Της Ελευθερίας Κούρταλη
Το κοινό, και λογικό, ερώτημα των επενδυτών αυτό το διάστημα είναι "μέχρι πού θα φτάσει το ράλι των μετοχών;". Με τη Wall Street να κινείται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, την Ιαπωνία και την Ευρώπη επίσης, και με τις μειώσεις επιτοκίων διεθνώς να είναι ο επόμενος μεγάλος καταλύτης, όλα δείχνουν πως το 2024 θα είναι μια χρονιά κερδών για τις μετοχές διεθνώς.
Ωστόσο, σύμφωνα με αναλυτές, οι τιμές των μετοχών αντικατοπτρίζουν μια υπερβολικά αισιόδοξη άποψη σχετικά με την οικονομική ανάπτυξη και τις αποδόσεις των ομολόγων φέτος, και αυτό εγκυμονεί τον κίνδυνο σημαντικής διόρθωσης στο αμέσως επόμενο διάστημα, τη στιγμή που οι αποτιμήσεις σε πολλά χρηματιστήρια είναι αρκετά "τεντωμένες".
Σε αυτήν τη μέτρηση, πάντως, το Χρηματιστήριο Αθηνών αποτελεί μια φωτεινή διεθνή εξαίρεση. Η ελληνική αγορά, παρά το ισχυρό ράλι, συνεχίζει να διαπραγματεύεται σε σημαντικό discount, τόσο σε σχέση με τις ευρωπαϊκές αγορές όσο και σε σχέση με τον δικό του ιστορικό μέσο όρο. Άλλωστε, τα ιστορικά υψηλά των 6.355 μονάδων (Σεπτέμβριος 1999) είναι πάρα πολύ μακριά σε σχέση με τις 1.400 μονάδες όπου κινείται ο Γενικός Δείκτης σήμερα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι προκλήσεις στο εξής δεν είναι σημαντικές, παρά τους πολλούς θετικούς καταλυτές. Αυτές εντοπίζονται στους κινδύνους που απορρέουν από το διεθνές μακροοικονομικό πλαίσιο (χρόνος και έκταση των μειώσεων των επιτοκίων, επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης), το μέτωπο των γεωπολιτικών εντάσεων (Μέση Ανατολή, Ουκρανία-Ρωσία), με ενδεχόμενη άνοδο του κόστους ναύλων και των τιμών της ενέργειας να αυξάνει τον πληθωρισμό για άλλη μία φορά, και το πολιτικό τοπίο (αρκετές χώρες πραγματοποιούν εθνικές εκλογές το 2024, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ).
Οι εκλογές των ΗΠΑ σιγά-σιγά αρχίζουν να μπαίνουν τον επενδυτικό χάρτη και να επηρεάζουν τις αποφάσεις στρατηγικής των αγορών. Η εκλογή του Τραμπ το 2016 προκάλεσε sell-off στα ομόλογα το οποίο διήρκεσε μήνες, εν μέσω ανησυχιών για τις πληθωριστικές επιπτώσεις της πολιτικής του, ενώ οι μετοχές κατέγραψαν ράλι έπειτα από το αρχικό σοκ. Αυτήν τη φορά το σκηνικό εκτιμάται πως θα είναι διαφορετικό, με παράλληλες πιέσεις σε ομόλογα και μετοχές. Οι διεθνείς οίκοι θεωρούν πως το sell-off στα ομόλογα θα είναι βαθύ και θα επηρεάσει καθοριστικά τον πληθωρισμό, και άρα τις αποφάσεις της Fed για τα επιτόκια, με σαφή αντίκτυπο στην πολιτική των μεγάλων κεντρικών τραπεζών διεθνώς, γεγονός που θα ασκήσει πίεση και στις μετοχές.
Όπως σημειώνει η Deutsche Bank, "η εφαρμογή του οράματος πολιτικής του Τραμπ θα ασκούσε σημαντικές ανοδικές πιέσεις στον πληθωρισμό και στη Fed.
