Της Ελευθερίας Κούρταλη
Οι επιπτώσεις των δασμών έπειτα από την εμπορική συμφωνία ΗΠΑ - Ε.Ε. αναμένεται να γίνουν σιγά-σιγά αισθητές στις ευρωπαϊκές αγορές στο τρέχον β’ εξάμηνο, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές, κάτι που θα οδηγήσει τις μετοχές να πατήσουν φρένο στο ράλι, αν και οι προοπτικές για το 2026 αρχίζουν να φαίνονται πολύ πιο αισιόδοξες. Οι αγορές γενικότερα βρέθηκαν αντιμέτωπες με πληθώρα θεμάτων, κινδύνων αλλά και θετικών καταλυτών φέτος, και το καλοκαίρι κάθε άλλο παρά "βαρετό" ήταν από πλευράς ειδήσεων. Εμπορικές συμφωνίες, δημοσιονομική πολιτική σε Ευρώπη και ΗΠΑ, νομισματική πολιτική και ανεξαρτησία της Fed, γεωπολιτικά σοκ και σκαμπανεβάσματα της επενδυτικής ψυχολογίας ήταν μόνο μερικά από τα ζητήματα που χτύπησαν την πόρτα των αγορών και το φθινόπωρο αναμένεται επίσης "επεισοδιακό". Σε αυτό το περιβάλλον, η υπεραπόδοση των ευρωπαϊκών μετοχών έναντι των μετοχών των ΗΠΑ έχει ήδη σταματήσει, ενώ τίθενται ερωτήματα για το κατά πόσο μπορεί να επιστρέψει. Το Χρηματιστήριο Αθηνών από την άλλη πρωταγωνιστεί σε αποδόσεις διεθνώς, έχει αλλάξει "πρόσωπο" με εμφανή την ενίσχυση του επενδυτικού ενδιαφέροντος, ενώ έχει να περιμένει πολλές εξελίξεις οι οποίες και θα είναι καθοριστικές για τις προοπτικές του. Σε αυτές είναι η αναβάθμισή του στις ώριμες αγορές καθώς και η δημόσια πρόταση της Euronext για την ΕΧΑΕ.
Τέλος του ράλι στην Ευρώπη λόγω δασμών βλέπουν 40 αναλυτές
Οι ευρωπαϊκές μετοχές αναμένεται να κλείσουν το έτος λίγο υψηλότερα από ό,τι διαπραγματεύονται αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Reuters, καθώς τα θετικά από την υποστήριξη από μια πιο χαλαρή δημοσιονομική και νομισματική πολιτική θα αντισταθμιστούν από τις αβεβαιότητες σχετικά με τους δασμούς εισαγωγών της Ουάσινγκτον.
Ο πανευρωπαϊκός δείκτης STOXX 600 αναμένεται να κλείσει το 2025 στις 570 μονάδες, σύμφωνα με τις μέσες εκτιμήσεις 40 αναλυτών, υποδηλώνοντας περίπου 2% περαιτέρω άνοδο από τα τρέχοντα επίπεδα. Ο Euro STOXX 50, που περιλαμβάνει τις 50 μεγαλύτερες εταιρείες της ευρωζώνης, αναμένεται να κλείσει το έτος στις 5.550 μονάδες, με περαιτέρω κέρδη επίσης 2%.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έφερε τα πάνω-κάτω στις παγκόσμιες αγορές τον Απρίλιο, όταν επέβαλε δασμούς στις εισαγωγές από εμπορικούς εταίρους, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Βρετανίας. Η πρόσφατη εμπορική συμφωνία μεταξύ Ε.Ε. και ΗΠΑ απέτρεψε το χειρότερο σενάριο, αλλά ο επιβαλλόμενος δασμός 15% στα περισσότερα εισαγόμενα προϊόντα στις ΗΠΑ θα εξακολουθήσει να επηρεάζει τα εταιρικά κέρδη, ιδίως για εταιρείες με υψηλή έκθεση πωλήσεων στην Αμερική.
