταβεί στην Αυστραλία και να καθαρίσει το όνομά του από τις κατηγορίες ότι είχε κακοποιήσει δύο αγόρια τη δεκαετία του 1990. Η Γραμματεία Οικονομίας δεν ανέκαμψε ποτέ πλήρως μετά την καταδίκη του Πελ το 2018 για πέντε κατηγορίες που αφορούσαν κακοποίηση παιδιών. (Το Εφετείο ανέτρεψε τις καταδικαστικές αποφάσεις το 2020).
Χωρίς τον Πελ, ο Φραγκίσκος φαινόταν συχνά διστακτικός εν μέσω αντικρουόμενων συμφερόντων μεταξύ "παραδοσιακών" και μεταρρυθμιστών. Η συντηρητική πτέρυγα υποστήριζε ότι οι Υπηρεσίες του Βατικανού είναι σαν τα Υπουργεία οποιουδήποτε κράτους - επομένως, πρέπει να υπάρχει ένας βαθμός εμπιστευτικότητας κατά την διαμόρφωση των προϋπολογισμών τους.
Δεν πέρασε πολύς καιρός από την καταδίκη του Πελ, όταν οι πρώτες ενδείξεις ενός πιθανού οικονομικού σκανδάλου εμφανίστηκαν και πάλι στο Βατικανό. Μια εσωτερική έρευνα ξεκίνησε από την Αγία Έδρα σχετικά με φήμες για ένα deal αγοραπωλησίας ενός ακινήτου αξίας 350 εκατ. ευρώ στο Λονδίνο. Το 2021, το Βατικανό ξεκίνησε τη μεγαλύτερη ποινική δίωξη στην Ιστορία του, όπου ο καρδινάλιος Άντζελο Μπέτσιου και άλλα εννέα άτομα κατηγορήθηκαν για απάτη ή εγκληματική παράλειψη να ενεργήσουν για να αποτρέψουν την απάτη, αφού "χάθηκαν" 136 εκατ. δολάρια στην περίπτωση του ακινήτου στο Λονδίνο. Η δίκη διήρκεσε περισσότερο από δύο χρόνια και συμπεριέλαβε και άλλες οικονομικές παρατυπίες.
Μέχρι την ολοκλήρωση της δίκης το 2023, με την καταδίκη του καρδινάλιου Μπέτσιου για υπεξαίρεση και άλλες ομολογίες, ο αρχικός σκοπός της υπόθεσης είχε χαθεί στο... τσουνάμι της δημοσιογραφίας και τους αμφισβητίες που θεωρούσαν ότι οι κακές χρηματικές συνήθειες του Βατικανού ήταν πολύ βαθιά ριζωμένες για να τις διορθώσει ο Πάπας.
Αλλά δεν ήταν δυσάρεστες όλες οι οικονομικές εξελίξεις για τον Πάπα. Η Moneyval εξέδωσε έκθεση τον περασμένο Μάιο, στην οποία σημείωνε ότι η Αγία Έδρα είχε σημειώσει μεγάλη πρόοδο από την πρώτη της αξιολόγηση το 2012, τόσο στην καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας όσο και στην πρόληψη για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Τα μέτρα που εφάρμοσε ο Φραγκίσκος στην Τράπεζα του Βατικανού κρίθηκαν τόσο αποτελεσματικά που η Moneyval δεν θα πραγματοποιήσει νέο έλεγχο μέχρι το 2028.
Τον περασμένο μήνα, και ενώ ο Πάπας νοσηλευόταν, το Βατικανό εξέδωσε διάταγμα για τη σύσταση Επιτροπής για τις δωρεές προς την Αγία Έδρα. Αποτελούμενη από έναν πρόεδρο και τέσσερα μέλη, αυτή η Επιτροπή αντικατόπτριζε την προσπάθεια του Φραγκίσκου να αντισταθμίσει το αυξανόμενο κόστος λειτουργίας του Βατικανού με την αύξηση των φιλανθρωπικών δωρεών από απλούς καθολικούς και μεγάλα ιδιωτικά ιδρύματα.