Αν και η νίκη του Τραμπ το 2016 είδε τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό και τις αποδόσεις των ομολόγων να αυξάνονται παράλληλα με τις μετοχές, το σκηνικό αυτήν τη φορά είναι πολύ διαφορετικό", όπως σχολιάζει η γερμανική τράπεζα.
Καθώς η Fed εξακολουθεί να επικεντρώνεται στην καταπολέμηση του πληθωρισμού, μια σαρωτική νίκη των Ρεπουμπλικανών θα μπορούσε να οδηγήσει σε επανάληψη του sell-off στην αγορά κρατικών ομολόγων. Ωστόσο, με τα επιτόκια να είναι ήδη αυξημένα, οι μετοχές –οι οποίες και έχουν αποτιμήσει τη χαλάρωση του κύκλου σύσφιξης– θα μπορούσαν να τεθούν υπό πίεση αυτήν τη φορά. Παράλληλα, η βεβαιότητα σχετικά με την εφαρμογή της πολιτικής του Τραμπ θα μπορούσε να εντείνει τις ανησυχίες των επενδυτών.
Κέρδη, αλλά όχι "πυροτεχνήματα" στις αγορές αναμένουν τα funds
Τι σημαίνουν όλα τα παραπάνω για την πορεία των αγορών;
Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Reuters σε αναλυτές στρατηγικής μετοχών, οι οποίοι εμφανίζονται διαιρεμένοι σχετικά με το αν θα υπάρξει διόρθωση τους επόμενους τρεις μήνες, το πρόσφατο ράλι των παγκόσμιων μετοχών έχει λίγα ακόμα περιθώρια να συνεχιστεί, δεδομένης της απροσδόκητα απότομης ανοδικής πορείας του περασμένου έτους.
Ξεκινώντας από τα τέλη του 2023, το ράλι ώθησε πολλούς δείκτες κοντά σε ιστορικά υψηλά και σε ορισμένες περιπτώσεις σε νέα ρεκόρ λόγω των –πλέον μηδενισμένων– προσδοκιών ότι η Fed των ΗΠΑ θα αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια ήδη από τον Μάρτιο.
Αν και τα στοιχήματα μείωσης των επιτοκίων έχουν μετριαστεί, οι δείκτες συνέχισαν να κερδίζουν έδαφος λόγω της ισχυρής κερδοφορίας των εισηγμένων και του ράλι των τεχνολογικών μετοχών, παρά το γεγονός ότι τα ομόλογα έχουν υποχωρήσει.
Η δημοσκόπηση σε περίπου 150 αναλυτές μετοχών που πραγματοποίησε το Reuters έδειξε ότι όλα τα μεγάλα χρηματιστήρια αναμένεται να σημειώσουν άνοδο φέτος, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα είναι "εκρηκτική".
"Πιστεύουμε ότι οι επενδυτές θα πρέπει να είναι ανοιχτόμυαλοι στο ότι υπάρχει ένα σενάριο στο οποίο τα επιτόκια θα πρέπει να παραμείνουν υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και η Fed μπορεί να χρειαστεί να αυστηροποιήσει τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες", εκτιμούν οι αναλυτές της J.P. Morgan. "Η τοποθέτηση των επενδυτών έχει αυξηθεί σημαντικά τους τελευταίους μήνες, γεγονός που μπορεί να παρουσιάσει έναν αυξανόμενο αντίθετο άνεμο για την αγορά", σημείωσαν.
Παρ’ όλα αυτά, πρόσθεσαν ότι το ράλι άνω του 20% στις αμερικανικές μετοχές από τον Οκτώβριο "δεν διορθώθηκε καθόλου", παρά τη μετατόπιση των προσδοκιών για τα επιτόκια, επισημαίνοντας ότι η μεταβλητότητα ήταν ασυνήθιστα χαμηλή.
Ενώ τα υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα επιτόκια θα μπορούσαν να περιορίσουν τα κέρδη των αγορών, τα ισχυρά εταιρικά κέρδη είναι πιθανό να προστατεύσουν τις μετοχές από ενδεχόμενες μεγάλες πτώσεις, παρά τις υψηλές αποτιμήσεις. Μια πλειοψηφία άνω του 85% των αναλυτών, 71 από τους 83, που απάντησαν σε ξεχωριστή ερώτηση, δήλωσαν ότι τα εταιρικά κέρδη θα αυξηθούν τους επόμενους έξι μήνες.