"Οι συμφωνημένοι δασμοί θα εφαρμοστούν πλήρως στο δεύτερο εξάμηνο, κάτι που θα επηρεάσει τα κέρδη", επισημαίνει ο Michael Field, επικεφαλής στρατηγικής μετοχών στη Morningstar. "Δεν πιστεύω ότι αυτό θα είναι καταστροφικό, καθώς πολλές βιομηχανίες έχουν ήδη προσαρμόσει τις αλυσίδες διανομής και τις πελατειακές τους βάσεις ανάλογα", προσθέτει.
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες "άντεξαν" στους αυξημένους δασμούς εισαγωγής των ΗΠΑ στο δεύτερο τρίμηνο, σημειώνοντας αύξηση κερδών για πέμπτο συνεχόμενο τρίμηνο.
Φρένο στην υπεραπόδοση της Ευρώπης;
Οι ευρωπαϊκές μετοχές ήταν το παγκόσμιο φωτεινό σημείο στις αρχές του έτους, υπεραποδίδοντας των παγκόσμιων μετοχών στο πρώτο τρίμηνο, καθώς η μαζική χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής από τη Γερμανία βελτίωσε το κλίμα και ενίσχυσε τις προσδοκίες για την εγχώρια ανάπτυξη.
Ταυτόχρονα, εμφανίστηκαν αμφιβολίες σχετικά με τα σχέδια κεφαλαιουχικών δαπανών των αμερικανικών τεχνολογικών μετοχών μεγάλης κεφαλαιοποίησης και το κατά πόσον η άνθηση της τεχνητής νοημοσύνης θα συνέχιζε να οδηγεί την αύξηση των κερδών.
Αλλά αυτές οι ανησυχίες αποδείχθηκαν άστοχες, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, με τις Microsoft, Meta Platforms και Alphabet να είναι μεταξύ των εταιρειών που συμμετέχουν στην τεράστια ανάπτυξη κέντρων δεδομένων, όπου οι κεφαλαιουχικές δαπάνες αναμένεται να φτάσουν τα 330 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος.
Εντωμεταξύ, η ευρωπαϊκή οικονομική ανάπτυξη παραμένει αδύναμη και ο αντίκτυπος των σχεδίων της Γερμανίας για αύξηση των δαπανών αναμένεται να χρειαστεί χρόνο για να γίνει αισθητός.
Και ενώ οι ευρωπαϊκές μετοχές εξακολουθούν να καταγράφουν άνοδο 9% φέτος, ο S&P 500 τις έχει φτάσει πλέον, σημειώνοντας άνοδο 9% επίσης, ενώ ο τεχνολογικός Nasdaq καταγράφει άνοδο σχεδόν 13%.
Οι στρατηγικοί αναλυτές ευρωπαϊκών μετοχών της Deutsche Bank Research ανέμεναν βραχυπρόθεσμη υπεραπόδοση των αμερικανικών μετοχών μετά την υποχώρηση του Τραμπ στους δασμούς και αυτό έχει πλέον σε μεγάλο βαθμό εκδηλωθεί. "Βλέπουμε ότι η κάλυψη του χαμένου εδάφους του S&P 500 πλησιάζει στην ολοκλήρωσή της, διατηρώντας παράλληλα μια στρατηγική προτίμηση για τις ευρωπαϊκές μετοχές", όπως επισημαίνουν. Η γερμανική τράπεζα πιστεύει ότι ο δείκτης STOXX 600 θα ανέλθει στις 590 μονάδες μέχρι το τέλος του έτους, η υψηλότερη πρόβλεψη μεταξύ των 40 αναλυτών που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση του Reuters.
Πάντως, οι ευρωπαϊκές μετοχές παραμένουν πολύ φθηνότερες από τις αντίστοιχες αμερικανικές. Διαπραγματευόμενες με P/E 12μήνου στο 14,3, ο STOXX 600 έχει έκπτωση 36% σε σχέση με τον S&P 500, όχι μακριά από το ρεκόρ του 41% που σημειώθηκε τον Νοέμβριο του περασμένου έτους.
Οι στρατηγικοί αναλυτές μετοχών της Barclays πιστεύουν ότι η σχετική ελκυστικότητα, η ελαφρύτερη τοποθέτηση και η συγκλίνουσα ανάπτυξη μεταξύ Ε.Ε. και ΗΠΑ θα στηρίξουν και πάλι την πορεία των ευρωπαϊκών μετοχών μεσοπρόθεσμα. "Αναμένουμε ότι οι μετοχές της Ε.Ε. θα συνεχίσουν να κινούνται υψηλότερα και θα φτάσουν σε νέα υψηλά μέχρι το τέλος του έτους", σημειώνουν.
Ο δείκτης DAX των γερμανικών εταιρειών υψηλής κεφαλαιοποίησης, ο οποίος έχει αυξηθεί κατά 22% από την αρχή του έτους και άγγιξε επίπεδα ρεκόρ τον περασμένο μήνα, αναμένεται να σημειώσει άνοδο σχεδόν 1% μέχρι το τέλος του 2025, στις 24.500 μονάδες, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση. Τα κέρδη φέτος έχουν ενισχυθεί από εταιρείες του αμυντικού κλάδου όπως η Rheinmetall, η οποία έχει αυξηθεί κατά 150%, και τράπεζες όπως η Commerzbank και η Deutsche Bank, οι οποίες έχουν αυξηθεί κατά σχεδόν 135% και 90% αντίστοιχα.
Οι στρατηγικοί αναλυτές που συμμετείχαν στο poll του Reuters αναμένουν ότι ο βρετανικός δείκτης FTSE 100, ο οποίος έχει επίσης φτάσει σε νέο υψηλό, θα αυξηθεί πάνω από 2% μέχρι το τέλος του έτους.
Τι βλέπουν οι θεσμικοί πελάτες της BofA
Σε έρευνα που διεξήγαγε η Bank of America στους θεσμικούς της πελάτες διαπίστωσε επίσης πως οι δασμοί αναμένεται να φρενάρουν την αισιοδοξία γύρω από τις ευρωπαϊκές μετοχές στο υπόλοιπο του έτους, ωστόσο τα μεγάλα funds εμφανίζονται bullish για το 2026.
Ειδικότερα, μόλις το 15% αναμένει βραχυπρόθεσμα κέρδη για τις ευρωπαϊκές μετοχές, από 37% που ήταν το ποσοστό σε αντίστοιχη έρευνα τον Ιούλιο, με το 50% να πιστεύει ότι μόνο ένα μικρό μέρος του σοκ των δασμών έχει προβλεφθεί, από 44% τον προηγούμενο μήνα. Ωστόσο, το ποσοστό που βλέπει ανοδική πορεία για τις ευρωπαϊκές μετοχές τους επόμενους 12 μήνες έχει αυξηθεί από 81% τον προηγούμενο μήνα σε 88%, με 0% να αναμένει καθοδική πορεία.
Πάντως, το rotation προς τις μετοχές της Ε.Ε. και μακριά από τις αμερικανικές μετοχές έχει αρχίσει να αντιστρέφεται, όπως διαπιστώνει η BofA, με το 25% των πελατών της να δηλώνει ότι είναι overweight ευρωπαϊκές μετοχές από 41% τον Ιούλιο, ενώ το 16% δηλώνει ότι είναι underweight στις αμερικανικές μετοχές πλέον, μειωμένο από το υψηλό 38% τον Μάιο. Το 54% πιστεύει ότι η διαρθρωτική υποαπόδοση της Ευρώπης αναμένεται να διαρκέσει, δεδομένων των ευρωπαϊκών πολιτικών αντιξοοτήτων και της κατώτερης αύξησης των κερδών, από 26% τον προηγούμενο μήνα.
Όσον αφορά τις μακροοικονομικές προοπτικές, το 41% των συμμετεχόντων στην έρευνα της BofA πιστεύει ότι η παγκόσμια οικονομία πρόκειται να αποδυναμωθεί κατά το επόμενο έτος, από 31% τον προηγούμενο μήνα, με το μείγμα πολιτικής των ΗΠΑ και την ασθενέστερη κατανάλωση στις ΗΠΑ να θεωρούνται τα μεγαλύτερα εμπόδια. Το 58% θεωρεί ότι οι πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη και θετικό αντίκτυπο στον πληθωρισμό, δηλαδή είναι στασιμοπληθωριστικές, από 52% τον προηγούμενο μήνα. Το 18% αναμένει ότι ο πληθωρισμός παγκοσμίως θα αυξηθεί τους επόμενους 12 μήνες, ενώ το 29% θεωρεί έναν εμπορικό πόλεμο ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τις αγορές, αν και αυτό είναι μειωμένο από 62% τον Μάιο.
