Παιδί μεταναστών και απόφοιτος κολεγίου στο Μπρονξ, ο Leon Cooperman έκανε περιουσία "χτίζοντας" το τμήμα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων της Goldman Sachs και 27 χρόνια μετά είναι επικεφαλής του hedge fund Omega Advisors. Στην Goldman εντάχθηκε ως αναλυτής αμέσως μόλις αποφοίτησε από τη σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του Κολούμπια το 1967, και έφτασε να γίνει συνέταιρος της εταιρείας καθώς και πρόεδρος και CEO της Goldman Sachs Asset Management.
Ο Cooperman αποχώρησε για να ξεκινήσει το hedge fund του το 1991, το οποίο απέδωσε 12,5% σε ετήσια βάση ποντάροντας σε υποτιμημένες μετοχές, ξεπερνώντας την επίδοση του δείκτη S&P 500 κατά 3%, πριν το μετατρέψει σε οικογενειακή υπόθεση το 2018. Τα υπό διαχείριση περιουσιακά στοιχεία ξεπέρασαν τα 10 δισ. δολάρια, φτάνοντας στο υψηλότερο επίπεδό τους, για να υποχωρήσουν όταν η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς απήγγειλε κατηγορίες στον Cooperman για γνωστοποίηση εμπιστευτικών πληροφοριών το 2016 όσον αφορά τις συναλλαγές μιας μικρής εταιρεία του ενεργειακού τομέα με την ονομασία Atlas Pipeline Partners. Έναν χρόνο μετά, ο Cooperman κατέβαλε 4,9 εκατ. δολάρια για να κλείσει συμβιβαστικά την υπόθεση, χωρίς να παραδεχθεί -ούτε να αρνηθεί- το παράπτωμα. Οι επιδόσεις του fund παρέμειναν ισχυρές κατά τη δικαστική μάχη.
Το Forbes εκτιμά την περιουσία του 79χρονου Cooperman στα 2,5 δισ. δολάρια και ο ίδιος έχει υπογράψει το Giving Pledge υποσχόμενος να χαρίσει το μεγαλύτερο μέρος της. Μέχρι σήμερα έχει δωρίσει περισσότερα από 250 εκατ. δολάρια σε οργανισμούς όπως το Cooperman College Scholars που παρέχει υποτροφίες σε μαθητές λυκείου από την κομητεία Έσεξ του Νιου Τζέρσεϊ, το Ιατρικό Κέντρο Cooperman Barnabas στο Λίβινγκστον του Νιου Τζέρσεϊ, την επιχειρηματική σχολή του Κολούμπια κ.ά.
Συνέντευξη στον Hank Tucker:
Forbes: Πώς ξεκινήσατε τις επενδύσεις;
Leon Cooperman: Οι άνθρωποι με ρωτούν συνήθως πού αποδίδω την επιτυχία μου, και τους απαντώ: σκληρή δουλειά, τύχη -που εύκολα καταλαβαίνει κάποιος το γιατί- και διαίσθηση. Θα σας οδηγήσω στο μονοπάτι της διαίσθησης, γιατί είναι το μόνο που απαιτεί εξήγηση. Η σκληρή δουλειά και η καλή τύχη δεν χρειάζονται εξηγήσεις.
Πήγα στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Αν τέλειωνες την κύρια και δευτερεύουσα ειδικότητά σου στο κολέγιο σε τρία χρόνια, επιτρεπόταν να μπεις στο πρώτο έτος της ιατρικής ή οδοντιατρικής σχολής στο τέταρτο έτος του κολεγίου και να πας για δεύτερο πτυχίο. Έτσι, το καλοκαίρι του 1963, ολοκλήρωσα το μάθημα της χημείας σε θερινό σχολείο στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και γράφτηκα στην οδοντιατρική σχολή του ίδιου Πανεπιστημίου τον Αύγουστο του 1963. Μετά από οκτώ ημέρες, άρχισα να αναρωτιέμαι αν πίεζα τον εαυτό μου προς μια κατεύθυνση στην οποία δεν ένιωθα πλήρως αφοσιωμένος. Ήταν μια πολύ σημαντική απόφαση στη ζωή μου, επειδή είχα πληρώσει το δωμάτιο και τα δίδακτρα για έναν χρόνο. Ο πατέρας μου έλεγε αποδώ και αποκεί ότι ο γιος του είναι οδοντίατρος - όλοι οι φίλοι μου ήξεραν ότι θα πήγαινα στην οδοντιατρική σχολή και ο μόνος που καταλάβαινε τι περνούσα ήταν ο πρύτανης του Hunter College, ο οποίος έπρεπε να εγκρίνει την εγγραφή μου στο προπτυχιακό.
