Του Cyrus Farivar
Ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ λέει ότι το σχέδιό του να επιβάλει υψηλότερους δασμούς στα εισαγόμενα αγαθά θα συρρικνώσει το ομοσπονδιακό έλλειμμα, θα μειώσει τις τιμές των τροφίμων και θα δημιουργήσει περισσότερες θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ. Κατά την προεκλογική εκστρατεία, ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος υποσχέθηκε να "μετεγκαταστήσει ολόκληρες βιομηχανίες" στις ΗΠΑ. ""Θα δείτε μια μαζική έξοδο της μεταποίησης από την Κίνα στην Πενσυλβάνια, από την Κορέα στη Βόρεια Καρολίνα, από τη Γερμανία στην Τζόρτζια", είπε τον Σεπτέμβριο.
Μια τέτοια "έξοδος", αν γίνει, είναι απίθανο να γίνει στην κλίμακα και με την ταχύτητα που θέλει ο Τραμπ. Αντιθέτως, ετοιμαστείτε να δείτε ένα άλλο κράτος να ευνοείται από τις πολιτικές του Τραμπ: το Βιετνάμ.
"Ό,τι φτιαχνόταν παλαιότερα στην Κίνα, τώρα θα φτιάχνεται στο Βιετνάμ", σημείωσε μιλάντας στο Forbes ο Jason Miller, καθηγητής διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας στο Michigan State University . "Αυτή η παραγωγή δεν θα επιστρέψει στις ΗΠΑ".
Κατά την προηγούμενη θητεία Τραμπ, μεγάλες ξένες εταιρείες, όπως η Apple, η Foxconn και η Intel, άρχισαν να στρέφονται στο Βιετνάμ ως έναν τρόπο διαφοροποίησης του χαρτοφυλακίου παραγωγής τους. Μόλις πριν από δύο μήνες, η SpaceX ανακοίνωσε επένδυση ύψους 1,5 δισ. δολαρίων στο Βιετνάμ. Ακόμα και ο Trump Organization επενδύει στη χώρα: πρόσφατο είναι το deal για πολυτελή ακίνητα ύψους 1,5 δισ. δολαρίων.
Πλέον, το κράτος της νοτιοανατολικής Ασίας μπορεί να επωφεληθεί ακόμη περισσότερο από το αντι-κινεζικά συναισθήματα της νέας κυβέρνησης Τραμπ - ιδίως αν κινηθεί γρήγορα για τον εξορθολογισμό των κανονιστικών ρυθμίσεων, ώστε να απλοποιηθούν οι διαδικασιες για την έλευση νέων επιχειρήσεων στο Βιετνάμ.
Το Βιετνάμ διαθέτει κάποια πλεονεκτήματα έναντι άλλων περιφερειακών ανταγωνιστών όπως η Ινδία. Πρώτον, ως μονοκομματικό αυταρχικό κράτος, το Βιετνάμ μπορεί να θεσπίσει άμεσα νέες πολιτικές ευνοϊκά διακείμενες προς το επιχειρείν. Επιπλέον, η χώρα βρίσκεται σε καλή γεωγραφική θέση: διαθέτει τρία από τα 50 μεγαλύτερα λιμάνια του κόσμου και βρίσκεται δίπλα στην Κίνα, καθιστώντας τις εμπορικές συναλλαγές και μεταφορές μεταξύ των δύο χωρών πιο εύκολες. Το Βιετνάμ έχει συνάψει συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Ευρωπαϊκή Ένωση - η δεύτερη περιφεριακή χώρα με τέτοια συμφωνία είναι η Σιγκαπούρη. (Η Ινδία βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για μια αντίστοιχη συμφωνία που θα εξομαλύνει τις εισαγωγές και εξαγωγές με την ΕΕ).
Επίσης, το Βιετνάμ βελτιώνει με γρήγορο ρυθμό τις απαραίτητες υποδομές για υποστηρίξει μεγάλα projects. Με πρόσφατο διάταγμα που εξέδωσε, δίνει τη δυνατότητα στις εταιρείες να αγοράζουν πράσινη ενέργεια από παραγωγούς ηλιακής ενέργιας, αντί να απευθύνονται στην κρατική εταιρεία παροχής ενέργειας. Η κίνηση αυτή, η οποία διευκολύνει τις εταιρείες να επιτύχουν τους κλιματικούς τους στόχους, επικροτήθηκε από την Apple, τη Samsung, τον μεγαλύτερο ξένο επενδυτή στο Βιετνάμ, και αμερικανική πρεσβεία στο Ανόι.
