Του Dan Eberhart
Από τον Μάιο η τιμή του αργού έχει κολλήσει στα επίπεδα των 75 δολ. το βαρέλι. Δεν θα μείνει εκεί για πάντα, αλλά όποιος θέλει να στοιχηματίσει για την πορεία που θα ακολουθήσει, θα πρέπει πρώτα να κατανοήσει τις πολύπλοκες πιέσεις που ασκούνται αυτή τη στιγμή στην αγορα πετρελαίου, όπως και την άνοδο του αμερικανικού σχιστόλιθου.
Τα μέσα ενημέρωσης έχουν εξηγήσει απλοϊκά γιατί το πετρέλαιο δεν έχει ξεφύγει από το στενό trade. Οι φόβοι για την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας και οι επιπτώσεις στη ζήτηση πετρελαίου αντισταθμίζουν τις μειώσεις της προσφοράς από τα μέλη του OPEC+, λένε.
Το πτωτικό κλίμα για την οικονομία -ιδιαίτερα για την Κίνα, τον σημαντικότερο "πυρήνα" αύξησης της ζήτησης- είναι μια πραγματική συνθήκη. Η Παγκόσμια Τράπεζα πρόβλεψε πρόσφατα ότι η κινεζική οικονομία θα τρέξει με ανάπτυξη 2,1% το 2023, χαμηλότερη από το 3,1% του 2022, λόγω του επίμονα υψηλού πληθωρισμού και της αύξηση των επιτοκίων.
Ωστόσο, οι περισσότεροι εκ των κορυφαίων αναλυτές της αγοράς πετρελαίου αλλα και οι τράπεζες αναμένουν σημαντική αύξηση της ζήτησης κατά το β' εξάμηνο του 2023, καθώς η κατανάλωση πετρελαιοειδών συνεχίζει να ανακάμπτει από την πανδημία. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας προβλέπει ότι η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα αυξηθεί κατά 2,4 εκατ. βαρέλια ημερησίως το 2023 στα 102,3 εκατ. βαρέλια ημερησίως, σημειώνοντας νέο ιστορικό ρεκόρ, με σχεδόν όλο το ποσοστό της αύηξσης να προκύπτει από τον Ιούλιο και μετά.
Σε συνδυασμό με τις πρόσφατες δεσμεύσεις του OPEC+ για μείωση της παραγωγής κατά 1,1 εκατ. βαρέλια ημερησίως, προκειμένου να στηρίξει τις τιμές, θα πρέπει να αναμένουμε να αποσυρθούν μεγάλες ποσότητες από τα αποθέματα πετρελαίου παγκοσμίως, γεγονός που θα οδηγήσει σε σύσφιγξη την αγορά τους επόμενους μήνες.
Δεν συμφωνούν, όμως, όλοι με αυτό το αφήγημα. Τράπεζες και τα επενδυτικά funds συνήθως ακολουθούν γρήγορα το μακροοικονομικό κλίμα σε όλες τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου, ως επί το πλείστον μέσω αλγοριθμικών συναλλαγών. Και η "διάθεση" για οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο -εκτός των Big Tech και της Τεχνητής Νοημοσύνης- δεν περίσσευε φέτος.
Η ίδια μακροοικονομική δυσφορία έχει παγιδεύσει το πετρέλαιο. Η αγορά φλέρταρε πρόσφατα με μια πτωτική δομή, γνωστή ως contango, όπου η προθεσμιακή τιμή του πετρελαίου είναι υψηλότερη από την τιμή spot. Όταν η αγορά πετρελαίου βρίσκεται σε contango, ενθαρρύνει τους traders και τα διυλιστήρια να αποθηκεύουν πετρέλαιο σε δεξαμενές και να το κρατούν για το μέλλον, όταν θα αυξηθεί τιμή του. Τα πλεονάζοντα αποθέματα επιβαρύνουν τις τιμές του πετρελαίου.
Οι κερδοσκόποι, όπως τα hedge funds και οι τράπεζες, μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τα futures πετρελαίου, ειδικά στη σημερινή αγορά με τις λίγες συναλλαγές.
Κάποια στιγμή, όμως, το πετρέλαιο θα σταματήσει να διαπραγματεύεται με βάση το μακροσκοπικό κλίμα και θα ανταποκριθεί πιο άμεσα στα θεμελιώδη μεγέθη της προσφοράς και της ζήτησης.
Γενική παραδοχή στις αρχές του 2023 ήταν ότι το πετρέλαιο θα επέστρεφε στα 100 δολάρια λόγω της αναμενόμενης έκρηξης της ζήτησης και της επιθετικής διαχείρισης της προσφοράς από τον OPEC+. Αυτό το σενάριο δεν μοιάζει πιθανό σήμερα. Ορισμένοι μάλιστα ανησυχούν ότι οι τάσεις του πετρελαίου δεν θα είναι τόσο ανοδικές τους επόμενους μήνες όσο ανέμεναν ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας και άλλοι παράγοντες της αγοράς.