Όταν ρωτήθηκαν αν θα υπάρξει διόρθωση τους επόμενους τρεις μήνες, οι αναλυτές ήταν σχεδόν 50-50 μοιρασμένοι, με τους 45 από τους 88 να δηλώνουν ότι είναι απίθανο ένα τέτοιο σενάριο και τους υπόλοιπους 43 να δηλώνουν ότι είναι πιθανό.
Από τα 15 χρηματιστήρια που "εξετάζει" συνήθως το Reuters κατά τις δημοσκοπήσεις αυτές στα funds, οι δείκτες των ΗΠΑ και της Ινδίας ξεπερνούν συχνότερα τις προσδοκίες των αναλυτών τουλάχιστον από το 2010.
Με στήριξη από την ισχυρή οικονομία, ο δείκτης της Ινδίας BSE προβλέπεται να ενισχυθεί κατά 8% φέτος, επεκτείνοντας την άνοδο του 2023, που άγγιξε το 19%, αλλά ο S&P 500 προβλέπεται να κερδίσει μόνο 2,4%, πολύ λιγότερο από το 24% του 2023.
Ο δείκτης Nikkei της Ιαπωνίας, ο οποίος έχει σημειώσει άνοδο σχεδόν 50% από το τέλος του 2022 και κινείται σε ιστορικά υψηλά, προβλέπεται ότι θα διατηρήσει τα κέρδη του έως το τέλος του έτους.
Ο πανευρωπαϊκός STOXX 600, ενισχυμένος από τις μετοχές τεχνολογίας, αναμένεται να κερδίσει περίπου άλλο 3% μέχρι το τέλος του έτους.
"Πιστεύουμε ότι η Ευρώπη θα δει υποτονική ανάπτυξη και μια ήπια συρρίκνωση της δραστηριότητας των ΗΠΑ θα επηρεάσει τα κέρδη – παρόλο που δεν βλέπουμε ύφεση κερδών, πιστεύουμε ότι οι προσδοκίες της αγοράς είναι υψηλές", ανέφεραν οι αναλυτές στρατηγικής της Amundi.
Ο βρετανικός FTSE, ο οποίος προβλέπεται να καταγράψει περαιτέρω άνοδο περίπου 3,0% έως το τέλος του έτους, είναι ο μόνος δείκτης στη δημοσκόπηση για τον οποίο οι αναλυτές υποβάθμισαν τις προοπτικές.
Διατηρείται η bull τάση στο Χ.Α.
Τα υψηλά 13 ετών που έχει αγγίξει το Χρηματιστήριο Αθηνών με το "καλημέρα" του 2024 και το ισχυρό ράλι που προηγήθηκε έχουν οδηγήσει την αγορά σε μια στάση... περισυλλογής και ενδοσυνεδριακών διορθώσεων, αναμένοντας τους καταλύτες του επόμενου διαστήματος.
Στους πιο άμεσους τοποθετείται το placement της Τράπεζας Πειραιώς, που είναι και το "μεγάλο γεγονός" της επομένης εβδομάδας, καθώς και τα αποτελέσματα χρήσης 2023 των ελληνικών εισηγμένων, που ολοκληρώνονται στα τέλη Απριλίου και είναι πολύ πιθανό να οδηγήσουν σε άλλη μία χρονιά-ρεκόρ στο μέτωπο της κερδοφορίας.
Όπως επισημαίνει ο Πέτρος Στεριώτης, μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Τεχνικών Αναλυτών και της βρετανικής Society of Technical Analysts, εν όψει και του placement της Τράπεζας Πειραιώς, ο Γενικός Δείκτης διατηρεί τα υψηλά 13 ετών, όντας σε bull τάση σε όλα τα χρονικά πλαίσια ανάλυσης. "Κλειδί" και με θετικές προοπτικές για τη συνέχεια είναι ο τραπεζικός κλάδος, λόγω της ισχυρής πιστωτικής επέκτασης, της συγκράτησης του λειτουργικού κόστους και του χαμηλού κόστους των καταθέσεων.