Η εξάρτηση από τον τουρισμό και τη φιλανθρωπία δεν είναι ένας πολύ αξιόπιστος τρόπος για τη λειτουργία μιας κυβέρνησης -το Βατικανό αύξησε τις τιμές των εισιτηρίων για τα Μουσεία του κατά 18% στα 20 ευρώ πέρυσι και προσέλκυσε περίπου 6,8 εκατ. τουρίστες-, αλλά είναι το σύστημα που χρησιμοποιεί η Αγία Έδρα εδώ και έναν αιώνα, και αυτό θα κληρονομήσει ο νέος Πάπας. Ο Φραγκίσκος απέδειξε ότι η χαρισματικότητα και το αίσθημα συμπάθειας έχουν σημασία όταν πρόκειται για δωρεές. Οι συνεισφορές στο Peter's Pence εκτοξεύτηκαν όταν ο Φραγκίσκος διαδέχθηκε τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ'.
Το 2023, το Peter's Pence εισέπραξε 57 εκατ. δολάρια, τα 53 εκατ. από δωρεές - αλλά δαπάνησε 121 εκατ. δολάρια, με το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών να καλύπτεται από την κληρονομιά του Βατικανού. Σχεδόν το 90% πήγε σε λειτουργικά έξοδα του Βατικανού.
Ο επόμενος Πάπας θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια σειρά από οικονομικές προκλήσεις, καθώς το μεταρρυθμιστικό έργο του Φραγκίσκου έχει μείνει ανολοκλήρωτο. Οι εσωτερικές διαμάχες παραμένουν στη Αγία Έδρα και δεν διέπονται από διαφάνεια όλες οι οικονομικές υποθέσεις του Βατικανού. Η Γραμματεία Οικονομίας, η οποία περιλαμβάνει την APSA, αλλά όχι την Τράπεζα του Βατικανού ή το Κράτος της Πόλης του Βατικανού, ανέφερε το 2023 ότι είχε δημοσιονομικό έλλειμμα 75 εκατ. δολαρίων και το καθαρό ενεργητικό της είχε μειωθεί κατά 6% στα 4,6 δισ. δολάρια. Πάνω από το 50% αυτών των χρημάτων, προέρχεται από την APSA, τον περιουσιακό της βραχίονα, ο οποίος κατέγραψε καθαρά περιουσιακά στοιχεία ύψους 3 δισ. δολαρίων το 2023. Παρά τα κέρδη που αποφέρουν τα ακίνητά της, η Γραμματεία εξακολουθεί να βασίζεται σε εξωτερικές δωρεές, που αντιπροσωπεύουν το 45% των εσόδων της, συν μια μικρή συνεισφορά από το Κράτος του Βατικανού - οντότητα που δεν δημοσιεύει ετήσιες εκθέσεις ούτε καταγράφει το ΑΕΠ της.
Η Τράπεζα του Βατικανού διαχειρίζεται πλέον χρήματα μόνο για τα θρησκευτικά τάγματα, την Κουρία, τις επισκοπές, τους καρδιναλίους, τα ιδρύματα και το Κράτος του Βατικανού, τους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους του. Το 2023, κατέγραψε ένα καθαρά κέρδη ύψους 34 εκατ. δολαρίων και διαχειρίστηκε περιουσιακά στοιχεία ύψους 6 δισ. δολαρίων. Όλες οι επενδύσεις της πρέπει να είναι "συνεπείς με την πίστη", ακολουθώντας τις αρχές του εκκλησιαστικού κοινωνικού δόγματος, της ιερότητας της ζωής, του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής και του σεβασμού του περιβάλλοντος. Αυτό απαιτεί μια συντηρητική επενδυτική στρατηγική, με την Τράπεζα του Βατικανού να επενδύει 2,3 δισ. δολάρια σε ομόλογα και μόλις 55 εκατ. δολάρια σε μετοχές.
