Του Κώστα Ράπτη
Μια σιωπηλή ψήφος δυσπιστίας στο αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα: οι χώρες οι οποίες αποσύρουν από τις ΗΠΑ τα αποθέματά τους σε χρυσό αυξάνονται διαρκώς το τελευταίο διάστημα.
Μεταξύ των χωρών που προέβησαν σε τέτοιες κινήσεις τους προηγούμενους μήνες περιλαμβάνονται η Νιγηρία, η Νότια Αφρική, η Γκάνα, η Σενεγάλη, το Καμερούν, η Αλγερία, η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία, καθεμία από τις οποίες αντιπροσωπεύει κρίσιμες περιοχές στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή.
Δεν πρόκειται για ζήτημα απλώς συμβολικό: η τάση επαναπατρισμού των αποθεμάτων χρυσού αντανακλά μια σημαντική αλλαγή στην παγκόσμια οικονομική δυναμική και υπογραμμίζει τον αυξανόμενο σκεπτικισμό μεταξύ των κρατών σχετικά με το καθεστώς ασφαλούς καταφυγίου που παραδοσιακά συνδεόταν με τις ΗΠΑ.
Ο επίμονος πληθωρισμός, τα αυξανόμενα επίπεδα χρέους και οι ανησυχίες για την ικανότητα της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας να διατηρήσει σταθερή νομισματική πολιτική έχουν διαβρώσει την εμπιστοσύνη στο δολάριο. Επιπλέον, οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι αβεβαιότητες γύρω από τις εμπορικές σχέσεις έχουν τροφοδοτήσει περαιτέρω τις ανησυχίες μεταξύ των ξένων κυβερνήσεων.
Για τα κράτη της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, η διαφύλαξη των αποθεμάτων τους σε χρυσό δεν είναι απλώς θέμα οικονομικής σύνεσης, αλλά και στρατηγική επιταγή. Ο χρυσός θεωρείται ιστορικά ως "αποθήκη αξίας” σε περιόδους οικονομικής αναταραχής, προσφέροντας αντιστάθμιση έναντι της υποτίμησης του νομίσματος και της γεωπολιτικής αστάθειας. Με τον επαναπατρισμό των αποθεμάτων χρυσού τους, αυτές οι χώρες στοχεύουν να απομονωθούν από πιθανή μετάδοση οικονομικών κραδασμών και να εξασφαλίσουν τον πλούτο τους εντός των συνόρων τους.
Λόγου χάρη, η απόφαση της Σαουδικής Αραβίας να αποσύρει τα αποθέματά της σε χρυσό από τις ΗΠΑ προκάλεσε σοκ στις αγορές. Ως ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς πετρελαίου στον κόσμο και βασικός πυλώνας της παγκόσμιας οικονομίας, η Σαουδική Αραβία υπογραμμίζει με τις αποφάσεις της την αυξανόμενη απογοήτευση από το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η κίνηση του βασιλείου θεωρείται ως ένας στρατηγικός ελιγμός για τη διασφάλιση των περιουσιακών του στοιχείων εν μέσω αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων και αβεβαιοτήτων στην περιοχή.
Η Αίγυπτος και η Νότια Αφρική, δύο άλλες μεγάλες οικονομίες, έχουν επίσης λάβει μέτρα για τον επαναπατρισμό των αποθεμάτων χρυσού τους, σηματοδοτώντας μια συντονισμένη προσπάθεια μεταξύ των χωρών της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής να μειώσουν την έκθεσή τους στους οικονομικούς κινδύνους των ΗΠΑ.
Νωρίτερα φέτος, η Νιγηρία, μεγαλύτερη οικονομία της Αφρικής, αποφάσισε να επαναπατρίσει τα αποθέματα χρυσού που διατηρούνται στις ΗΠΑ. Η κίνηση βρήκε εγχώρια υποστήριξη, με Νιγηριανούς αξιωματούχους να αναφέρουν ανησυχίες για τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα της αμερικανικής οικονομίας και την ανάγκη διαφοροποίησης της έκθεσης σε κινδύνους. Παρόμοια συναισθήματα απηχούν και άλλα έθνη της περιοχής, όπως η Γκάνα, υπογραμμίζοντας μια ευρύτερη τάση επαναξιολόγησης των παραδοσιακών οικονομικών εξαρτήσεων.
Ενώ ο άμεσος αντίκτυπος στην οικονομία των ΗΠΑ μπορεί να είναι περιορισμένος, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις αυτής της τάσης είναι βαθιές και θα μπορούσαν ενδεχομένως να αναδιαμορφώσουν το παγκόσμιο οικονομικό τοπίο.
Η απόσυρση των αποθεμάτων χρυσού από τις Ηνωμένες Πολιτείες αντιπροσωπεύει μια στροφή. Αντανακλά την απώλεια εμπιστοσύνης στους παραδοσιακούς εγγυητές της παγκόσμιας οικονομικής τάξης και υπογραμμίζει την ανάγκη για στρατηγικές διαφοροποίησης και διαχείρισης κινδύνου.
Αποτελεί επίσης μία κίνηση διεκδίκησης μεγαλύτερης οικονομικής κυριαρχίας και σχετικής αυτάρκειας από τις χώρες του πλανητικού Νότου, που επείγονται να αναπροσανατολίσουν το αναπτυξιακό τους μοντέλο. Ο συσχετισμός δυνάμεων στην παγκόσμια οικονομία προορίζεται να αναδιαταχθεί, με εκτεταμένες επιπτώσεις για το μέλλον της διεθνούς χρηματοδότησης.