Άλλωστε, η Pantelakis Securities "ανέβασε" την περασμένη εβδομάδα τις τιμές-στόχους για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, διατηρώντας τη σύσταση "Οverweight". Ειδικότερα, οι τιμές-στόχοι διαμορφώνονται στα 5,50 ευρώ για την Τράπεζα Πειραιώς, στα 2,35 ευρώ για την Alpha Bank, στα 9,55 ευρώ για την Εθνική Τράπεζα και στα 2,45 ευρώ για τη Eurobank.
Σύμφωνα με τη χρηματιστηριακή, με το de-risking των ισολογισμών να έχει πλέον ολοκληρωθεί σε μεγάλο βαθμό (οι δείκτες NPE πλησιάζουν το 3%), την κερδοφορία του 2023 να είναι ισχυρή (πέτυχαν RoTE κατά μέσο όρο 16,1%) και με επαρκή (αν όχι πλεονάζοντα) κεφάλαια, οι ελληνικές τράπεζες πληρούν πλέον όλα τα απαραίτητα κριτήρια προκειμένου να λάβουν την έγκριση των εποπτικών αρχών (SSM) για την επαναφορά των μερισμάτων έπειτα από περισσότερο από μία δεκαετία. Αυτό θα σηματοδοτήσει το τελευταίο βήμα στο μακρύ ταξίδι ανάκαμψής τους στο σύμπαν των επενδυτικών μετοχών. Έτσι, αναμένει ότι η Εθνική θα διανείμει 0,30 ευρώ ανά μετοχή για τη χρήση του 2023, 0,42 ευρώ από τη χρήση του 2024 και 0,49 ευρώ από τη χρήση 2025. Η Eurobank αναμένεται να προχωρήσει σε διανομή στα 0,09 ευρώ, 0,10 ευρώ και 0,13 ευρώ τις αντίστοιχες περιόδους. Για την Alpha Bank το μέρισμα τοποθετείται στα 0,05 ευρώ ανά μετοχή από τη χρήση 2023 και στα 0,09 ευρώ και 0,12 ευρώ από τις δύο επόμενες χρήσεις. Για την Πειραιώς προβλέπονται μερίσματα ύψους 0,06 ευρώ, 0,16 ευρώ και 0,24 ευρώ από τις τρεις χρήσεις, αντίστοιχα.
Κατά την Beta Securities, η συζήτηση για αλλαγή της βραχυπρόθεσμης τάσης θα ξεκινήσει εάν υπάρξει καθοδική διάσπαση των 1.380 μονάδων στον Γενικό Δείκτη, ενώ η μεσοπρόθεσμη ανοδική τάση δεν απειλείται όσο διαπραγματεύεται πάνω από τις 1.367 μονάδες. Ενδεχομένως οι επενδυτές τηρούν στάση αναμονής εν όψει της διάθεσης μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς, εμπιστευόμενοι την πρόσφατη καλή πορεία των μετοχών του Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, της HelleniQ Energy και της Εθνικής Τράπεζας, όπως επισημαίνει και η Beta. Την ίδια στιγμή, συνεχίζεται η καλή εικόνα από το μέτωπο της κερδοφορίας των εισηγμένων εταιρειών, διατηρώντας παράλληλα τις θετικές προοπτικές της τρέχουσας χρήσης αλλά και την προσμονή των καλών μερισμάτων που θα μοιραστούν από τις εισηγμένες σε λίγους μήνες.
Στην παρούσα φάση, και αφού έχει καταγραφεί ανοδική κίνηση του Γενικού Δείκτη πάνω από 9% από την αρχή έτους, είναι εύλογο να υπάρξει μια περίοδος "περισυλλογής", επισημαίνει ο Δημήτρης Τζάνας, σύμβουλος Διοίκησης Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ. Αυτό αποτυπώνεται στη συμπεριφορά των επενδυτών στις τελευταίες συνεδριάσεις: Σε αρκετούς δεικτοβαρείς τίτλους διενεργούνται ρευστοποιήσεις, χωρίς ωστόσο να σημειώνεται ουσιαστική οπισθοχώρηση του Γ.Δ., καταγράφοντας ελεγχόμενη μεταβλητότητα, καθώς οι χαμηλότερες ενδοσυνεδριακά τιμές δελεάζουν τους υποψήφιους αγοραστές.