Είπε, "πολύ θαρραλέα απόφαση, φυσικά και μπορείς να επιστρέψεις". Επέστρεψα και είχα όλα τα μαθήματα επιλογής στη διάθεσή μου, αφού τα μαθήματα της κύριας και της δευτερεύουσας κατεύθυνσής μου είχαν συμπληρωθεί. Πήρα δέκα μαθήματα στα οικονομικά, πήρα σε όλα άριστα, βρήκα αυτό που με ενδιέφερε και δεν κοίταξα ποτέ ξανά πίσω.
Δεύτερο παράδειγμα διαίσθησης: το 1966 περνούσα από συνέντευξη για μια θέση εργασίας, είχα 16 προτάσεις για δουλειά - πολύ διαφορετικό εργασιακό περιβάλλον από το σημερινό. Είχα μια πρόταση να δουλέψω στην Goldman Sachs για 12.500 δολάρια και ήταν μια από τις λίγες φορές στη ζωή μου που πέρασε η προθεσμία χωρίς να απαντήσω. Μου τηλεφώνησε ο τύπος που μου έκανε την προσφορά και είπε: "Lee, είμαστε απογοητευμένοι που δεν έχουμε νέα σου, έχουμε κάτι να συζητήσουμε;". Είπα, "Μπομπ, για να είμαι ειλικρινής μαζί σου. Έχω ένα παιδί έξι μηνών και έχω να αποπληρώσω τα φοιτητικά μου δάνεια" - εκείνη την εποχή δεν δίναν 'άφεση' εάν δεν πλήρωνες τα φοιτητικά δάνεια. "Δεν έχω χρήματα στην τράπεζα και έχω τέσσερις προτάσεις για δουλειά με περισσότερα χρήματα, αλλά μου αρέσουν όλοι όσοι γνώρισα στην Goldman. Πιστεύετε ότι θα μπορούσα να βγάζω 25.000 δολάρια τον χρόνο μες στα επόμενα πέντε χρόνια;". Ήμουν εξοικειωμένος με τους πίνακες ανατοκισμού. Αν διπλασιάσεις κάτι σε πέντε χρόνια, αυτό είναι 15% ανατοκισμός, κάτι που φαινόταν λογικό, και μου είπε: "Αν δουλέψεις σκληρά, νομίζω ότι θα μπορούσες να το κάνεις". Είπα, "Εντάξει, έρχομαι". Με προσέλαβαν στην εταιρεία και εννέα χρόνια μετά έγινα συνέταιρος: ήταν ένα καλό παράδειγμα διαίσθησης που λειτούργησε ευνοϊκά για μένα.
Forbes: Πώς θα περιγράφατε την επενδυτική σας στρατηγική και πώς αυτή εξελίχθηκε;
Cooperman: Πάντα ήμουν προσανατολισμένος στην αξία. Ήμουν μαθητής του Warren Buffett, του Benjamin Graham και του David Dodd, και μου αρέσει να παίρνω περισσότερα για τα χρήματά μου από όσα πληρώνω. Παρατήρησα ότι η τεχνολογία είναι δίκοπο μαχαίρι. Η καινοτομία κάποιου είναι η απαξίωση κάποιου άλλου, οπότε ποτέ δεν κατάλαβα γιατί να πληρώνω πολλαπλάσια ποσά για επιχειρήσεις όταν αυτές μπορεί να έχουν σύντομη διάρκεια ζωής. Δείτε τη Meta, είναι το τέλειο παράδειγμα. Το TikTok φαίνεται πως της παίρνει την αγορά και η μετοχή της έχει καταρρεύσει. Όταν καταβάλεις ένα πολύ υψηλό αντίτιμο, πρέπει να έχεις εμπιστοσύνη ότι η εταιρεία θα διατηρηθεί σε ένα υψηλό επίπεδο αύξησης κερδών για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο κύκλος των προϊόντων γίνεται όλο και πιο σύντομος και ο ανταγωνισμός πιο έντονος, οπότε δεν αισθάνομαι βολικά να παίζω αυτό το παιχνίδι.
