Του Loren Thompson
Δεκαοκτώ μήνες πολέμου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, η σύγκρουση έχει σχεδόν εξαφανιστεί για πολλούς Αμερικανούς. Οι ειδήσεις από το μέτωπο περιορίζονται συχνά σε λίγες προτάσεις, και κάθε νέο ρεπορτάζ από τους δημοσιογράφους ακούγεται σαν χθεσινή είδηση.
Καθώς η Δύση έχει περάσει σταδιακά κάθε "κόκκινη γραμμή" που έχει θέσει ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, οι επανειλημμένες προειδοποιήσεις της Μόσχας για το ενδεχόμενο χρήσης πυρηνικών όπλων έχουν πάψει να προκαλούν φόβο.
Επομένως, όταν ο αναπληρωτής πρόεδρος του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας Ντμίτρι Μεντβέντεφ προειδοποίησε στις 30 Ιουλίου ότι η επιτυχία της τρέχουσας ουκρανικής αντεπίθεσης θα μπορούσε να προκαλέσει μια "πυρηνική κόλαση", η δήλωσή του δεν έκανε μεγάλη εντύπωση. Ορισμένοι δυτικοί αναλυτές φαίνεται να έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τέτοιες δηλώσεις αποτελούν μπλόφα, παρά τη συχνότητα με την οποία εκφράζονται από ανώτερους Ρώσους αξιωματούχους.
Η αμερικανική κυβέρνηση λαμβάνει σοβαρά στα υπόψη τις προειδοποιήσεις και προσπάθησε να βρει μια μέση λύση όσον αφορά τον εξοπλισμό του Κιέβου. Παρ' όλα αυτά, υπάρχει κίνδυνος στην υποστήριξη πολέμου εναντίον μιας άλλης πυρηνικής δύναμης. Κανείς στην Ουάσινγκτον δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι κατανοεί με ακρίβεια τι σκέφτεται ο εσωτερικός κύκλος του Πούτιν ή πώς θα μπορούσε να αντιδράσει σε μια σειρά πιθανών εξελίξεων.
Σε αυτό το πλαίσιο, παρουσιάζονται πέντε σενάρια στα οποία η Μόσχα θα μπορούσε να αποφασίσει να προχωρήσει στη χρήση πυρηνικών όπλων. Δεδομένου ότι τα σενάρια των ΗΠΑ συνήθως προβλέπουν ότι το πυρηνικό σενάριο αρχικά θα παραβιαστεί με περιορισμένο και τοπικό τρόπο, θα περιοριστώ κυρίως σε καταστάσεις στις οποίες η Ρωσία ενδέχεται να χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα -από τα οποία διαθέτει περίπου 1.900.
Αν οι ρωσικές δυνάμεις χάσουν στο πεδίο της μάχης. Οι επιδόσεις των ρωσικών δυνάμεων στον πόλεμο υπήρξαν τόσο κακές που δεν μπορούν να αποκλειστούν περαιτέρω ανατροπές στο πεδίο της μάχης. Εκτός από τις διάφορες ήττες που έχουν σημειωθεί μέχρι σήμερα, ο στρατός της Μόσχας αντιμετωπίζει τώρα αυξανόμενες ελλείψεις στη διαθεσιμότητα πυρομαχικών ακριβείας και την απώλεια μισθοφόρων της Wagner στην πρώτη γραμμή του μετώπου.
Κάποια στιγμή, ενδέχεται η περιορισμένη χρήση πυρηνικών όπλων χαμηλότερης ισχύος να θεωρηθεί ως η μόνη διαθέσιμη επιλογή για την αποτροπή της ήττας. Η Μόσχα διαθέτει μια ποικιλία όπλων σταθμευμένων κοντά στην Ουκρανία, όπως ο πύραυλος Iskander, που είναι σε θέση να μεταφέρει και πυρηνικές κεφαλές, και σε περίπτωση αποτυχίας θα μπορούσε να καταφύγει στην αεροπορία της.
Η αρχική πυρηνική χρήση θα αποσκοπούσε κυρίως στο να σοκάρει το Κίεβο και να το υποτάξει. Ο Πούτιν έχει βάσιμους λόγους να πιστεύει ότι οποιαδήποτε τέτοια εφαρμογή βίας θα είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη επανεξέταση της δυτικής στρατηγικής για τη σύγκρουση.
Αν η Ουκρανία απειλήσει βασικά ρωσικά συμφέροντα. Το Κίεβο εντείνει σταδιακά τις επιθέσεις του σε στόχους στο εσωτερικό της Ρωσίας. Αν οι επιχειρήσεις αυτές αρχίσουν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο σε κυβερνητικές ή οικονομικές υποδομές, θα μπορούσαν να προκαλέσουν πυρηνική απάντηση σύμφωνα με το ρωσικό πυρηνικό δόγμα.
Η Δύση δεν κατανοεί πολύ καλά πώς ο Πούτιν και οι συνεργάτες του ορίζουν τα βασικά συμφέροντα της Ρωσίας, και οι όποιες απόψεις που τρέφουν σήμερα μπορούν να αλλάξουν καθώς οι τύχες του πολέμου αλλάζουν. Για παράδειγμα, μια εισβολή στην Κριμαία μπορεί να θεωρηθεί απειλή για τα βασικά συμφέροντα της Ρωσίας, παρόλο που προσαρτήθηκε από τη Μόσχα μόλις πριν από εννέα χρόνια. Η πιθανότητα περιορισμένης και τοπικής πυρηνικής χρήσης αυξάνεται από το γεγονός ότι το Κίεβο δεν έχει τη δυνατότητα να απαντήσει με τον ίδιο τρόπο.