Σημειώνεται, πάντως, αισθητή υποχώρηση των συναλλαγών, δεδομένο που δεν επιτρέπει την εκτροφή αισιοδοξίας για ανοδική κίνηση πάνω από τις 1.424,35 μονάδες που καταγράφηκαν στις 20 Φεβρουαρίου, όπως προσθέτει ο αναλυτής. Θα χρειαστεί, επομένως, η ολοκλήρωση της μεταβίβασης των μετοχών της Πειραιώς από το ΤΧΣ στις αρχές Μαρτίου, ώστε να διαμορφωθούν δεδομένα τιμολόγησης που θα επιβεβαιώσουν τις αναβαθμισμένες τιμές-στόχους που αποδίδουν οι επενδυτικοί οίκοι.
Επιπλέον, κατά τον κ. Τζάνα, η πιθανή ολοκλήρωση ενός ακόμα deal θα επιβεβαίωνε την εκτίμηση ότι οι τρέχουσες τιμολογήσεις και άλλων τίτλων στο Χ.Α. συνιστούν το εφαλτήριο για διαμόρφωση υψηλότερων επιπέδων στη συνέχεια. Και αυτό τη στιγμή που η τρέχουσα κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. των 98 δισ. ευρώ, που ανέρχεται στο 46% του ΑΕΠ, υστερεί ακόμη αισθητά σε σχέση με τον αντίστοιχο δείκτη των ευρωπαϊκών αγορών.
Αυτό που έχει αρχίσει να γίνεται εμφανές σε χαρτοφυλάκια που δεν έχουν μεγάλη στάθμιση σε blue chips είναι ότι η αγορά διορθώνει, μια κίνηση η οποία είναι απόλυτα φυσιολογική, σχολιάζει από την πλευρά του ο Ηλίας Ζαχαράκης της Fast Finance, προσθέτοντας πως το καλύτερο σενάριο είναι να διορθώσει περισσότερο "πλάγια". "Εάν τα αποτελέσματα χρήσης 2023 των εισηγμένων συνεχίσουν να είναι καλά και συντηρήσουν την αγορά, τότε θα κυλήσουμε καλά μέχρι και τη λήξη των παραγώγων της 15ης Μαρτίου", τονίζει.
Σε κάθε περίπτωση, το Χρηματιστήριο διανύει μια πολύ καλή περίοδο και τις όποιες διορθώσεις πρέπει να τις εκλαμβάνουμε θετικά, σημειώνει ο αναλυτής. Οι αποτιμήσεις στις περισσότερες των περιπτώσεων δικαιολογούνται εύκολα, παρ’ όλα αυτά δεν υπάρχει περίπτωση να μη δούμε και περιόδους διόρθωσης.
Ακόμα και εποχικά να το δει κάποιος, όταν μια χρονιά ξεκινάει με τόσο σημαντικό ράλι, είναι λογικό να υπάρξουν ρευστοποιήσεις μέχρις ότου η αγορά χωνέψει και βρει τις νέες ισορροπίες της.
Κατά τον κ. Ζαχαράκη, η συντήρηση δυνάμεων στις υπερβολές είναι ό,τι καλύτερο για ένα χαρτοφυλάκιο, μιας και, ακόμα και λάθος κίνηση να είναι, πάντα θα έρθουν οι μέρες εκείνες που θα δώσουν ευκαιρίες.
Στην τεχνική εικόνα, σύμφωνα με τον αναλυτή, το επίπεδο των 1.410 μονάδων είναι κοντινή στήριξη, που διάσπασή του θα φέρει τον Γενικό Δείκτη στη ζώνη των 1.375-1.385 μονάδων. Ανοδικά πλέον η αντίσταση είναι στις 1.444 μονάδες.