Forbes: Ποια επένδυση είναι η μεγαλύτερη σας επιτυχία;
Cooperman: Ο εξυπνότερος άνθρωπος με τον οποίο συνργάστηκα ποτέ - δεν ήταν η πιο κερδοφόρα επένδυσή μου, αλλά ήταν πολύ κερδοφόρα. Αν ανατρέξετε στο Forbes της δεκαετίας του 1960, θα δείτε ότι ήσασταν οι πρώτοι που εντοπίσατε τον Henry Singleton στην Teledyne. Ήταν ιδιοφυΐα, και κέρδισα πολλά χρήματα ποντάροντας πάνω του. Το Forbes ήταν ένα από τα λίγα περιοδικά που αντιλήφθηκαν τι έκανε και τον παρουσίασαν πολύ θετικά, ενώ το 1982 το BusinessWeek τον είχε στο εξώφυλλο του ως Ίκαρο - το πρόσωπο της ελληνικής μυθολογίας που πέταξε κοντά στον ήλιο. Δεν είχαν ιδέα για τι ακριβώς μιλούσαν. Επένδυσα για πρώτη φορά στην εταιρεία του περίπου το 1968 και κράτησα αυτή την επένδυση για 25 χρόνια.
Forbes: Ποια επένδυση ήταν η μεγαλύτερη απογοήτευση;
Cooperman: Η μεγαλύτερη μου απογοήτευσή ήταν ορισμένα πονταρισμάτα μου σε ανθρώπους. Προσέλαβα έναν τύπο από την Goldman, τον [Clayton Lewis], ο οποίος αποδείχθηκε ανέντιμος. Οδήγησε την εταιρεία σε μια συμφωνία για τα κουπόνια του Αζερμπαϊτζάν. Ήταν μια ιστορία διαφθοράς. Μου δημιούργησε πολλά προβλήματα και χάσαμε πολλά χρήματα.
Forbes: Αν μπορούσατε να δώσετε κάποιες συμβουλές στον 20χρονο εαυτό σας για τον χώρο των επενδύσεων, ποιες θα ήταν αυτές;
Cooperman: Να λειτουργείς μακροπρόθεσμα. Να είσαι φορολογικά αποδοτικός. Να ξέρεις τι σου ανήκει. Η πιο σημαντική συμβουλή που δίνω στους νέους είναι ότι ο μόνος τρόπος για να είσαι επιτυχημένος είναι να κάνεις αυτό που αγαπάς και να αγαπάς αυτό που κάνεις. Δουλεύω 80 ώρες την εβδομάδα, αλλά ποτέ δεν το έβλεπα ως δουλειά. Μου άρεσε αυτό που έκανα. Με παρακινούν δύο πράγματα. Θέλω να βγάζω χρήματα για δύο λόγους. Πρώτον, αν βγάλω χρήματα στην αγορά -και πήγα ανοδικά το 2022 όταν οι περισσότεροι κινήθηκαν πτωτικά- αυτό σημαίνει ότι δικαιώθηκα. Έχω εγωισμό όπως όλοι, θέλω να έχω δίκιο. Δεύτερον, έχω δεσμευθεί σε δύο προγράμματα δωρεών και σε αυτά διοχετεύω το σύνολο των χρημάτων μου. Όσα περισσότερα χρήματα έχετε, τόσο περισσότερα μπορείτε να δώσετε.