Αν η Μόσχα παρερμηνεύσει τα μηνύματα από το μέτωπο. Όσο χειρότερα εξελίσσεται ο πόλεμος για τη Μόσχα, τόσο περισσότερο ο εσωτερικός κύκλος του Πούτιν θα υποχωρεί σε μια νοοτροπία πανικού, όπου ο φόβος παίρνει τη θέση της ήρεμης διαβούλευσης. Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι εύλογο ότι οι διφορούμενες ενδείξεις στρατιωτικής δράσης που παρέχονται από ένα μέτριο σύστημα πληροφοριών θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια βεβιασμένη αντίδραση.
Δεν θα ήταν η πρώτη φορά που η Μόσχα ενδέχεται να παρερμηνεύσει τις πληροφορίες. Ο Anthony Barrett της RAND Corporation αναφέρει ότι το 1983, μια στρατιωτική άσκηση του ΝΑΤΟ με την ονομασία Able Archer παρερμηνεύτηκε από τους Ρώσους ηγέτες ως κάλυψη για πυρηνική επίθεση.
Αυτό συνέβη ελλείψει πραγματικής σύγκρουσης. Σήμερα, με τον πόλεμο να μαίνεται καθημερινά κοντά στα σύνορα της Ρωσίας με την Ουκρανία, η πιθανότητα να γίνουν λάθη είναι πιο αυξημένη. Εξάλλου, η Μόσχα βρίσκεται εντός της εμβέλειας των αεροσκαφών που μπορούν να επιχειρήσουν από την Ουκρανία.
Αν καταρρεύσει ο κεντρικός έλεγχος των πυρηνικών δυνάμεων. Αποτελεί μακροχρόνια παραδοχή της Δύσης ότι η Μόσχα διατηρεί αυστηρό έλεγχο των πυρηνικών της δυνάμεων. Ωστόσο, η ποιότητα της τεχνολογίας και η εκπαίδευση του προσωπικού στο σύστημα πυρηνικής διοίκησης και ελέγχου μπορεί να έχει υποβαθμιστεί με τον ίδιο τρόπο που έχουν υποβαθμιστεί και άλλες δομές του ρωσικού στρατού.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα τακτικά πυρηνικά συστήματα που αναπτύσσει η Ρωσία κοντά στην Ανατολική Ευρώπη. Πολλά από τα συστήματα αυτά είναι οδικώς κινητά και, ως εκ τούτου, πρέπει να ανατίθενται σε τοπικούς διοικητές, οι οποίοι ενδέχεται να έχουν τις δικές τους ιδέες σχετικά με τον τρόπο αντίδρασης σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Αν οι Ρώσοι είναι λογικοί, τα συστήματα αυτά δεν θα φέρουν πυρηνικές κεφαλές εκτός και αν βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού, και η Ουκρανία θα μπορούσε να αποτελέσει ακριβώς μια τέτοια κατάσταση.
Όποιες και αν είναι οι επίσημες διαδικασίες για την απόκτηση ελέγχου των πυρηνικών όπλων από τους τοπικούς διοικητές, οι επιδόσεις του ρωσικού στρατού στον πόλεμο μέχρι σήμερα ήταν τόσο μέτριες που δεν μπορεί να υπάρξει καμία εγγύηση κατά της μη εξουσιοδοτημένης χρήσης - ή, τέλος πάντων, της τυχαίας χρήσης σε μια στρατιωτική άσκηση.
Αν ο Πούτιν εκδιωχθεί από ακραίους εθνικιστές. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έδωσε φωνή στους ακραίους εθνικιστές, οι οποίοι συχνά επικαλούνται το πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας για την επίτευξη της νίκης στο μέτωπο. Ο Πούτιν έχει προσπαθήσει να αξιοποιήσει το εθνικιστικό συναίσθημα, αλλά όπως έδειξε η πρόσφατη ανταρσία του επιεκφαλής της Wagner, Γεβγκένι Πριγκόζιν, πρόκειται για ένα επικίνδυνο παιχνίδι.
Τι θα γινόταν αν ο Πριγκόζιν ή κάποιοι παίκτες του είδους του προσπαθούσαν να αρπάξουν κάποια από τα πυρηνικά όπλα της Ρωσίας; Και αν συνομωτούαν με στρατιωτικούς ηγέτες για να εκδιώξουν τον Πούτιν και να φέρουν ένα πιο "αποφασιστικό" στυλ ηγεσίας στη Ρωσία; Με ένα τέτοιο σενάριο, η Δύση θα έβλεπε τη θητεία του Πούτιν υπό διαφορετικό πρίσμα.
Ακούγεται σαν ένα φανταστικό σενάριο όλο αυτό; Ίσως και να είναι. Αλλά είναι γεγονός ότι οι εσωτερικές λειτουργίες του ρωσικού πολιτικού συστήματος αποτελούν σε μεγάλο βαθμό μυστήριο για τη Δύση, και ως εκ τούτου πρέπει να εξετάζονται όλα τα επικίνδυνα σενάρια. Αν η Μόσχα καταφύγει στη χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία, ο Λευκός Οίκος θα χρειαστεί μια γρήγορη απάντηση στο ερώτημα "και τώρα τι;".