Τους τελευταίους μήνες ο Τραμπ έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι θέλει να προωθήσει τον αμερικανικό μεταποιητικό κλάδο και να καταστήσει ακριβότερη την εισαγωγή ξένων προϊόντων. Έχει "στοχεύσει" το Μεξικό και την Κίνα, προαναγγέλλοντας ότι θα επιβάλλει δασμούς από 25% έως και 100% στα προϊόντα που παράγει ο γείτονας στον νοτο των ΗΠΑ και δασμό 60% για τα κινεζικά προϊόντα. Κάθε εισαγόμενο προϊόν -και από το Βιετνάμ- θα πρέπει να του επιβάλλεται δασμός 20%.
"Το Βιετνάμ θα μπορούσε να ακολουθήσει μια επιτυχημένη ή και εξαιρετικά επιτυχημένη πορεία, αναλόγως πόσο θα διευκολύνει αυτό το κύμα άμεσων ξένων επενδύσεων", τόνισε μιλώντας στο Forbes o Ahn Ngoc Tran, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα και πρώην σύμβουλος του πρωθυπουργού του Βιετνάμ.
Ο Tran ανέφερε ότι αυτή την περίοδο ετοιμάζει ένα υπόμνημα για το Ανόι σχετικά με το πώς η πατρίδα του μπορεί να επωφεληθεί από τους αυστηρούς νέους εμπορικούς κανόνες, καθώς το Βιετνάμ ποντάρει στο ότι μια τεράστια εισροή ξένων κεφαλαίων θα το βοηθήσει να μετατραπεί σε μια ανεπτυγμένη χώρα υψηλού εισοδήματος έως το 2045. Στην κορυφή της λίστας του Tran είναι οι πολυεθνικές εταιρείες που θα φέρουν το δικό τους οικοσύστημα προμηθευτών στη χώρα της νοτιοανατολικής Ασίας και τα προϊόντα υψηλότερης αξίας.
"Το Βιετνάμ θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα σε εταιρείες που θα φέρουν και άλλες εταιρείες στη χώρα", εξήγησε ο ίδιος. "Αν φέρεις την Apple, θα θελήσουν πολλοί προμηθευτές να είναι κοντά της - χρειαζόμαστε εταιρείες που θα δώσουν τη δυνατότητα στο Βιετνάμ να κινηθεί στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας. Αντί να παράγει υποδήματα και κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, το Βιετνάμ θα πρέπει να στοχεύσει στη βιοτεχνολογία, στην τεχνητή νοημοσύνη και στους ημιαγωγούς".
Αυτή είναι μια μετατόπιση από τις ρίζες βιετναμέζικης βιομηχανίας. Τη δεκαετία του '90 η χώρα άρχισε να φτιάχνει παπούτσια και ρούχα για ξένες πολυεθνικές όπως η Nike και η Adidas. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, μεγάλες εταιρείες ηλεκτρονικών ειδών άρχισαν να μετεγκαθίστανται από την Κίνα στο Βιετνάμ για να επωφεληθούν από το χαμηλότερο εργατικό κόστος και τις ευνοϊκές εμπορικές συμφωνίες. Η Samsung άνοιξε το πρώτο της εργοστάσιο στο Βιετνάμ το 2008 και ακολούθησαν το παράδειγμά της η LG και η Intel. Αυτές οι συμφωνίες πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων ώθησε τους μικρότερους προμηθευτές των πολυεθνικών εταιρειών να εγκατασταθούν επίσης στο Βιετνάμ.
Έτσι, το εμπορικό έλλειμμα του Βιετνάμ με τις Ηνωμένες Πολιτείες -η διαφορά μεταξύ των εξαγωγών και των εισαγωγών του- έχει τριπλασιαστεί από το 2004. Σύμφωνα με το Γραφείο Απογραφής των ΗΠΑ, το Βιετνάμ έχει το τέταρτο μεγαλύτερο εμπορικό έλλειμμα με τις ΗΠΑ, πίσω από την Κίνα, το Μεξικό και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το 2018, όταν η πρώτη κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε δασμούς σε συγκεκριμένα αγαθά που κατασκευάζονταν στην Κίνα, όπως ηλιακά πάνελ και πλυντήρια ρούχων, οι επιχειρήσεις δεν δελεάστηκαν να επαναπατριστούν. Αντιθέτως μετέφεραν τις υποδομές παραγωγής στο Βιετνάμ, στην Ταϋλάνδη, στη Μαλαισία και στην Ινδία. Όμως το ΑΕΠ του Βιετνάμ έτρεξε με ταχύτερο ρυθμό σε σύγκριση με τον γειτόνων του -με εξαίρεση την Κινα- στο 6,2% σε ετήσια βάση.
Τον Μάιο του 2020, η Apple μετακίνησε την παραγωγή των AirPods από την Κίνα στο Βιετνάμ. Μήνες αργότερα, η Foxconn φέρεται πως μετεγκατέστηκε μέρος της παραγωγής για τη συναρμολόγηση των iPad και MacBook από την Κίνα στο Βιετνάμ κατόπιν αιτήματος της Apple. (Η Apple έχει επίσης μεταφέρει μέρος της παραγωγής της στην Ινδία).