Τα απογοητευτικά στοιχεία για την κινεζική μεταποίηση προκάλεσαν ανησυχία όσον αφορά την πολυπόθητη έκρηξη της ζήτησης κατά το β' εξάμηνο του 2023. Παράλληλα, η παγκόσμια προσφορά παραμένει ισχυρή, καθώς η Ρωσία διαψεύδει τις προσδοκίες ότι οι κυρώσεις σε βάρος της και το πλαφόν στις τιμές των προϊόντων της θα πλήξουν την παραγωγή και τον όγκο των εξαγωγών της.
Η Ρωσία, άκρως σημαντικό μέλος του OPEC+, έχει δεσμευθεί ότι οι εξαγωγές της θα μειωθούν κατά 500.000 βαρέλια ημερησίως από τον Αύγουστο. Η Μόσχα μπορεί να έχει αποφασίσει να δώσει προτεραιότητα στις υψηλότερες τιμές έναντι του όγκου, αλλά το εμπόριο του ρωσικού πετρελαίου κινείται στις σκιές για να παρακάμψει τις δυτικές κυρώσεις και κανείς δεν μπορεί μαντέψει πώς θα συμπεριφερθεί τον επόμενο μήνα. Το Κρεμλίνο θα μπορούσε να κάνει λόγο για αύξηση των τιμών, χωρίς να θυσιάσει τον όγκο των εξαγωγών, καθώς προσπαθεί να καλύψει μια δημοσιονομική τρύπα που προκάλεσε το όλο και αυξανόμενο κόστος των πολεμικών της επιχειρήσεων στην Ουκρανία.
Ωστόσο, στο πεδίο της προσφοράς προβληματικός παράγοντας δεν είναι μόνο η Ρωσία. Οι εξαγωγές πετρελαίου από το Ιράν και τη Βενεζουέλα -μέλη του ΟΠΕΚ+ που επίσης τους έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τη Δύση- έχουν αυξηθεί φέτος, συσκοτίζοντας ακόμη περισσότερο τα τεκταινόμενα στην αναπτυσσόμενη αγορά πετρελαίου της Ασίας.
Εκτός του OPEC+, οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Γουιάνα και η Βραζιλία θα μπορούσαν να διοχετεύσουν αρκετό πετρέλαιο στην αγορά για να καλύψουν άνω του 80% της προβλεπόμενης αύξησης για ζήτηση φέτος. Η αμερικανική παραγωγή πετρελαίου οδεύει προς ρεκόρ. Έως τον Απρίλιο, η εγχώρια παραγωγή είχε ενισχυθεί κατά 9% σε σύγκριση με πέρυσι, χάρη στην αποδοτικότητα των παραγωγών σχιστολιθικού πετρελαίου.
Αυτό υποδηλώνει μια επαρκώς εφοδιασμένη αγορά πετρελαίου - ακόμη και αν οι ζοφεροί οικονομικοί φόβοι δεν βγουν αληθινοί.
Έτσι, το βάρος μετατίθεται στη Σαουδική Αραβία και τους άλλους παραγωγούς του OPEC+ να εντείνουν τις προσπάθειές τους και να προβούν σε περαιτέρω περικοπές της προσφοράς. Αλλά το να πειστούν αυτές οι χώρες να περιορίσουν την πιο σημαντική πηγή εσόδων του προϋπολογισμού τους, μετά από τρεις γύρους περικοπών από τον Οκτώβριο και μετά, μόνο εύκολο δεν είναι.
Tο Ριάντ μπορεί να ασκήσει πιέσεις, δεδομένου ότι θέλει την τιμή του πετρελαίου στα επίπεδα των 80 δολαρίων για να είναι ισοσκελισμένος ο ετήσιος προϋπολογισμός του. Αλλά κανείς δεν εγγυάται ότι οι περαιτέρω περικοπές παραγωγής του OPEC+ θα δώσουν ανοδική ώθηση στο πετρέλαιο.
Και αυτό επειδή όσο περισσότερο περικόπτει την παραγωγή του το συμμαχικό καρτέλ, τόσο μεγαλύτερη πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα αποκτά η παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα του OPEC+ έχει επανέλθει στα περίπου 4 εκατ. βαρέλια ημερησίως, ένα "σταθερό μαξιλάρι" για μια αγορά που βρισκόταν σε βαθιά κρίση μόλις πριν από έναν χρόνο. Η τρέχουσα κατάσταση εγείρει για άλλη μια φορά ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα του OPEC+ να διαχειρίζεται τις αγορές πετρελαίου, ιδίως καθώς ο αμερικανικός σχιστόλιθος συνεχίζει να εκπλήσσει τους παρατηρητές της αγοράς ενέργειας.
