Του Panos Mourdoukoutas
Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας έχει προκαλέσει πολύ άγχος στις χρηματιστηριακές αγορές. Αλλά θα τελειώσει κάποια στιγμή, αργά ή γρήγορα. Η Ουάσινγκτον θα το λήξει, όπως έκανε με το Μεξικό και τον Καναδά.
Αλλά η Ουάσινγκτον δεν μπορεί να λήξει το πρόβλημα χρέους της Κίνας, που θα μπορούσε να προκαλέσει πολλά προβλήματα τόσο στην κινεζική όσο και στην παγκόσμια οικονομία.
Έτσι, δεν είναι ο εμπορικός πόλεμος ο μεγαλύτερος "πονοκέφαλος" της Κίνας, αλλά το συνεχώς διογκούμενο χρέος της.
Για να είμαστε δίκαιοι, και η Αμερική έχει πρόβλημα με το χρέος της. Όπως και η Ιαπωνία. Στις ΗΠΑ η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ είναι 105,40%, σύμφωνα με το Tradingeconomic.com. Στην Κίνα η αντίστοιχη αναλογία είναι 250%.
Οπωσδήποτε, είναι μεγάλα νούμερα. Αλλά είναι ακριβή και γνωστά. Οπότε, οι επενδυτές πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τα οικονομικά στοιχεία των δύο χωρών προτού προχωρήσουν σε επενδύσεις.
Τι συμβαίνει λοιπόν με το χρέος της Κίνας; Επισήμως, είναι ένα μικρό νούμερο. Ανεπίσημα, είναι δύσκολο να καθοριστεί, και αυτό για έναν καλό λόγο: η κυβέρνηση δανείζει και αγοράζει. Ένας κλάδος της κυβέρνησης δανείζει και ένας άλλος αγοράζει. Για παράδειγμα, οι κρατικά ελεγχόμενες τράπεζες δανείζουν κεφάλαια στις κρατικές-δημόσιες επιχειρήσεις.
Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες ανεπίσημες εκτιμήσεις, όπως αυτή του IIF, της περασμένης εβδομάδας, που τοποθετεί την αναλογία του κινεζικού χρέους προς ΑΕΠ στο 300%!
Το αυξανόμενο χρέος έρχεται σε μια κακή στιγμή για την κινεζική οικονομία, η οποία αναμένεται να επιβραδύνει. "Ακόμη και χωρίς τον εμπορικό πόλεμο, περιμένουμε να καθυστερήσει η ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας, ταυτόχρονα με μια παγκόσμια πτώση τον επόμενο χρόνο", σχολιάζει πρόσφατη μελέτη της BNP Baribas.
Εν τω μεταξύ, οι οίκοι αξιολόγησης και οι αγορές πρέπει να συνεκτιμήσουν τις ανεπίσημες πληροφορίες για το κινεζικό χρέος σε σχέση με τα περιουσιακά στοιχεία της οικονομίας της Κίνας. Γι' αυτό οι αξιολογήσεις χρέους της Κίνας από τις S&P και Moody's δεν διαφέρουν πολύ από τις αντίστοιχες των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας.
Το χειρότερο όμως είναι ο ρόλος της κυβέρνησης, που ταυτόχρονα δανείζει και δανείζεται χρήματα ανεβάζοντας τους πιστωτικούς κινδύνους. Και αυτό δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για κατάρρευση του συστήματος. Όπως δηλαδή έδειξε τόσο παραστατικά η κρίση του ελληνικού χρέους.
Παράλληλα, ο διπλός ρόλος της κυβέρνησης έρχεται σε σύγκρουση με έναν τρίτο ρόλο. Αυτόν του ρυθμιστή, της αρχής δηλαδή που θέτει τους κανόνες για τους δανειστές και τους δανειζόμενους. Δυσχεραίνοντας έτσι την εφαρμογή των προγραμμάτων διάσωσης σε περίπτωση οικονομικής κρίσης.
Για ακόμη μια φορά η ελληνική περίπτωση αποτελεί το τέλειο παράδειγμα. Ο λόγος για τον οποίο το "κούρεμα" του ελληνικού χρέους είχε τόσο τεράστιο αντίκτυπο στην ελληνική οικονομία είναι επειδή οι ελεγχόμενες από το κράτος τράπεζες και τα συνταξιοδοτικά ταμεία ήταν οι πιστωτές της γενικής κυβέρνησης και των κρατικών επιχειρήσεων.
Αυτό σημαίνει ότι το "κούρεμα" μετατόπισε τις απώλειες από έναν κυβερνητικό τομέα σε έναν άλλο. Και δημιούργησε την ανάγκη για νέα δάνεια για την κάλυψη των ζημιών.
Η κατάσταση θα μπορούσε να αποβεί πιο σοβαρή στην Κίνα, αφού η κυβέρνηση ελέγχει ταυτόχρονα τράπεζες, συνταξιοδοτικά ταμεία και κρατικές επιχειρήσεις.
Οι κρατικές τράπεζες δανείζουν χρήματα απευθείας σε κρατικές εταιρείες. Οι τράπεζες δανείζουν επίσης κεφάλαια σε κτηματομεσίτες. Βρίσκονται πίσω από τη "φούσκα" επενδύσεων της χώρας, μία από τις κινητήριες δυνάμεις της κινεζικής οικονομίας.
Παρά τις ομοιότητες μεταξύ ελληνικού και κινεζικού χρέους-οικονομικού συστήματος όμως, υπάρχει μια σημαντική διαφορά: η Κίνα είναι τεράστια. Μια οικονομική κρίση στην Κίνα θα έχει τεράστιο και πρωτόγνωρο αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία.