Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Ένα νέο κεφάλαιο ξεκινά για την οινοποιία Τσάνταλη, μια από τις πιο εμβληματικές παρουσίες του ελληνικού κρασιού, που πλέον βρίσκεται αντιμέτωπη με την περιπέτεια των πλειστηριασμών.
Ο Ευάγγελος Τσάνταλης κατάφερε να μετατρέψει τη μικρή οικογενειακή επιχείρηση σε ένα δυναμικά αναπτυσσόμενο brand name, συνώνυμο της καινοτομίας, με αμπελώνες σε Άγιο Όρος, Νάουσα, Ραψάνη, Χαλκιδική και Μαρώνεια Θράκης. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η εταιρεία βρέθηκε αντιμέτωπη με σοβαρές οικονομικές πιέσεις, που οδήγησαν τελικά στην κατάθεση αίτησης πτώχευσης, σηματοδοτώντας το τέλος μιας ιστορικής διαδρομής και την αρχή ενός αβέβαιου μέλλοντος.
Το ξεκίνημα και η άνοδος
Η οικογένεια Τσάνταλη, με ρίζες στην Ανατολική Θράκη, είχε μακρά παράδοση στην αμπελοκαλλιέργεια, την οινοποίηση και την παραγωγή αποσταγμάτων ήδη από το 1890, με βασικά προϊόντα το ούζο και το τσίπουρο. Μετά την αναγκαστική μετακίνησή της προς τη Μακεδονία, στράφηκε σταδιακά και συστηματικά στην παραγωγή κρασιού, εξελισσόμενη σε μια από τις δύο σημαντικότερες οινοποιίες της περιοχής.
Ο Ευάγγελος Τσάνταλης, οινοποιός δεύτερης γενιάς και μια από τις πιο χαρισματικές μορφές της ελληνικής οινοποιίας, γεννήθηκε το 1913 στο Σιδηροχώρι της Ανατολικής Θράκης. Ήταν μόλις εννέα ετών όταν η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στις Σέρρες, μετά την Ανακωχή των Μουδανιών και την παραχώρηση της Ανατολικής Θράκης στην Τουρκία.
Το 1938 εγκαινίασε το πρώτο του οινοποιείο στις Σέρρες. Το 1945 μετεγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου ίδρυσε αποστακτήριο ούζου στο κέντρο της πόλης, ενώ το 1948 ακολούθησε το πρώτο οινοποιείο στη Νάουσα. Το 1962 ξεκίνησαν οι πρώτες εξαγωγές, δίνοντας στην εταιρεία σταθερή διεθνή προοπτική και συμβάλλοντας καθοριστικά στην άνοδό της.
Το Άγιο Όρος και η σύνδεση με τη Μόσχα
Το 1969, ο Ευάγγελος Τσάνταλης, κυνηγώντας στο Άγιο Όρος, βρέθηκε τυχαία στο ερειπωμένο Μετόχι της Χρωμίτσας της Ρωσικής Μονής του Αγίου Παντελεήμονα, όταν αναγκάστηκε να καταφύγει εκεί λόγω μιας ξαφνικής καταιγίδας. Εκεί, εντόπισε εγκαταλελειμμένα κλήματα και έμαθε πως κάποτε οι μοναχοί καλλιεργούσαν στην περιοχή 500 στρέμματα αμπελώνων. Παρά τις δυσκολίες της εποχής, πρότεινε την αναβίωση του ιστορικού αμπελώνα και, μετά από θετική αξιολόγηση της ποιότητας των σταφυλιών από ειδικούς, προχώρησε στη φύτευση νέων κλημάτων. Η πρώτη οινοποίηση έγινε το 1975, επιβεβαιώνοντας το εγχείρημα, καθώς από τα αμπέλια της Χρωμίτσας γεννήθηκε ο "Αγιορείτικος”, ένα κρασί που γνώρισε εμπορική επιτυχία.
Η δραστηριότητα αυτή ενίσχυσε και τη σχέση της εταιρείας με τη ρωσική αγορά. Το 2005, με αφορμή την επίσκεψη του Βλαντιμίρ Πούτιν στη Μονή του Αγίου Παντελεήμονα, του προσφέρθηκε ένας παλαιωμένος ερυθρός οίνος που είχε εμφιαλωθεί ειδικά για εκείνον: ο "Kormilitsa", που στα ρωσικά σημαίνει "τροφός" και πήρε το όνομά του από τον αμπελώνα της Χρωμίτσας. Ο Πούτιν ενθουσιάστηκε, και δύο χρόνια αργότερα, σε ειδική τελετή στη Χρυσή Αίθουσα του Θρόνου στο Grand Palace του Κρεμλίνου, το "Kormilitsa" ανακηρύχθηκε "Επίσημος Προμηθευτής του Κρεμλίνου της Μόσχας".