Forbes: Ποιοι ήταν οι μέντορές σας στις επενδύσεις και τι μάθατε από αυτούς;
Cooperman: Έμαθα πολλά μελετώντας τον Henry Singleton. Αποφοίτησε με άριστα και πρώτος στην τάξη του στη Ναυτική Ακαδημία και έκανε διδακτορικό στην ηλεκτρολογία στο ΜΙΤ. Ήταν υψηλόβαθμο στέλεχος της Litton Industries και το 1958 ο Tex Norton, ο ιδρυτής της Litton, προήγαγε τον Roy Ash στη θέση του CEO και ο Singleton αποχώρησε για να ιδρύσει την Teledyne. Από το 1958 έως το 1968, πραγματοποίησε 130 εξαγορές εφαρμόζοντας μια στρατηγική rollup. Έπαιρνε τις μετοχές του ομίλου που είχαν μεγάλη αξία και αγόραζε επιχειρήσεις με μικρή χρηματιστηριακή αξία. Το 1968, σε ένα γεύμα μαζί του, μου είπε ότι το παιχνίδι των εξαγορών για την Teledyne τελείωσε. Δεν έχει νόημα να αγοράζεις υποτιμημένες μετοχές δημόσιων εταιρειών και να πληρώνεις σαν να αποκτούες ιδιωτικές εταιρείες. "Θα μελετήσουμε το περιβάλλον και θα δούμε τι έχει νόημα", είπε.
Εκείνη την εποχή, ο Harold Geneen στην ITT και ο George Scharffenberger στη City Investing συνέχιζαν να "ξεφορτώνονται" μετοχές και να κλείνουν συμφωνίες. Έδιναν υποτιμημένες μετοχές και πλήρωναν την πλήρη αξία για να αγοράσουν επιχειρήσεις. Ο Singleton κατάλαβε ότι αυτή η τακτική είναι επισφαλής. Από το 1972 έως το 1984, έκανε οκτώ δημόσιες προσφορές και απέσυρε το 90% των μετοχών του.
Αγόρασε έξυπνα, αποσύρθηκε από τις συμμετοχές του εξαιρετικά και στην bear market του 1972-73, όταν οι περισσότεροι διαχειριστές κεφαλαίων πουλούσαν μετοχές για να αγοράσουν ομόλογα, μου είπε ότι κατά τη γνώμη του, το περιουσιακό στοιχείο υψηλού ρισκού ήταν τα ομόλογα, και όχι οι μετοχές. Αγόρασε το 28% της Litton Industries, δεν είχε το πλειοψηφικό πακέτο για την προεδρία, το 30% της Broadway Glass και το 20% της Reiko Chemical - πολύ μεγάλες, συγκεντρωτικές θέσεις που απέφεραν μια περιουσία στους μετόχους του. Τα επιτόκια αυξήθηκαν και ο ίδιος γλίτωσε τις απώλειες στο κεφάλαιό του. Ο Warren Buffett είπε ότι ο Singleton ήταν ευφυής και μοναδικός στο είδος του.
Forbes: Σήμερα, ποιες μετοχές ή κλάδους θα προτείνατε προς επένδυση;
Cooperman: Έχω κάνα δυο αγαπημένες. Πιστεύω στο κλισέ: "πολύ καλό για να είναι αληθινό", αλλά η αγαπημένη μου επένδυση θα μου αποφέρει κέρδος περίπου 300% τον επόμενο χρόνο. Ο μόνος τρόπος να χάσω είναι να προσπαθήσει να πάρει αυτό που θέλει η κυβέρνηση χωρίς να καταβάλει αποζημίωση. Η εταιρεία ονομάζεται Ligado Networks, και αυτό που συμβαίνει είναι πραγματικά ντροπή. Η Ligado κατέχει περίπου 40 megahertz φάσματος για δίκτυα 5G - πολυτιμότατο. Πριν από περίπου 10 χρόνια, το Υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι το φάσμα είναι πρόβλημα για τις ανάγκες του και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών (FCC), υπεύθυνη για τον καθορισμό της πολιτικής φάσματος στη χώρα, πέρασε πέντε χρόνια μελετώντας τους ισχυρισμούς του Υπουργείου. Μετά από πέντε χρόνια, η FCC αποφάνθηκε διακομματικά και με ψήφους 5-0 ότι οι ενστάσεις του Υπουργείου ήταν αβάσιμες και έδωσε το πράσινο φως για τη χρήση του φάσματος.