Την ίδια στιγμή, το 35% των θεσμικών αναμένει ισχυρότερη ευρωπαϊκή ανάπτυξη τους επόμενους 12 μήνες, από 44% τον προηγούμενο μήνα. Το 69% θεωρεί τα δημοσιονομικά κίνητρα της Γερμανίας ως τον κύριο καταλύτη για ισχυρότερη ανάπτυξη (από 85% τον προηγούμενο μήνα), ακολουθούμενο από τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ. Ενώ η γενική εκτίμηση είναι για άνοδο του πληθωρισμού διεθνώς, το 23% βλέπει περιθώρια μείωσης του πληθωρισμού στην Ευρώπη τους επόμενους δώδεκα μήνες.
Παγκόσμιος πρωταθλητής το Χ.Α. με ισχυρές προοπτικές
Το Χρηματιστήριο Αθηνών διατήρησε και επέκτεινε, εν μέσω θερινής ραστώνης, το ρεκόρ 15ετίας κινούμενο γύρω από τις 2.100 μονάδες με οδηγό τον τραπεζικό κλάδο, ενώ η συνολική κεφαλαιοποίηση ξεπερνά τα 149 δισ. ευρώ φτάνοντας πλέον πάνω από το 60% του ΑΕΠ. Και το πιο εντυπωσιακό; Καταγράφει τις υψηλότερες αποδόσεις διεθνώς φέτος, οι οποίες ξεπερνούν το 40%, μια επίδοση που δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη από τα μεγάλα funds.
Επίσης, το Χ.Α. διανύει την καλύτερη στιγμή από πλευράς τζίρων και ενδιαφέροντος από το 2008 –με τον μέσο ημερήσιο τζίρο να ξεπερνά τα 200 εκατ. ευρώ και μάλιστα τον Αύγουστο– και αυτό έχει να κάνει και με την κερδοφορία των εταιρειών, η οποία εκτός από τα περυσινά επίπεδα-ρεκόρ (τρίτη κατά σειρά ιστορικά υψηλή επίδοση) επιμένει με πειστικό τρόπο να τροφοδοτεί με νέες προσδοκίες την αγορά.
Όπως εκτιμά ο Δημήτρης Τζάνας της Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ, ο Αύγουστος οδεύει στο να αποτελέσει τον 10ο συνεχόμενο ανοδικό μήνα για το Χ.Α. Σύμφωνα με τον ίδιο, δύο ήταν οι καταλύτες που οδήγησαν σε αυτές τις επιδόσεις και οι οποίοι θα συνεχίσουν να στηρίζουν την αγορά βραχυπρόθεσμα: η πολύ ισχυρή απόδοση της Metlen στο LSE και η σχετικά βελτιωμένη πρόταση της Euronext για την ΕΧΑΕ.
Είναι σημαντικό πως, εν μέσω Αυγούστου, UBS και Deutsche Bank συνεχίζουν να αναβαθμίζουν τις τιμές-στόχους για τις συστημικές τράπεζες και την Τράπεζα Κύπρου, ενώ η Moody’s χαρακτήρισε θωρακισμένες τις ελληνικές τράπεζες μετά τα stress tests στα οποία υποβλήθηκαν. Τα ισχυρά αποτελέσματα α’ εξαμήνου κρατούν το ενδιαφέρον ζωηρό στον κλάδο, ο οποίος καταγράφει ένα απόλυτα εντυπωσιακό ράλι φέτος που δεν εντοπίζεται πουθενά αλλού στον κόσμο, με άνοδο σχεδόν 77%. Σημειώνεται πως αθροιστικά οι πέντε τράπεζες εμφάνισαν στο εξάμηνο 4,2 δισ. ευρώ έσοδα από τόκους (-2,2%), 3,74 δισ. ευρώ προ προβλέψεων αποτελέσματα (+0,4%) και καθαρά κέρδη 2,46 δισ. ευρώ (+4,8%). Οι τράπεζες ανακοίνωσαν ότι τα 564 εκατ. ευρώ θα επιστραφούν στους μετόχους με τη μορφή προμερίσματος ή αγοράς μετοχών έως το τέλος του έτους. Παράλληλα, οι διοικήσεις φρόντισαν να επικαιροποιήσουν επιλεκτικά τις εκτιμήσεις τους για κάποια από τα μεγέθη της χρήσης δίνοντας ένα πιο αισιόδοξο στίγμα για τη χρονιά, ανοίγοντας ένα παράθυρο αναθεωρήσεων για το κοντινό μέλλον.
Την ίδια ώρα, πλειάδα μετοχών στη μεσαία και στη μικρή κεφαλαιοποίηση με ελκυστικά θεμελιώδη και ευοίωνες προοπτικές αναμένουν την εκδήλωση επενδυτικού ενδιαφέροντος και γι’ αυτές, καθώς οι ετήσιες μεταβολές των δεικτών είναι περί το 30% για τη μεσαία και 17% για τη μικρή κεφαλαιοποίηση.
Σύμφωνα με εγχώριους αναλυτές, το "χώνεμα" των νέων υψηλών 15ετίας και ειδικά της επιστροφής του Γενικού Δείκτη πάνω από τις 2.000 μονάδες είναι μία λογική διαδικασία, συνεπώς η στάση αναμονής και συσσώρευσης που τηρεί το Χ.Α. τις τελευταίες ημέρες δεν προβληματίζει. Όπως εκτιμούν, το επόμενο κύμα εταιρικών αποτελεσμάτων α’ εξαμήνου των εισηγμένων, που θα ξεκινήσει την επόμενη εβδομάδα, θα δώσει τον τόνο στην αγορά, η οποία βέβαια θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά και τις διεθνείς εξελίξεις. " Άσο στο μανίκι της επενδυτικής ψυχολογίας θα αποτελέσουν το επόμενο διάστημα τα κυοφορούμενα επιχειρηματικά deals καθώς και τα αποτελέσματα κερδοφορίας των εισηγμένων για το β’ τρίμηνο", επισημαίνουν.
Σιγά-σιγά και καθώς ο Αύγουστος ολοκληρώνεται, οι επενδυτές –και κυρίως οι ξένοι που ελέγχουν περίπου τα 2/3 συναλλακτικού όγκου και κεφαλαιοποίησης του Χ.Α.– επιστρέφουν στα... θρανία, προφανώς με νέες ιδέες και διαθέσεις αξιολόγησης των ευκαιριών και των ρίσκων που προσφέρουν οι παγκόσμιες αγορές, μεταξύ αυτών και η Λεωφόρος Αθηνών, επισημαίνει ο τεχνικός αναλυτής Πέτρος Στεριώτης.
Οπωσδήποτε, το διεθνές κλίμα (γεωπολιτικά, επιτόκια, τεχνολογικές αποτιμήσεις, Τραμπ) δεν θα αφήσει τους θεσμικούς σε ησυχία, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει και για τον φετινό "παγκόσμιο πρωταθλητή" των αποδόσεων, Γενικό Δείκτη της Αθήνας. Οριακές πλέον σε αυτά τα επίπεδα οι ισορροπίες μεταξύ μιας σημαντικότερης κατοχύρωσης κερδών στις προπορευόμενες αγορές ή μιας "παραμονής στο τρένο" της πενταετούς ανοδικής τάσης, η οποία αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη υποστήριξη, προσθέτει ο κ. Στεριώτης.
Μπαίνοντας στο φθινόπωρο αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον οι επόμενες κινήσεις των εισηγμένων στη "σκακιέρα" των επιχειρηματικών deals. Παράλληλα αναμένονται ειδήσεις πέραν του "ελέγχου" της εκάστοτε ελληνικής εισηγμένης, όπως η πορεία αναβάθμισης του Χ.Α., η κίνηση των επιτοκίων και τα επόμενα... "deals" του Ντόναλντ Τραμπ σε γεωπολιτικό και εμπορικό επίπεδο.
