Του John S. Tobey
Οι τραπεζικές κρίσεις συνήθως ξεκινούν από ένα "μικρό σημείο" που μοιάζει απομονωμένο. Στην αρχή, αναλαμβάνουν αμέσως δράση η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ασφάλισης Καταθέσεων (FDIC), χρησιμοποιώντας οικονομικούς πόρους για να αντιμετωπίσουν τον "συστηματικό" κίνδυνο από τις μαζικές αναλήψεις καταθέσεων στα άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Δυστυχώς, όμως, οι πρώτες τράπεζες που "σκάνε" σπανίως είναι το βασικό μέρος της παράστασης. Αντιθέτως, είναι ο "πρόλογος" - ή λειτουργούν ως αιχμή του δόρατος κάποιας ριψοκίνδυνης αναπτυξιακής στρατηγικής που έχει πυροδοτηθεί. Ενώ η Fed, η FDIC και η Wall Street εξετάζουν τι συμβαίνει με τις τράπεζες-"προπομπούς", συνήθως διαμορφώνεται μια κυρίαρχη τάση ή αναδύεται μια προβληματική κατάσταση.
Οι σειρήνες δεν ηχούν για το ευρύ κοινό
Με την ανακάλυψη μιας εκτεταμένης χρηματοπιστωτικής μόλυνσης, η Wall Street "ορμά" στις μετοχές, αλλά η Fed και η FDIC είτε συνεχίζουν να καθησυχάζουν τους καταθέτες είτε τηρούν σιγήν ιχθύος. Άλλωστε, εάν προειδοποιούσαν τους καταθέτες ότι το πρόβλημα διαχέεται παντού, θα μετέτρεπαν τη συστημική απειλή σε πραγματικότητα.
Ωστόσο, ούτε ο καθησυχασμός ούτε η σιωπή μπορούν να ανακόψουν την πραγματικότητα. Όταν οι άνθρωποι βλέπουν στα μέσα ενημέρωσης να εμφανίζονται και άλλες προβληματικές τράπεζες, η ανησυχία τους μεγαλώνει. Και τότε, τίθεται το μεγάλο ερώτημα: "Ποιο είναι το πρόβλημα;" Η Wall Street έχει έτοιμη την απάντηση που τα μέσα ενημέρωσης επαναδιατυπώνουν σε εύληπτη γλώσσα: "τα έκαναν θάλασσα" οι διοικήσεις των τραπεζών.
Το κλίμα ανησυχίας εντείνεται και από τις απαντήσεις των Fed και FDIC στο ερώτημα των δημοσιογράφων: "Τι θα κάνετε τώρα;" Άλλωστε, μπορεί η παροχή 1 δισ. δολαρίων να φαίνεται εποικοδομητικά ορθή, όμως η στήριξη με το θηριώδες ποσό του 1 τρισ. δολαρίων -ή και παραπάνω- μοιάζει με ολέθριο λάθος. Αλλά, αν δεν γίνει αυτό το λάθος, τότε ο τραπεζικός κλάδος θα...;
Η πρώτη εύκολη λύση εντέλει δεν εφαρμόζεται
Θυμάστε όταν η Bank of America εξαγόρασε την προβληματική Merrill Lynch το 2008; Την ίδια περίοδο, η Lehman Brothers δεν είχε καμία παρόμοια προσφορά και κατέρρευσε. Επομένως, μην περιμένετε ότι η εξαγορά των δραστηριοτήτων της First Republic Bank από την JPMorgan θα οδηγήσει σε κάτι διαφορετικό. (Η FDIC λάδωσε τον τροχό συμφωνώντας να συμμετάσχει σε τυχόν απώλειες δανείων.) Ο CEO της JPMorgan, Jamie Dimon, ήθελε πρόσβαση στην πελατειακή βάση υψηλής ποιότητας της First Republic. Χωρίς κάποιον παρόμοιο, ειδικό στόχο, οι διαλυμένοι ισολογισμοί των άλλων τραπεζών, τα απογοητευτικά οικονομικά αποτελέσματα και οι μειωμένες καταθετικές βάσεις είναι αρνητικότατοι παράγοντες - ιδίως τώρα που η διατήρηση των καταθετών σημαίνει μεγαλύτερο κόστος (λόγω των επιτοκίων).
Mπαλαντέρ: η ανήθικη συμπεριφορά
Η κυρίαρχη άποψη θέλει τον διευθυντή μιας τράπεζας να είναι ένα οικονομικά συντηρητικό άτομο που επικεντρώνεται στην προστασία των περιουσιακών στοιχείων των καταθετών, στη σύναψη "υγιών" δανείων και επενδύσεων και στην εξασφάλιση άφθονης ρευστότητας. Ωστόσο, μια τραπεζική κρίση αποκαλύπτει δυσάρεστες συμπεριφορές. Ένα καλό παράδειγμα αυτή τη φορά (και έως τώρα) είναι οι προφανώς ανήθικες δραστηριότητες της First Republic, όπως περιγράφονται σε άρθρο της Wall Street Journal:
"... η ελεύθερη πτώση της μετοχής της First Republic έσβησε δισεκατομμύρια δολάρια από τον πλούτο των μετόχων. Οι μετοχές διαπραγματεύονταν μέχρι και τα 147 δολάρια φέτος [πάνω από 220 δολάρια τον Δεκέμβριο του 2021], αλλά την Παρασκευή έκλεισαν στα 3,51 δολάρια.
Οι insiders φαίνεται να τα πήγαν κάπως καλύτερα. Κορυφαία στελέχη της First Republic Bank πούλησαν μετοχές της εταιρείας τους -αξίας εκατομμυρίων δολαρίων- δύο μήνες πριν την κατρακύλα του τίτλου της τράπεζας", ανέφερε η WSJ. "Η εταιρεία κατέβαλε σε μέλη της οικογένειας του ιδρυτή της, James Herbert, εκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση για την εργασία τους στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα τα τελευταία χρόνια, μεταξύ άλλων για συμβουλευτικές υπηρεσίες σχετικά με τα επιτόκια. Τα γεγονότα αυτά δεν θα τα δουν με καλό μάτι πολλοί από αυτούς που είδαν τις επενδύσεις τους στην τράπεζα να εξανεμίζονται αυτή την άνοιξη".
Είναι παράνομες αυτές οι ενέργειες; Ίσως. Είναι αντιδεοντολογικές; Σίγουρα.
Δύσκολο να πεις πότε τελειώνει μια τραπεζική κρίση
Η τραπεζική δραστηριότητα αποτελεί ζωτικής σημασίας τομέα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ως εκ τούτου, όταν παραγίνεται μια δημοφιλής στρατηγική και στη συνέχεια ανατρέπεται, προκύπτει η ανάγκη να ληφθούν μέτρα θεραπείας και άμυνας του συστήματος. Ακολούθως, και άλλες δραστηριότητες προσαρμόζονται και συντηρητικοποιούνται. Ως αποτέλεσμα, η οικονομία μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά.
Αυτός ο συνδυασμός παραγόντων μπορεί να δημιουργήσει ένα κυκλικό μοτίβο προσαρμογών που κάποτε σταματά - κάποτε. Πότε είναι αυτό το "κάποτε" δύσκολα μπορεί να προβλεφθεί.