Στατιστικά στοιχεία από την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών δείχνουν ότι την περίοδο 2018-2019, οι εισαγωγές ηλεκτρονικών ειδών από το Βιετνάμ σχεδόν διπλασιάστηκαν. Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2023 διαπίστωσε ότι την περίοδο 2017-2022, οι εισαγωγές κινεζικών προϊόντων στις ΗΠΑ, από ραπτομηχανές μέχρ εκτυπωτές λέιζερ, μειώθηκε, με τα βιετναμέζικα προϊόντα να κερδίζουν αυτό το μερίδι στην αμερικανική αγορά.
Το Βιετνάμ είχε εκμεταλλευτεί την ευκαιρία. Είναι "μία από τις χώρες που κατάφεραν να επωφεληθούν από τους δασμούς που επέβαλαν οι ΗΠΑ στην Κίνα, τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια του εμπορικού πολέμου", ανέφερε στο Forbes ο Pablo Fajgelbaum, καθηγητής Oικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες.
Αυτό αύξησε ολόκληρη την εξαγωγική οικονομία της χώρας, καθώς τα εργοστάσια μεταφέρθηκαν στο Βιετνάμ, κατασκευάζοντας προϊόντα για τους Αμερικανούς καταναλωτές. "Το Βιετνάμ αύξησε τις εξαγωγές του και προς τον υπόλοιπο κόσμο", πρόσθεσε ο Fajgelbaum. Το Ανόι περιμένει πως αν συνεχίσει να υπάρξει χάσμα στους αμερικανικούς δασμούς μεταξύ Βιετνάμ και Κίνας, οι εταιρείες θα εξακολουθήσουν να μεταφέρουν τα εργοστάσιά τους εκεί.
Στα τέλη Οκτωβρίου, η Maersk ανακοίνωσε πως άνοικε την πρωτη της αποθήκη τελωνειακής αποταμίεσης στο βόρειο Βιετνάμ, στο λιμάνι Haiphong: μια εγκατάσταση όπου τα εμπορεύματα μπορούν να αποθηκευθούν πριν την καταβολή δασμών. H Amazon Vietnam θα είναι ο πρώτος πελάτης της Maersk. Η Lego, η δανέζικη εταιρεία κατασκευής εικονικών παιχνιδιών, ανακοίνωσε τον Νοέμβριο ότι η κατασκευή του νέου της εργοστασίου αξίας 1 δισ. δολαρίων στο Binh Duong έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και λειτουργήσει στις αρχές του 2025.
Το Βιετνάμ έχει "καλοπιάσει" και τον ίδιο τον Τραμπ. Στις αρχές Οκτωβρίου, ο Έρικ Τραμπ, γιος του εκλεγμένου προέδρου και εκτελεστικός αντιπρόεδρος του Trump Organization, ανακοίνωσε την ανάπτυξη ενός έργου ύψους 1,5 δισ. δολαρίων που θα περιλαμβάνει ξενοδοχεία πέντε αστέρων και γήπεδα γκολφ σε μια επαρχία έξω από το Ανόι.
"Το Βιετνάμ έχει τεράστιες δυνατότητες για πολυτελή θέρετρα και δραστηριότητες ψυχαγωγίας και είμαστε ενθουσιασμένοι που θα συνεργαστούμε με αυτή την καταπληκτική οικογένεια για να επαναπροσδιορίσουμε την αξία της πολυτέλειας στην περιοχή", ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο υιός Τραμπ, για τους συνεργάτες του στο Βιετνάμ.
Οι εγχώριοι επενδυτές βλέπουν επίσης μεγάλες ευκαιρίες. Ο Michael Kokalari, επικεφαλής οικονομολόγος της Vina Capital, μιας από τις μεγαλύτερες επενδυτικές εταιρείες του Βιετνάμ, με περιουσιακά στοιχεία αξίας 3,7 δισ. δολάρια υπό διαχείριση, δήλωσε στο Forbes ότι αυτές οι τάσεις θα δημιουργήσουν ζήτηση για εταιρείες logistics και καθαρής ενέργειας και θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη της μεσαίας τάξης στο Βιετνάμ. "Μεγάλο μέρος των επενδυτικών μας δραστηριοτήτων στη VinaCapital επικεντρώνεται σε εταιρείες που είτε άμεσα είτε έμμεσα επωφελούνται από την ανερχόμενη μεσαία τάξη".
Όπως κάποτε οι εταιρείες μετέφεραν την παραγωγή τους στην Κίνα, οι δασμοί του Τραμπ απλώς θα επιταχύνουν τη στροφή προς το Βιετνάμ. Όπως και να έχει, το Βιετνάμ ήδη χαράσσει τη ρότα του.
Απόδοση - επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