Το 1971, η ατομική επιχείρηση του Ευάγγελου Τσάνταλη μετατρέπεται σε Ανώνυμη Εταιρεία με έδρα τον Άγιο Παύλο Χαλκιδικής, και το 1991 αναλαμβάνει το οινοποιείο της Ραψάνης, το οποίο έως τότε ανήκε στο Υπουργείο Γεωργίας. Ένα χρόνο μετά την αναβίωση του ιστορικού αμπελώνα στη Μαρώνεια Θράκης, το 1995, ξεκινά και η βιολογική καλλιέργεια μεθόδων βάσει ευρωπαϊκών προτύπων. Η εταιρεία συγκαταλεγόταν πλέον στους μεγαλύτερους εξαγωγείς ελληνικού κρασιού, με παρουσία σε 50 και πλέον χώρες.
Μετά τον θάνατο του Ευάγγελου Τσάνταλη το 1996, την επιχείρηση ανέλαβαν οι κόρες του, Χάιδω και Ιωάννα Τσάνταλη, μαζί με τον ανιψιό του, Γεώργιο Τσάνταλη. Τη θέση του Διευθύνοντος Συμβούλου ανέλαβε ο Άγγελος Δημητριάδης, σύζυγος της Χάιδως Τσάνταλη.
Σημειωτέον ότι από τον Απρίλιο του 2024, επικεφαλής ως πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος εμφανίζεται ο Βάιος Βαγγιάνης, ως αντιπρόεδρος ο Γεώργιος Τσάνταλης και ως μέλη του ΔΣ ο Άγγελος Δημητριάδης, η Ιωάννα Τσάνταλη και ο Γεώργιος Αβραμίδης.
Η πτώση και η αίτηση πτώχευσης
Η εταιρεία Τσάνταλης έφτασε να εξάγει σε 55 χώρες, ωστόσο οι διαδοχικές κρίσεις και τα στρατηγικά λάθη της διοίκησης την οδήγησαν σε σοβαρά οικονομικά προβλήματα και πλέον βαρύνεται με χρέη άνω των 65 εκατομμυρίων ευρώ. Ιδιαίτερα επιβαρυντική ήταν η απώλεια της ρωσικής αγοράς, λόγω της διακοπής προμήθειας εξαιτίας του πολέμου.
Σύμφωνα με τις τελευταίες οικονομικές καταστάσεις, η οινοποιία παρουσίασε το 2022 κύκλο εργασιών 20,6 εκατ. ευρώ, μειωμένο σε σχέση με τα 24,3 εκατ. ευρώ του 2021, ενώ οι καθαρές ζημίες διαμορφώθηκαν στα 3,9 εκατ. ευρώ, έναντι ζημιών 2,2 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρονιά.
Ύστερα από μια σταθερά καθοδική πορεία τα τελευταία χρόνια, η ιστορική οινοποιία Τσάνταλης, με ιστορία 134 ετών, κατέθεσε στα τέλη Ιουλίου 2024 αίτηση πτώχευσης, η οποία συζητήθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης τον περασμένο Ιανουάριο.
Υπενθυμίζεται πως η εταιρεία "Ελληνικά Οινοποιεία” των αδερφών Ηλία και Θωμά Γεωργιάδη –στην οποία συμμετέχει μετοχικά και ο Γιάννης Αντετοκούνμπο και η οποία είχε αποκτήσει την Μπουτάρη Οινοποιητική– είχε καταθέσει πρόταση εξαγοράς ύψους 11 εκατ. ευρώ για την Τσάνταλη, ωστόσο, οι συζητήσεις δεν απέδωσαν.
Η περιπέτεια των πλειστηριασμών
Η διαδικασία των πλειστηριασμών για την Τσάνταλης έχει ήδη ξεκινήσει, ακόμη και πριν την έναρξη της εκποίησης των περιουσιακών της στοιχείων από τον σύνδικο πτώχευσης, που αναμένεται να οριστεί μόλις εκδοθεί η απόφαση η απόφαση του δικαστηρίου.
Χθες αναρτήθηκε μαζικός πλειστηριασμός εις βάρος της ιστορικής οινοποιίας με επισπεύδουσα την εταιρεία "Berlin Packaging Bulgaria LTD”, με έδρα το Πλόβντιβ της Βουλγαρίας. Το ποσό για το οποίο έγινε η κατάσχεση ανέρχεται σε 80.353,05 ευρώ.
Σημειωτέον ότι εις βάρος της εταιρείας, που έχει διακόψει την παραγωγή της από τον Αύγουστο του 2023, είχε προγραμματιστεί πλειστηριασμός και για τις 23 Οκτωβρίου 2024, που αφορούσε ένα ακίνητο της εταιρείας στη Νάουσα. Ο νέος, πολλαπλός πλειστηριασμός, που έχει προγραμματιστεί για τις 25 Ιουνίου 2025, αφορά 13 αγροτεμάχια στη Χαλκιδική, στην περιοχή του οικισμού Ουρανούπολη, του Δήμου Αριστοτέλη.