"Πονοκέφαλος" για τον επόμενο Πάπα θα είναι το Συνταξιοδοτικό Ταμείο του Βατικανού, το οποίο συντηρείται από τις εισφορές των υπαλλήλων του Βατικανού. Ο Φραγκίσκος είχε κάνει τον πρώτο έλεγχο πριν από μια δεκαετία και ανακάλυψε ότι το Ταμείο είχε έλλειμμα 1,5 δισ. ευρώ. Πρότεινε μέτρα για την αντιμετώπισή του, αλλά δεν έχει γίνει τίποτα και το Ταμείο παραμένει στο "κόκκινο". Σύμφωνα με τον πιο πρόσφατο έλεγχο, το 2022, το Συνταξιοδοτικό Ταμείο εμφάνισε έλλειμμα 631 εκατ. ευρώ. Σε επιστολή του προς το Κολλέγιο των Καρδιναλίων τον Σεπτέμβριο, ο Φραγκίσκος τους προέτρεψε να καταβάλουν περαιτέρω προσπάθειες ώστε το "μηδενικό έλλειμμα να μην είναι απλώς ένας θεωρητικός στόχος, αλλά ένας εφικτός στόχος"".
Όλοι αυτοί οι στόχοι μπορεί να αλλάξουν με τον επόμενο Πάπα. Ενώ οι καρδινάλιοι γενικά χωρίζονται σε δύο στρατόπεδα όταν πρόκειται για το θρησκευτικό δόγμα -παραδοσιακοί και προοδευτικοί- οι γραμμές δεν είναι τόσο ευδιάκριτες ως προς την οικονομική διαχείριση. Ακόμα και εκείνοι που διαχειρίζονται τις δικές τους επισκοπές με "μαύρο" χρήμα δεν είναι εξοικειωμένοι με τις μοναδικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ένας Πάπας.
Μέχρι να επιλεγεί ο επόμενος Ποντίφικας, ο εν ενεργεία πάπας (ο camerlengo) είναι ο 77χρονος καρδινάλιος Κέβιν Φάρελ, γεννημένος στο Δουβλίνο, πολιτογραφημένος πολίτης των ΗΠΑ. Έχει ικανότητες ως "διευθύνων σύμβουλος", αλλά καμία ρεαλιστική πιθανότητα να είναι ο επόμενος Ποντίφικας. Το ίδιο ισχύει και για τους περισσότερους Αμερικανούς καρδιναλίους. Αν και είναι ικανοί να διοικούν μεγάλες -και επιτυχημένες- επισκοπές, το Κονκλάβιο δεν φαίνεται πρόθυμο να επιτρέψει σε έναν Αμερικανό να βρεθεί στο τιμόνι της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Οι υποψήφιοι για τη διαδοχή του Φραγκίσκου είναι από σκληροπυρηνικούς συντηρητικούς, όπως ο καρδινάλιος Peter Turkson από την Γκάνα, μέχρι τον προοδευτικό καρδινάλιο Luis Antonio Tagle από τις Φιλιππίνες. Πολλοί που εξακολουθούν να ανησυχούν για την απώλεια πιστών στις αναπτυσσόμενες χώρες, πιστεύουν ότι ίσως ήρθε η ώρα για τον πρώτο Πάπα είτε από την Ασία είτε από την Αφρική.
Οι πρώτες στοιχηματικές αποδόσεις τοποθετούν τον 70χρονο υφυπουργό Εξωτερικών του Βατικανού, καρδινάλιο Πιέτρο Παρολίν, ως φαβορί για να γίνει ο επόμενος Πάπας, και ακολουθεί ο καρδινάλιος Τάγκλε, ο Ιταλός Άντζελο Σκόλα και ο Καναδός Μαρκ Κουέλε. Όσοι μελετούν το Βατικανό, ωστόσο, γνωρίζουν ότι δεν είναι σοφό να δίνουμε μεγάλη σημασία σε αυτές τις εκτιμήσεις. Η εκλογή του Φραγκίσκου απέδειξε ότι τα παπικά Κονκλάβια είναι απρόβλεπτα.
Μπορεί το πνευματικό όραμα του επόμενου Πάπα να καθορίσει τελικά αν θα είναι ένας αποτελεσματικός ηγέτης της Καθολικής Εκκλησίας, μην υποτιμάτε όμως τη σημασία τού να είναι και ένας σκληρός, χωρίς αναδιπλώσεις, διευθύνων σύμβουλος: με το ένα μάτι στον ουρανό και με το άλλο στο αποτέλεσμα.
Απόδοση - επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