Το Υπουργείο Άμυνας άλλαξε τώρα το αφήγημά του. Είπαν ότι θέλουν το φάσμα για λόγους εθνικής ασφάλειας. Κανένα πρόβλημα, αλλά θα πρέπει να πληρώσουν γι' αυτό. Έχω μιλήσει με γνώστες του Συνταγματικού Δικαίου και λένε ότι τίποτα δεν είναι αδύνατον, αλλά θα ήταν εξαιρετικά ασυνήθιστο να το πάρουν έτσι, εν καιρώ ειρήνης. Τα περιουσιακά στοιχεία αξίζουν από 16 έως 30 δισ. δολάρια, ανάλογα με ποιον μιλάτε.
Έχω μια μεγάλη θέση στα ομόλογα πρώτης εξασφάλισης της Ligado. Είναι ένα ομόλογο 15,5% pay-in-kind που διαπραγματεύεται στα 30 σεντς και λήγει την 1η Νοεμβρίου. Σε λιγότερο από έναν χρόνο, εάν δικαιωθώ, θα πάρω 115,50 δολάρια για κάθε 30 δολάρια. Ανυπομονώ να περάσει ο χρόνος, αν και δεν θέλω να γεράσω. Αυτή είναι η καλύτερη ιδέα μου τώρα, και ο μόνος τρόπος να χάσω χρήματα είναι να μπορέσει η κυβέρνηση να πάρει το φάσμα δωρεάν. Δεν νομίζω ότι μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο σε αυτήν τη χώρα. Αν συμβεί, θα είναι μεγάλο πρόβλημα. Θα τεθούν υπο καθεστώς αβεβαιότητας οι επενδύσεις.
Δεύτερον, έχω μια πολύ μεγάλη θέση στην ενεργειακή βιομηχανία. Νομίζω ότι οι πετρελαϊκές μετοχές είναι υποτιμημένες. Οι αγαπημένες μου είναι δύο καναδικές εταιρείες: η Paramount Resources και η Tourmaline Oil.
Forbes: Ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι επενδυτές;
Cooperman: Κατά τη γνώμη μου, ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ότι το σύστημα τα "έχει κάνει μαντάρα". Από το 2017 έως το 2022, το χρέος της χώρας σκαρφάλωσε από τα 20 τρισ. δολάρια στα 32 τρισ. Δεν έχουμε δημοσιονομική πειθαρχία και τα προβλήματα με τα οποία είμαστε τώρα αντιμέτωποι δημιουργήθηκαν από τη Fed και την υπερβολική χαλάρωση που υιοθέτησε για πολύ καιρό. Ανησυχώ για τη διόγκωση του χρέους και πιστεύω ότι έχουμε δανειστεί από το μέλλον. Το καλύτερο παράδειγμα γι' αυτό είναι ότι γευμάτισα με έναν διαχειριστή κεφαλαίων που αγόρασε ένα σπίτι στην Μπόκα Ρατόν έναντι 1 εκατ. δολαρίων, το σπίτι αξίζει τώρα 2 εκατ. δολάρια και ο ίδιος δεν έχει την πολυτέλεια να μετακομίσει επειδή κλείδωσε ένα 30ετές στεγαστικό δάνειο με 3%, λόγω της πολιτικής μηδενικών επιτοκίων που ακολουθούσε η Fed. Τώρα που τα επιτόκια των ενυπόθηκων δανείων είναι στο 6% ή 7%, αν μετακομίσει, διπλασιάζει ή τριπλασιάζει το κόστους του στεγαστικού του, οπότε δεν πρόκειται να πάει πουθενά.
Νομίζω ότι έχουμε πολλά προβλήματα. Πολλά από αυτά αντικατοπτρίζονται στην αγορά. Το μόνο bullish στοιχείο που μπορώ να σκεφτώ είναι ότι οι περισσότεροι είναι απαισιόδοξοι και βρισκόμαστε σε bear market, οπότε υπάρχουν πολλές φθηνές μετοχές.
Forbes: Υπάρχουν βιβλία που προτείνετε σε κάθε επενδυτή να διαβάσει;
Cooperman: Το θεμελιώδες κείμενο του κλάδου είναι το "Security Analysis" των Graham και Dodd και ακολουθεί το "The Intelligent Investor" του Ben Graham.
